Podstawowym obowiązkiem pracownika samorządowego jest wykonywanie nałożonych na niego zadań publicznych oraz dbałość o środki publiczne. Pracownik musi również uwzględniać interesy państwa oraz indywidualne interesy obywateli. Decyzje podejmowane przez pracownika samorządowego muszą zabezpieczać wydatkowanie środków publicznych w sposób racjonalny i jak najmniej obciążający finanse danej jednostki samorządu terytorialnego.
Obok obowiązków ogólnych ustawa o pracownikach samorządowych określiła obowiązki szczegółowe, którymi są:
• przestrzeganie prawa,
• wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,
• informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania (nie oznacza to zwolnienia pracownika samorządowego z obowiązku konsultacji z przełożonym możliwości udzielenia określonych informacji i ich zakresu).
Obowiązek udzielania informacji należy rozpatrywać również na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej, a mianowicie w kontekście:
• zachowania tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym,
• zachowania uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami,
• zachowania się z godnością w miejscu pracy i poza nim.
Ponadto pracownik samorządowy musi wypełniać obowiązki wynikające z powszechnego prawa pracy.
Do wszystkich pracowników samorządowych mają zastosowanie ogólne uregulowania prawne dotyczące obowiązków pracowniczych, określone w art. 100 k.p., a w szczególności:
• przestrzegania ustalonego wymiaru i rozkładu czasu pracy,
• dyscypliny i porządku pracy,
• przestrzegania przepisów oraz zasad bhp,
• dbałości o mienie samorządowego zakładu pracy i wykorzystywanie go zgodnie z przeznaczeniem,
• wykonywanie poleceń przełożonego.
Należy pamiętać, że pracownik samorządowy nie zawsze ma obowiązek wykonania polecenia służbowego. Jeżeli wydane polecenie w przekonaniu pracownika samorządowego stanowiłoby przestępstwo bądź groziłoby niepowetowaną stratą, pracownik ma wówczas prawo odmowy jego wykonania.
Ocena okresowa
Naruszenie obowiązków pracowniczych może skutkować pociągnięciem pracownika samorządowego do odpowiedzialności porządkowej na podstawie Kodeksu pracy. Dlatego też, aby wyeliminować negatywne działania pracowników samorządowych, przede wszystkim zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych, ich praca podlega ocenie.
