REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Projekty typowe i indywidualne a dozwolony użytek

Jarosław Góra
Aplikant adwokacki
Ślązak, Zapiór i Partnerzy – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. p.
Ekspert we wszystkich dziedzinach prawa związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Projekt architektoniczny.
Projekt architektoniczny.

REKLAMA

REKLAMA

Na rynku usług projektowych wykształcił się podział na tzw. projekty indywidualne i projekty typowe. Pojawia się pytanie o ochronę prawnoautorską oraz problem tzw. dozwolonego użytku.

Projekty indywidualne vs. Projekty typowe

Projekt indywidualny to taki, który tworzony jest na potrzeby konkretnego, indywidualnego klienta (zamawiającego), zgodnie z jego potrzebami, życzeniami i wskazówkami, dostosowany do konkretnej działki budowlanej. Ma on na celu w jak największym stopniu spełniać oczekiwania zamawiającego, dlatego praca nad takim projektem zazwyczaj trwa dość długo, a w procesie jego powstawania bierze udział sam zamawiający, jako ten, który akceptuje wybrane rozwiązania.

REKLAMA

Zobacz również: Prawa autorskie w architekturze

REKLAMA

Projekty typowe tworzone są dla niezidentyfikowanego, anonimowego klienta. Nie są dostosowywane do żadnej konkretnej działki i zawierają jedynie najbardziej powszechne rozwiązania architektoniczne. Projekt taki powstaje szybko, bowiem nie musi spełnić zindywidualizowanych potrzeb zamawiającego i najczęściej przewidziany jest do „wielokrotnego użytku”, czyli realizacji nieokreślonej liczby obiektów na jego podstawie.

Z projektami typowymi w praktyce spotkamy się najczęściej w katalogach branżowych, zajmujących się ich sprzedażą. Nabyty w ten sposób projekt typowy musi podlec adaptacji. Polega ona głównie na dostosowaniu zaprojektowanej konstrukcji do konkretnej działki oraz wymogów narzucanych przez lokalne władze administracyjne. Dostosowanie projektu typowego do konkretnych uwarunkowań terenowych wiąże się z koniecznością stworzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu.

REKLAMA

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego nie zna pojęcia projektu typowego, za to posługuje się pojęciem projektu obiektu budowlanego przeznaczonego do wielokrotnego zastosowania. Zgodnie z § 4 ust. 3 rozp. proj. bud. projekt taki może być zastosowany jako projekt architektoniczno-budowlany przez projektanta obiektu budowlanego, po przystosowaniu do ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, oraz do warunków otoczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pojawia się pytanie czy projekty typowe w ogóle podlegają ochronie prawnoautorskiej? Biorąc pod uwagę sposób w jaki powstają tego typu projekty skłaniam się do stwierdzenia, iż nie będą one zasługiwały na ochronę prawnoautorską. Można stwierdzić, iż projekty typowe powstają „taśmowo”. Działalność projektantów ogranicza się w tym wypadku do zastosowania podstawowych technik projektowych, połączenia gotowych rozwiązań przestrzennych, celem stworzenia projektu szablonowego. Projekty typowe są przez to w znacznym stopniu powtarzalne, tym samym idealnie wpisują się w przeciętność, która moim zdaniem nie jest twórcza i nie zasługuje na ochronę prawnoautorską.

Polecamy: Forum

Jednak ponownie trzeba zauważyć, iż ustawa pr. aut. wymaga od dzieła minimalnego poziomu twórczości, aby uznać je za utwór. Takie stanowisko zdaje się również przeważać w doktrynie i orzecznictwie.

Mimo to skłaniam się do stwierdzenia, iż w przypadku większości projektów typowych do czynienia mamy właśnie z rezultatem rutynowych umiejętności zawodowych.

Nie widzę w takich projektach oryginalnego i indywidualnego sposobu ukształtowania danej przestrzeni, widząc powielanie schematów. Większość projektów typowych, moim zdaniem, nie będzie zatem stanowiło utworów architektonicznych. Nie oznacza to oczywiście, iż tego typu wytwory w ogóle pozbawione zostaną ochrony prawnoautorskiej. Projekty typowe, składające się z rysunków projektowych, często wizualizacji, mogą zostać zakwalifikowane do kategorii utworów plastycznych i jako takie będą chronione.

Dozwolony użytek

Pojawia się zatem problem dotyczący dozwolonego użytku. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pr. aut. bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten, co prawda, nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego, jeśli jednak rozpowszechnione projekty typowe nie są utworami architektonicznymi, a jedynie plastycznymi, można z nich korzystać w ramach dozwolonego użytku.

Pojawia się pytanie, czy w ogóle możliwe jest wybudowanie utworu plastycznego? Jakkolwiek śmiesznie to brzmi, wydaje mi się, iż wybudowanie obiektu na podstawie projektu typowego, będącego utworem plastycznym, uznać należy za zwielokrotnienie tego utworu i jego rozpowszechnienie. Należy jednak pamiętać, że dozwolony użytek prywatny nie może polegać na rozpowszechnianiu utworu, z którego się korzysta. Natomiast jak pisałem wyżej, wybudowanie obiektu zazwyczaj stwarza możliwość zapoznania się z utworem architektonicznym, a więc oznaczałoby najczęściej również jego rozpowszechnienie.

Podsumowując, projekty typowe w większości przypadków nie będą stanowiły utworów architektonicznych, mogą natomiast stanowić utwory plastyczne. Specyficzny rodzaj korzystania z utworu w postaci wybudowania obiektu nie mieści się w zakresie dozwolonego użytku, w przypadku utworów architektonicznych, ponieważ ustawa tak stanowi, w przypadku utworów plastycznych, ponieważ wiązałoby się to z ich rozpowszechnianiem.

Polecamy serwis: Gospodarka przestrzenna

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Jak stosować rozporządzenie o pracach domowych? Co jest jasne? Co budzi wątpliwości? [min B. Nowacka, 1 kwietnia 2024 r.]

    Wątpliwości dotyczą trzech definicji wykorzystanych w rozporządzeniu - nauczyciela i uczniowie nie mają wskazówek jak je rozumieć i stosować.

    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    REKLAMA

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    REKLAMA