Opłaty za usługi wodne obowiązujące w 2018 r.

Przepisy zawierają algorytmy obliczania wysokości opłat, procedury reklamacyjne oraz zwolnienia. Kluczowa rola w systemie pobierania opłat przypada przedstawicielom Wód Polskich. Jednak szereg obowiązków nałożono na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast – zwłaszcza w przypadku opłat związanych ze zmniejszeniem naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2 robót lub obiektów budowlanych.

Usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód (art. 35 ustawy z 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne). Wskazanym podmiotom zapewnia się dostęp do usług wodnych na zasadach określonych w przepisach Prawa wodnego.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Opłaty za usługi wodne

Przepis art. 35 Prawa wodnego zawiera katalog usług wodnych. Z kolei art. 268 ust. 1 tej ustawy wskazuje usługi wodne, za które należy uiścić opłaty (tabela 1).

Tabela 1. Przykłady opłat za usługi wodne.

Usługa wodna	Cechy szczególne opłaty za usługi wodne
Pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych	Opłatę za pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych do celów wydobywania węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) oraz do celów pozostałego górnictwa i wydobywania, ponosi się wyłącznie za pobór wód z ujęć wód podziemnych lub ujęć wód powierzchniowych, które nie należą do systemów odwadniania zakładów górniczych. Autopromocja Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie Sprawdź Opłat za usługi wodne nie ponosi się za pobór wód z morskich wód wewnętrznych. Wysokość opłaty stałej ustalają Wody Polskie oraz przekazują podmiotom zobowiązanym do ich ponoszenia w formie informacji rocznej (zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty).
Wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi	Opłata za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi składa się z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej, zależnej od ilości i jakości ścieków wprowadzanych w ramach pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego. Wysokość opłaty stałej ustalają Wody Polskie. Przekazują ją podmiotom zobowiązanym do ponoszenia opłat w formie informacji rocznej (zawierającej także sposób obliczenia opłaty). Wysokość opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi zależy od rodzaju substancji zawartych w ściekach oraz ich ilości, rodzaju ścieków, a w przypadku wód z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni - od temperatury tych wód. Przez substancje zawarte w ściekach rozumie się także substancje wyrażone jako wskaźniki pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5), chemicznego zapotrzebowania tlenu, zawiesiny ogólnej oraz sumy chlorków i siarczanów (Cl+SO4). Wysokość opłaty za wprowadzenie ścieków do wód lub do ziemi ustala się, biorąc pod uwagę substancję wyrażoną jako wskaźnik, który powoduje opłatę najwyższą. W przypadku wprowadzania do wód lub do ziemi ścieków przemysłowych lub ścieków komunalnych innych niż ścieki bytowe, do opłaty ustalonej według powyższej zasady dolicza się opłatę za inne substancje zawarte w ściekach. Opłatę za wprowadzanie do wód lub do ziemi ścieków będących wodami zasolonymi ponosi się za sumę chlorków i siarczanów (Cl+SO4). Podstawą ustalenia opłaty za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi jest ilość substancji zawartych w ściekach, pomniejszona o ilość tych substancji zawartych w pobranych wodach, których zużycie spowodowało powstanie tych ścieków. Ilość i skład ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi ustala się w miejscu wylotu ścieków z instalacji służących do ich oczyszczania lub kolektorów eksploatowanych przez podmiot zobowiązany do ponoszenia opłaty za usługi wodne - z tym, że w przypadku wprowadzania wód chłodniczych wraz z innymi rodzajami ścieków, ilość i skład ścieków ustala się przed ich zmieszaniem.
Odprowadzanie do wód: wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej, służące do odprowadzania opadów atmosferycznych, albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast, wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast	Opłatę za odprowadzanie do wód - w przypadku wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast - ponosi się wyłącznie w formie opłaty stałej. Opłata za usługi wodne za odprowadzanie do wód - w przypadku wód opadowych lub roztopowych ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych, albo systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast - składa się z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej, zależnej od istnienia urządzeń do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych. Wysokość opłaty stałej ustalają Wody Polskie oraz przekazują podmiotom obowiązanym do ponoszenia opłat za usługi wodne w formie informacji rocznej (zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty).
Zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej	Opłaty nie ponosi się za jezdnie dróg publicznych oraz drogi kolejowe, z których wody opadowe lub roztopowe są odprowadzane do wód lub do ziemi przy pomocy urządzeń wodnych umożliwiających retencję lub infiltrację tych wód. Opłaty nie ponoszą kościoły i inne związki wyznaniowe. Wysokość opłaty za usługi wodne zależy odpowiednio od wielkości powierzchni uszczelnionej, rozumianej jako powierzchnia zabudowana wyłączona z powierzchni biologicznie czynnej, oraz zastosowania kompensacji retencyjnej Wysokość opłaty za te usługi wodne ustala wójt, burmistrz lub prezydent miasta oraz przekazuje podmiotom zobowiązanym do ponoszenia opłat, w formie informacji (zawierającej także sposób obliczenia tej opłaty).

Wysokość opłat za usługi wodne zależy odpowiednio od:

• ilości pobranej wody,
• tego, czy pobrano wodę powierzchniową czy wodę podziemną,
• przeznaczenia wody,
• średniego niskiego przepływu wody z wielolecia (SNQ) - przy czym wielolecie obejmuje co najmniej 20 lat hydrologicznych,
• dostępnych zasobów wód podziemnych.

Opłaty dla elektrowni

Specjalne uregulowania wprowadzono dla elektrowni. Opłatę za pobór wód do celów elektrowni wodnych ponosi się wyłącznie za:

• ilość energii elektrycznej wyprodukowanej w obiekcie energetyki wodnej z wykorzystaniem wody pobranej zwrotnie, rozumianej jako woda, która została pobrana, wykorzystana, a następnie odprowadzona w tej samej ilości i niepogorszonej jakości,
• pobraną bezzwrotnie wodę technologiczną nieprzeznaczoną wprost do produkcji energii elektrycznej.

W przypadku tradycyjnych elektrowni opłatę zmienną za pobór wód do celów zapewnienia funkcjonowania systemów chłodzenia elektrowni lub elektrociepłowni ponosi się wyłącznie za różnicę między ilością wód pobranych do tych celów a ilością wód z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni wprowadzanych do wód lub do ziemi.

Opłata stała i zmienna

Opłata za usługi wodne za pobór wód składa się z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej, uzależnionej od ilości wód pobranych. Zasadę tę wprowadza art. 270 Prawa wodnego. Nie zawsze opłata stała i zmienna występują jednocześnie. Przykładowo, opłatę za wprowadzanie do wód lub do ziemi wód z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni ponosi się wyłącznie w formie opłaty zmiennej. Opłaty stałej nie ponosi się za pobór wód do celów rolniczych lub leśnych na potrzeby nawadniania gruntów i upraw oraz na potrzeby chowu i hodowli ryb.

Warto znać algorytmy obliczeń

Duża część nowych przepisów reguluje kwestie związane z określaniem wysokości opłat (tabela 2).

Tabela 2. Określanie wysokości opłat.

Przepis Prawa wodnego	Co reguluje
Art. 271	1. Zasady ustalania wysokości opłaty stałej. 2. Procedura wpłaty. Wnosi się opłatę stałą na rachunek bankowy Wód Polskich w 4 równych ratach kwartalnych nie później niż do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału. Zaniechanie wykonania tego obowiązku spowoduje, że właściwy organ Wód Polskich określi wysokość opłaty stałej w drodze decyzji. Zaskarżenie decyzji nie wstrzymuje jej wykonania.
Art. 272	Zasady ustalenia wysokości opłaty zmiennej. Ustalając wysokość opłat wskazanych w tym przepisie uwzględnia się okres rozliczeniowy wynoszący kwartał.
Art. 274	Górne jednostkowe stawki opłat za usługi wodne, o których mowa w art. 268 ust. 1 pkt 1-3 oraz w art. 269 Prawa wodnego. Przykładowo, wynoszą one - dla opłaty stałej za pobór wód podziemnych - 500 zł na dobę za 1 m3/s za określony w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalny pobór wód, jeżeli pobór wód nie jest większy niż 10% dostępnych zasobów wód podziemnych. UWAGA! Wejście w życie nowych przepisów jest rozłożone w czasie. Wskazana jako przykład górna opłata obowiązuje od 1 stycznia 2020 r. Od tej daty wchodzą też w życie górne limity opłat stałych za pobór: wód podziemnych - 1000 zł na dobę za 1 m3/s za określony w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalny pobór wód, jeżeli pobór wód jest większy niż 10% i nie jest większy niż 30% dostępnych zasobów wód podziemnych, wód podziemnych - 2000 zł na dobę za 1 m3/s za określony w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalny pobór wód, jeżeli pobór wód jest większy niż 30% dostępnych zasobów wód podziemnych. Przepis art. 274 Prawa wodnego zawiera jednak także szereg górnych limitów wchodzących w życie już od 1 stycznia 2018 r. (np. jednostkowe stawki opłat za pobór wód w formie opłaty zmiennej).
Art. 275	Wysokość opłaty za usługi wodne związane z chowem lub hodowlą ryb (oraz innych organizmów wodnych).
Art. 276	Wysokość stawki opłaty za wprowadzanie ścieków do jezior. Ustala się ją jako iloczyn liczby 2 i jednostkowych stawek opłaty określonych w art. 274 pkt 8 i 9 Prawa wodnego oraz jednostkowych stawek opłaty określonych w art. 275 ust. 23 tej ustawy.
Art. 277	Nakazuje Radzie Ministrów określić, w drodze rozporządzenia, jednostkowe stawki opłat, o których mowa w art. 274 oraz w art. 275 ust. 20-24 Prawa wodnego. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie, uwzględnia np. wielkość zasobów wodnych możliwych do wykorzystania w poszczególnych dorzeczach oraz koszt uzyskania wód z tych zasobów, dostępność zasobów środowiska, wymogi ochrony środowiska i stopień degradacji poszczególnych obszarów i zasobów, wynikające z dotychczasowych form korzystania ze środowiska. Rada Ministrów może zróżnicować wysokość stawek opłat w zależności od: a) rodzaju substancji w ściekach i temperatury ścieków, b) rodzaju ścieków, c) jakości i rodzaju pobranej wody oraz jej przeznaczenia, d) części obszaru państwa.

Zwolnienia z opłat za usługi wodne

Na podstawie art. 279 Prawa wodnego zwolnione z opłat za usługi wodne jest wprowadzanie:

• do ziemi - ścieków w celu rolniczego wykorzystania, w przypadku posiadania pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego na takie ich wykorzystanie,
• do wód lub do ziemi - wód pochodzących z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni, jeżeli ich temperatura nie przekracza +26°C, albo różnica między temperaturą wód pobranych i wprowadzanych do wód lub do ziemi pochodzących z obiegów chłodzących elektrowni lub elektrociepłowni jest mniejsza niż 11°C,
• do wód lub do ziemi - ścieków będących wodami zasolonymi, jeżeli wartość sumy chlorków i siarczanów (Cl+SO₄) w tych wodach nie przekracza 500 mg/l,
• do wód lub do ziemi - wód wykorzystanych na potrzeby chowu i hodowli ryb w obiektach przepływowych, charakteryzujących się poborem zwrotnym - pod warunkiem, że ilość i rodzaj substancji w nich zawartych nie przekroczy wartości ustalonych w warunkach wprowadzania ścieków do wód określonych w pozwoleniu wodnoprawnym,
• do wód lub do ziemi - wód wykorzystanych, odprowadzanych z obiektów chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych w stawach o wodzie stojącej, o ile produkcja tych ryb oraz tych organizmów, rozumiana jako średnioroczny przyrost masy tych ryb oraz tych organizmów w poszczególnych latach cyklu produkcyjnego, nie przekracza 1500 kg z 1 ha powierzchni użytkowej stawów rybnych tego obiektu w jednym roku danego cyklu produkcyjnego.

Pomiary

Na podstawie art. 272 Prawa wodnego określa się wysokość opłat zmiennych. Ustalenie ilości pobranych wód podziemnych lub wód powierzchniowych, lub ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, odbywa się na podstawie odczytu wskazań przyrządów pomiarowych lub na podstawie danych z systemów pomiarowych. Odczytu wskazań przyrządów pomiarowych dokonuje pracownik Wód Polskich. Odczytu wskazań pomiaru ilości pobranych wód podziemnych lub wód powierzchniowych, lub ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, można dokonać także przy pomocy przyrządu pomiarowego zapewniającego możliwość zdalnego odczytu wskazań przez Wody Polskie. Podmiot zobowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne musi zapewnić dostęp do nieruchomości w zakresie niezbędnym do dokonania odczytu wskazań ilości pobranych wód podziemnych lub wód powierzchniowych, lub ilości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi.

Podmiot zobowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne musi zapewnić odrębny pomiar ilości pobieranych wód podziemnych oraz pobieranych wód powierzchniowych.

Jeżeli podmiot zobowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne pobiera wody podziemne lub wody powierzchniowe do różnych celów lub potrzeb, musi zapewnić odrębny pomiar ilości wody pobieranej do tych celów lub potrzeb.

Obowiązki wójta, burmistrza, prezydenta miasta

Co do zasady, to przedstawiciele Wód Polskich ustalają wysokość opłat, informują o nich podmioty zobowiązane oraz odczytują pomiary niezbędne do prawidłowego działania systemu opłat. Na podstawie art. 255 Prawa wodnego przychodami Wód Polskich są przecież wpływy z tytułu opłat za usługi wodne. Niekiedy jednak obowiązki te ciążą na wójtach, burmistrzach oraz prezydentach miast. Dotyczy to wysokości opłaty za wskazane wyżej zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m² robót lub obiektów budowlanych. Opłatę ustala się tu jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty, wyrażonej w m² wielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej oraz czasu wyrażonego w latach. W procedurze uiszczenia opłaty można wyróżnić dwa ważne dokumenty: informację, decyzję.

Wysokość opłaty za te usługi wodne ustala wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Przekazuje ją podmiotom zobowiązanym do ponoszenia opłat w formie informacji. Informacja zawiera także sposób obliczenia tej opłaty. Podmiot zobowiązany do ponoszenia opłaty za usługi wodne wnosi opłatę na rachunek bankowy właściwego urzędu gminy (miasta) w terminie 14 dni od dnia, w którym doręczono mu informację.

Jeżeli podmiot zobowiązany do ponoszenia opłaty zaniechał wykonania obowiązku, określa się wysokość opłaty w drodze decyzji. Podmiot zobowiązany do ponoszenia opłaty wnosi ją, w wysokości określonej w decyzji - na rachunek bankowy właściwego urzędu gminy (miasta) w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu tej decyzji. Przy czym ewentualne zaskarżenie decyzji nie wstrzymuje jej wykonania.

Reklamacje

Podmiot zobowiązany do ponoszenia opłat, który otrzymał informację o wysokości opłaty kwartalnej, może złożyć reklamację, jeżeli nie zgadza się z wysokością opłaty.

Reklamacja przysługuje raz w okresie rozliczeniowym.

Reklamacja dotyczy omówionych wyżej informacji regulowanych przez art. 271 ust. 1 Prawa wodnego oraz ujętych w art. 272 ust. 17 (informacje od Wód Polskich) albo w art. 22 Prawa wodnego (informacje od wójta, burmistrza, prezydenta miasta).

Reklamację składa się odpowiednio do Wód Polskich albo do właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia otrzymania informacji.

Złożenie reklamacji nie wstrzymuje wykonania obowiązku uiszczenia opłaty.

Czas na rozpatrzenie reklamacji wynosi 14 dni od dnia jej otrzymania. W razie uznania reklamacji Wody Polskie albo wójt, burmistrz lub prezydent miasta przekazują podmiotowi zobowiązanemu do ponoszenia opłat nową informację. Musi ona zawierać także sposób obliczenia opłaty. W tym przypadku, w terminie 14 dni od dnia przekazania nowej informacji podmiotowi zwraca się różnicę między wysokością wniesionej opłaty za usługi wodne a wysokością opłaty wynikającą z nowej informacji. Natomiast w razie nieuznania reklamacji właściwy organ Wód Polskich albo wójt, burmistrz lub prezydent miasta określają wysokość opłaty za usługi wodne w drodze decyzji. Od takiej decyzji podmiotowi korzystającemu z usług wodnych przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Jednak zaskarżenie decyzji również nie wstrzymuje jej wykonania.

Tomasz Król ekspert z zakresu prawa gospodarczego i podatków, współpracownik kancelarii welsyng.pl Podstawa prawna art. 22, art. 35, art. 255, art. 268, art. 271, art. 272, art. 274, art. 279 ustawy z 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz.U. z 2017 r. poz .1566)