REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uchylenie i zmiana rozstrzygnięcia uprzedniego jako podstawy wznowienia postępowania

Grzegorz Krawiec

REKLAMA

W polskim postępowaniu administracyjnym przyjęto rozwiązanie przewidujące wznowienie postępowania, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Uchylenie rozstrzygnięcia innego podmiotu nie powoduje więc automatycznie uchylenia mocy obowiązującej decyzji opartej na tym rozstrzygnięciu. Wynika to nie tylko z art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a., ale także z zasady domniemania ważności każdej decyzji administracyjnej – decyzja ta obowiązuje, dopóki nie zostanie uchylona lub zmieniona we właściwym trybie.

REKLAMA

Decyzja, która oparta została na uchylonym lub zmienionym rozstrzygnięciu (decyzji lub orzeczeniu sądowym) innego podmiotu, nie traci więc mocy prawnej „automatycznie”, a art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. pozwala na jej wyeliminowanie z obrotu prawnego właśnie poprzez zastosowanie instytucji wznowienia postępowania administracyjnego.

Przepis art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. przewiduje możliwość wznowienia postępowania w sytuacji, gdy „jedna decyzja lub orzeczenie sądu stanowi podstawę do wydania drugiej (innej decyzji).

Określona decyzja administracyjna czy orzeczenie sądowe, wydane uprzednio (można je nazwać rozstrzygnięciami uprzednimi) stanowią podstawę dla decyzji administracyjnej wydanej następnie w odrębnym postępowaniu (decyzja pochodna, zależna, następcza). Chodzi tu więc o „rozstrzygnięcie jakiejś sprawy lub pojedynczej kwestii zawartej w decyzji administracyjnej lub w orzeczeniu sądowym wydanych w odrębnej i samodzielnej sprawie, które stanowi istotny fakt prawotwórczy w następnej, już innej sprawie administracyjnej w sytuacji, w której nie mogłaby być albo w ogóle wydana decyzja administracyjna, albo nie mogłaby być wydana decyzja administracyjna określonej treści bez stanu prawnego lub faktycznego ukształtowanego lub stwierdzonego wcześniejszym rozstrzygnięciem administracyjnym czy też sądowym innej - odrębnej sprawy” (Uzasadnienie Uchwały 5 sędziów NSA z dnia 9 listopada 1998 r., OPK 4/98, ONSA z 1999 r., nr 1, poz. 13).

Do powołania się na art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. konieczne jest zaistnienie warunków w następującej postaci:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1/ wydanie rozstrzygnięcia uprzedniego, które stanowi następnie podstawę do wydania decyzji administracyjnej;

2/ oparcie decyzji następczej na rozstrzygnięciu uprzednim;

3/ uchylenie, zmiana rozstrzygnięcia uprzedniego po wydaniu decyzji następczej.

4/  nie mogą wystąpić przesłanki negatywne (art. 146 § 1 i 2 k.p.a.).

Ad 1) Rozstrzygnięcie uprzednie to pojęcie, które obejmuje decyzje lub orzeczenia sądu w rozumieniu art. 148 § 1 pkt 8 k.p.a.

REKLAMA

Są to zatem decyzje administracyjne, przy czym należy je rozumieć jako rozstrzygnięcie organu administracji publicznej podjęte w ramach jego właściwości, w granicach i na podstawie przepisów prawa, rozstrzygające indywidualną sprawę z zakresu prawa administracyjnego. Takie materialne ujęcie decyzji jest szerokie i obejmuje nie tylko akty, które w przepisach prawa są wyraźnie określone jako decyzje ale także jako np. pozwolenie, zezwolenie, koncesja, nakaz. Często ustawodawca, by ustalić formę decyzji administracyjnej, posługuje się określeniem czasownikowym: „wydaje”, „cofa”, „przyznaje” itd.

Z kolei orzeczenia sądu to także pojęcie szerokie i obejmuje orzeczenia w sprawach cywilnych i karnych. Szersze znaczenie mają jednak orzeczenia sądów cywilnych stanowiących podstawę do wydania decyzji administracyjnej. Orzeczenia sądu cywilnego dzieli się na: wyroki (a także nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym i upominawczym), postanowienia i uchwały. Przy czym najważniejsze znaczenie ma wyrok, który jako wynik procesu jurysdykcyjnego ma osądzić sprawę.

REKLAMA

Przez rozstrzygnięcie uprzednie rozumieć zatem należy akt o charakterze indywidualnym. Z tego też powodu omawiana przyczyna wznowienia postępowania nie odnosi się do aktów normatywnych, które mają charakter generalny (uchylenie podstawy prawnej decyzji administracyjnej). Chodzi w niej o uchylenie, zmianę rozstrzygnięcia, będącego aktem stosowania prawa (decyzją administracyjną, orzeczeniem sądowym), na której oparto decyzję następczą. 

Wznowienie postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. nie będzie więc możliwe w następującej okoliczności: „uchwalenie nowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego czy też wprowadzanie zmian do planu dotychczasowego jest tylko zmianą prawa miejscowego i nie może być utożsamiane ze stanem prawnym, o jakim mowa w art. 145 § 1 pkt 8 kpa. Zmiana przeznaczenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego terenu, w skład którego wchodzi działka, na której został zrealizowany przedmiotowy obiekt, niewątpliwie musi być brana pod rozwagę przy udzielaniu pozwolenia na użytkowanie spornego obiektu, nie może być natomiast przesłanką dla wzruszenia na podstawie art. 145 § 1 pkt 8 kpa decyzji nakazującej doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z przepisami prawa budowlanego” (Wyrok NSA z 26 lutego 1999 r., IV SA 279/97, LEX nr 46647. Por. również tezę 1 wyroku NSA z dnia 20 stycznia 1998 r., IV S.A. 484/96, LEX nr 43137).

Zmiana podstawy prawnej (o ile nie chodzi o art. 145a k.p.a.) stanowić więc będzie nie przyczynę wznowienia postępowania, lecz podstawę dla zawiązania się nowego postępowania administracyjnego, z nowo określonym przedmiotem; por.: „zmiana stanu prawnego może stanowić przesłankę dla wystąpienia przez stronę o wydanie nowej decyzji, jeśli pozwala na to regulacja zawarta w nowych przepisach. Strona może również ubiegać się o zmianę decyzji na podstawie art. 155 kpa, jeśli zaistnieją przesłanki wymienione w tym przepisie, a zmiana decyzji dotychczasowej miałaby oparcie w stanie prawnym ukształtowanym przepisami, które weszły w życie po wydaniu uprzedniej decyzji” (Teza 2 do wyroku NSA z dnia 20 stycznia 1998 r...).

Ad. 2) Oparcie decyzji następczej na rozstrzygnięciu uprzednim oznacza, iż zachodzić musi związek przyczynowy, na który wskazuje określenie „w oparciu”.

Chodzi zatem o wpływ rozstrzygnięcia uprzedniego na treść decyzji następczej. Wprawdzie obowiązek wykazaniu wpływu na treść decyzji następczej nie wynika wprost z przepisów k.p.a., (lecz jest wskazany w Ordynacji podatkowej – art. 240 § 1 pkt 7), to jednak przyjmuje się, że wpływ taki powinien być wykazany również na gruncie ogólnego postępowania administracyjnego, uregulowanego przepisami k.p.a. Obowiązek taki wynika bowiem z istoty omawianej przyczyny wznowienia postępowania. Samo bowiem oparcie decyzji następczej na rozstrzygnięciu uprzednim oznacza wpływ treści jednego rozstrzygnięcia na inne. Skoro tak, to tym bardziej uchylenie, zmiana jednego rozstrzygnięcia powodować musi konieczność zbadania uchylenia, zmiany na treść decyzji następczej. Konieczne jest zatem wykazanie związku przyczynowego między uchyleniem, zmianą rozstrzygnięcia uprzedniego a treścią decyzji następczej, co oznacza, iż wykazać należy wpływ tego uchylenia, zmiany na istotne dla sprawy okoliczności leżące u podstaw decyzji następczej.

Jako przykład takiej zależności decyzji następczej od rozstrzygnięcia uprzedniego podać można:

A/ wydanie pozwolenia na budowę musi być poprzedzone wydaniem decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, tekst jedn. Dz. U. z 2003 r., nr 207, poz. 2016 z późn. zm),

B/ wydanie pozwolenia na użytkowanie uzależnione jest od wydania pozwolenia na budowę, co wynika z art. 55 i 59 Prawa budowlanego;

C/ „Uchylenie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych zgody na realizację przedsięwzięcia, na której bezspornie opiera się decyzja w przedmiocie pozwolenia na budowę przesądza o wystąpieniu przesłanki wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a.)”.

Ad. 3) Uchylenie, zmiana rozstrzygnięcia uprzedniego oznacza, iż rozstrzygniecie to - po wydaniu decyzji następczej – zostało wyeliminowane z obrotu prawnego; utraciło byt prawny albo w całości (uchylenie), albo w części (zmiana).

Nie ma przy tym znaczenia, z jakiej przyczyny nastąpiło uchylenie, zmiana. W postępowaniu administracyjnym nie muszą to więc być wyłącznie środki prawne wskazane w art. 154, 155 k.p.a., ale również:

- stwierdzenie nieważności (art. 156 § 1 k.p.a.),

- wygaśnięcie decyzji (art. 162 § 1 k.p.a.),

- uchylenie decyzji dotychczasowej w wyniku wznowienia postępowania (art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.),

- środki wskazane w przepisach szczególnych (art. 163 k.p.a.).

Zmiana, uchylenie rozstrzygnięcia uprzedniego nastąpić może również w postępowaniu sądowym (gdy rozstrzygnięciem tym jest orzeczenie sądowe). Skoro w art. 148 § 1 pkt 8 k.p.a. ustawodawca przewidział, że podstawą decyzji może być również uchylone lub zmienione orzeczenie sądowe, to eliminacja tego orzeczenia sądowego nastąpić może w trybach przewidzianych w przepisach postępowania cywilnego. Chodzi tu o instytucję wznowienia postępowania cywilnego (art. 399 – 4161 kodeksu postępowania cywilnego), której cele są zbliżone do celów wznowienia postępowania administracyjnego. Nie wchodzi zaś w grę skarga o stwierdzenie niezgodności prawem prawomocnego orzeczenia (art. 4241 – 42412 k.p.c.), ponieważ  nie zmierza ona do podważenia zaskarżonego wyroku, lecz umożliwia uzyskanie prejudykatu umożliwiającego dochodzenie w oddzielnym postępowaniu naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu Państwa (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2009 r., IV CNP 96/08, LEX nr 492152). Celem skargi jest bowiem naprawienie szkody, dlatego też warunkiem tego postępowania, jego zasadniczą przesłanką jest to, że przez wydanie niezgodnego z prawem prawomocnego orzeczenia została wyrządzona szkoda (Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2009 r., I BP 2/09, LEX nr 513002).

Czytaj także: Podstawy, tryby i formy wznowienia postępowania administracyjnego>>

Możliwa jest również sytuacja, w której decyzja administracyjna zostaje uchylona przez orzeczenie sądowe. Wskazać tutaj należy na decyzję administracyjną w formie aktu własności ziemi. Jak wynika z art.4 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 11, poz.81 z późn. zm.), ustawa z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 27,poz.250 z późn. zm.) została uchylona, z tym, że pozostała w mocy nabyta na jej podstawie własność nieruchomości oraz związane z tym skutki prawne określone w art. 5, 6 i 8-11 tej ustawy. Jednocześnie powołany artykuł stanowi, że rozpoznawanie spraw o stwierdzenie nabycia na podstawie tej ustawy własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego przekazuje się sądom. Ponadto zgodne z art.63 ust.2 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (tekst jedn. Dz. U. z 1995r., Nr  57, poz. 299 z późn.zm.) nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczących wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności i uchylenia lub zmiany decyzji. Natomiast ust. 3 powołanego artykułu stwierdza, że postępowanie administracyjne toczące się w sprawach, o których mowa w ust.2, podlega umorzeniu. Zmiana treści aktów własności ziemi należy zatem do kompetencji sądu powszechnego, który swoim orzeczeniem może wpłynąć na moc obowiązującą aktu własności ziemi.

Czytaj także: Nadzwyczajne środki zaskarżenia decyzji w postępowaniu administracyjnym>>

Podsumowanie

W postępowaniu wyjaśniającym konieczne jest więc podwójne ustalenie związku przyczynowego: po pierwsze między rozstrzygnięciem uprzednim a treścią decyzji następczej (punkt 1), a następnie – po ustaleniu uchylenia, zmiany rozstrzygnięcia uprzedniego (punkt 2) –  konieczne jest wskazanie związku przyczynowego między uchyleniem, zmianą rozstrzygnięcia uprzedniego a treścią decyzji następczej. Omawiana przesłanka stanowi jednak dobry przykład uzasadniający twierdzenie, że przepis prawa nie może być stosowany w próżni – tzn. w oderwaniu od innych przepisów prawa. Nie ulega wątpliwości, że prowadząc postępowanie w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego na podstawie art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a., konieczne jest uwzględnienie nie tylko ogólnych norm mających za przedmiot wznowienie postępowania, ale także innych norm regulujących jurysdykcyjne, ogólne postępowanie administracyjne – np. stosować należy zasady ogólne. Zauważyć jednak należy, że stosowanie norm regulujących postępowanie jurysdykcyjne nie oznacza stosowania wszystkich tych norm – i tak, przykładowo, wznawiając postępowanie nie jest konieczne wystosowanie zawiadomienia o wszczęciu postępowania z art. 61 § 4 k.p.a., lecz organ ma obowiązek wydać postanowienie (art. 149 § 1 k.p.a.).

Grzegorz Krawiec

samorzad.infor.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Jak stosować rozporządzenie o pracach domowych? Co jest jasne? Co budzi wątpliwości? [min B. Nowacka, 1 kwietnia 2024 r.]

    Wątpliwości dotyczą trzech definicji wykorzystanych w rozporządzeniu - nauczyciela i uczniowie nie mają wskazówek jak je rozumieć i stosować.

    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    REKLAMA

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    REKLAMA