REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Regionalna Izba Obrachunkowa - struktura i funkcjonowanie

REKLAMA

Strażnik finansów samorządu.Tak najprościej można podsumować kompetencje i cel działania regionalnych izb obrachunkowych. Oficjalnie stanowią one państwowy organ nadzoru i kontroli gospodarki finansowej. Przedmiotem niniejszej publikacji jest odpowiedź na najprostsze pytania dotyczące tego, czym się właściwie zajmują i jak są zorganizowane regionalne izby obrachunkowe.

Chociaż sama idea wprowadzenia w Polsce izb obrachunkowych pojawiła się wraz z uchwaleniem dnia 8 marca 1990 r. ustawy o samorządzie terytorialnym (obecnie: o samorządzie gminnym) (Dz. U. z 1990 r. nr 16 poz. 95), to powołanie ich do życia nastąpiło dopiero mocą ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych z dnia 7 października 1992 r. (tj. Dz. U. z 2001 r. nr 55, poz. 577 z późn. zm.), która do dziś stanowi główną podstawę prawną działania izb.

REKLAMA

Bardziej szczegółowe kwestie dotyczące ich funkcjonowania zawarte zostały natomiast w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2004 r. w sprawie siedzib i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz szczegółowej organizacji izb, liczby członków kolegium i trybu postępowania (Dz. U. z 2004 r. nr 167, poz. 1747).

Zadania i uprawnienia RIO

REKLAMA

Każda z szesnastu funkcjonujących w Polsce izb przede wszystkim sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego z terenu określonego województwa w zakresie spraw finansowych. Właściwość izb w tym zakresie obejmuje analizę uchwał i zarządzeń podejmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego głównie w kwestiach budżetu i procedury jego uchwalania.

Uprawnienia regionalnych izb obrachunkowych w tych sprawach sięgają nawet możliwości narzucenia samorządom budżetu, ale to rozwiązanie może być zastosowane tylko w ostateczności, gdy jednostki same nie poradzą sobie z uchwaleniem planu dochodów i wydatków w ustawowym terminie.

Poza tym w trybie nadzoru badane są akty prawa miejscowego dotyczące:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- zaciąganych przez samorządy zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego,

- udzielanych przez nie pożyczek,

- przyznawanych z samorządowych budżetów dotacji.

Nadzorcze kompetencje izb dotyczą również

- aktów związanych z podatkami i opłatami lokalnymi,

- wniosków komisji rewizyjnych w przedmiocie udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) lub zarządowi (powiatu, województwa) oraz wieloletniej prognozy finansowej i jej zmian.

W ramach kompetencji nadzorczych kolegia izb orzekają o nieważności uchwał sprzecznych z prawem bądź wskazują, że uchwała została podjęta z naruszeniem prawa, gdy naruszenie prawa jest nieistotne, natomiast w odniesieniu do uchwał budżetowych – wyznaczają organom samorządu termin do usunięcia sprzeczności z prawem wskazując nieprawidłowości i sposób ich usunięcia a orzekają o nieważności tych uchwał dopiero w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu.

Inne ważne zadania izby związane są z dokonywaniem kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych. Co ważne, pod tym względem izby kontrolują:

- podległe im jednostki samorządu,

- związki międzygminne,

- stowarzyszenia gmin oraz gmin i powiatów,

- związki i stowarzyszenia powiatów,

- samorządowe jednostki organizacyjne 

- inne podmioty tylko w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Kryteria i skutki kontroli

Podstawowe kryterium kontroli dokonywanej przez izby stanowi legalność i zgodność dokumentacji ze stanem faktycznym.

REKLAMA

Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej, wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień, dokonywana jest także z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.

Wszczęcie postępowania kontrolnego następuje na wniosek wymienionych w ustawie podmiotów lub z urzędu. Najważniejsze znaczenie w działalności kontrolnej izb mają kompleksowe kontrole gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, które przeprowadza się co najmniej raz na cztery lata.

Na podstawie wyników każdej kontroli izba kieruje do kontrolowanej jednostki wystąpienie pokontrolne, wskazując źródła i przyczyny nieprawidłowości, ich rozmiary, osoby odpowiedzialne oraz wnioski zmierzające do ich usunięcia i usprawnienia badanej działalności. Wystąpienia są aktem zobowiązującym do podjęcia konkretnych działań, ponieważ kontrolowany ma 30 dni na zawiadomienie izby o wykonaniu wniosków lub o przyczynach ich niewykonania.

Regionalne izby obrachunkowe wydają także opinie w sprawach określonych ustawami oraz zajmują się działalnością informacyjną, instruktażową i szkoleniową w zakresie objętym nadzorem i kontrolą.

Czytaj także: Na czym polega kontrola gospodarki budżetowej w samorządach>>

Struktura RIO

Izby są kolegialne i mają swoje organy. Na czele każdej izby stoi prezes. Jest on powoływany w drodze konkursu przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Swoim wykształceniem i doświadczeniem zawodowym prezes musi dawać rękojmię prawidłowego wywiązywania się z nałożonych na niego obowiązków. W związku z tym, wśród warunków, jakie ustawa stawia kandydatom na to stanowisko wymienia się ukończenie magisterskich wyższych studiów prawniczych, administracyjnych, ekonomicznych lub posiadanie stopnia naukowego w jednej z tych dziedzin wiedzy oraz posiadanie co najmniej czteroletniego stażu pracy w jednostkach związanych z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego lub finansów publicznych. Kadencja prezesa izby trwa 6 lat.

Prezes zasadniczo kieruje pracami izby. W szczególności:

- reprezentuje ją na zewnątrz,

- w stosunkach wewnętrznych jest przełożonym jej pracowników,

- zwołuje posiedzenia kolegium izby,

- opracowuje projekt regulaminu organizacyjnego izby,

- wyznacza składy orzekające i ich przewodniczących,

- ogłasza konkurs na stanowisko członka kolegium.

- przedkłada Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji sprawozdania z wykonania budżetu oraz z działalności kontrolnej i informacyjno-szkoleniowej izby.

Prezes ma swojego zastępcę.

Wewnętrznym organem izby jest jej kolegium. W skład kolegium wchodzą prezes izby, który jednocześnie jest jego przewodniczącym oraz pozostali członkowie. O tym jak liczne jest kolegium danej izby rozstrzyga wspomniane wyżej rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2004 r. Największym-27 osobowym kolegium może poszczycić się Warszawa, najmniej-po 9 osób, liczą kolegia w Kielcach, Opolu i Zielonej Górze. Wymogi dotyczące niezbędnych dla zasiadania w kolegium kwalifikacji są identyczne, jak te stawiane wobec kandydatów na prezesa izby. Członków kolegium powołuje w drodze konkursu Prezes Rady Ministrów, na wniosek prezesa izby, z tymże połowę składu kolegium stanowią zawsze członkowie powołani spośród kandydatów zgłoszonych przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego.

Członkostwo w kolegium izby może mieć charakter etatowy lub pozaetatowy, o czym stanowi Prezes Rady Ministrów, na wniosek prezesa izby. W pierwszym przypadku członka kolegium powołuje się na czas nieokreślony, natomiast pozaetatowego członka kolegium powołuje się na 6-letnią kadencję. Ustawa gwarantuje członkom kolegium w zakresie realizacji zadań nadzorczych i funkcji kontrolnych niezawisłość i podleganie jedynie ustawom.

Do wyłącznej właściwości kolegium izby należy ustalanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego w przypadku, gdy nie dokona ona tego w wymaganym terminie oraz orzekanie o nieważności uchwał i zarządzeń, do których badania w trybie nadzoru izba jest zobowiązana.

Kolegium zajmuje się także:

- rozpatrywaniem odwołań od uchwał składów orzekających izb i zastrzeżeń do wniosków zawartych w wystąpieniach pokontrolnych,

- uchwalaniem regulaminu organizacyjnego izby, wniosków do projektu jej budżetu oraz ramowego planu pracy,

- przyjmowaniem sprawozdań z wykonania budżetu, rocznego ramowego planu pracy izby oraz z działalności kontrolnej i informacyjno-szkoleniowej izby,

- opiniowaniem kandydatów na członków kolegium czy wybór kandydata na prezesa izby.

Rozstrzygnięcia kolegium podejmowane są w formie uchwał zapadających bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej 1/2 liczby członków kolegium izby na posiedzeniach.

Posiedzenia zwołuje prezes praktycznie w razie potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Może to czynić z urzędu lub na wniosek co najmniej połowy członków kolegium, w terminie 14 dni od dnia jego złożenia.

W izbach działają wreszcie składy orzekające. Składają się z trzech członków kolegium. Do ich właściwości należy wydawanie opinii w sprawach określonych w ustawach. Od rozstrzygnięć składów orzekających służy odwołanie do kolegium izby.

Komisja przy RIO

Przy każdej izbie funkcjonuje komisja orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Na mocy przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. nr 14, poz. 114 z późn. zm.) stanowi ona organ I instancji, w którego skład wchodzą: przewodniczący, jego zastępcy i od 5 do 21 członków. Jedynie od przewodniczącego i jego zastępców wymaga się, aby byli prawnikami lub ekonomistami. Pozostali członkowie komisji mogą mieć dowolne wykształcenie wyższe, powinni legitymować się jednak odpowiednią wiedzą z zakresu problematyki finansów publicznych i prawa oraz niezbędnym doświadczeniem  zawodowym. Kadencja komisji trwa 4 lata.

Regionalna komisja orzekająca orzeka w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie dotyczącym jednostek samorządu, ich związków i stowarzyszeń, z wyłączeniem marszałka województwa, członka zarządu województwa i skarbnika województwa, realizacji budżetu wojewody; jednostek podległych i nadzorowanych przez wojewodę; samorządowych jednostek organizacyjnych i innych jednostek określonych ustawą.

Regionalne izby obrachunkowe stoją zatem na straży starannego, celowego i rzetelnego gospodarowania publicznym groszem przez urzędników. Same izby także jednak podlegają nadzorowi. Jest on sprawowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na podstawie kryterium zgodności z prawem.

 Natalia Węgrzynek

samorzad.infor.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Sektor Publiczny

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Refundowane leczenie dla ciężarnych kobiet chorych na SMA już od 1 kwietnia

    Bardzo dobra wiadomość dla dorosłych kobiet chorych na SMA. Od 1 kwietnia refundowane będzie leczenie nusinersenem dla kobiet chorych na rdzeniowy zanik mięśni będących w ciąży – zdecydowało Ministerstwo Zdrowia. Dzięki temu pacjentki nie będą musiały przerywać tej terapii. Jesteśmy jednym z pierwszych krajów, które będą leczyły kobiety w ciąży chore na SMA.

    W dniach 29-31 marca utrudnienia w stolicy w związku z wielkanocnymi procesjami. Gdzie?

    Już od piątku i przez cały świąteczny weekend w Warszawie, w związku z procesjami i drogami krzyżowymi ruch na drogach będzie utrudniony albo chwilowo wstrzymany.  

    Tutaj lepiej nie jechać na Wielkanoc. Zatrzęsienie turystów

    Planujesz Wielkanoc we Włoszech? Spodziewaj się tłumów. Od Wielkiej Soboty do poświątecznego wtorku turyści zarezerwowali we Włoszech ponad 7 milionów noclegów. To więcej niż w poprzednich latach. 

    Wybory samorządowe 2024. 29 marca upływa ważny termin dla niepełnosprawnych i starszych wyborców

    Piątek to ostatni dzień, w którym wyborcy z niepełnosprawnością i osoby starsze mogą złożyć wniosek o głosowanie przez pełnomocnika w wyborach samorządowych.

    REKLAMA

    Jak stosować rozporządzenie o pracach domowych? Co jest jasne? Co budzi wątpliwości? [min B. Nowacka, 1 kwietnia 2024 r.]

    Wątpliwości dotyczą trzech definicji wykorzystanych w rozporządzeniu - nauczyciela i uczniowie nie mają wskazówek jak je rozumieć i stosować.

    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    REKLAMA

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    REKLAMA