Jak obywatel może kwestionować uchwały samorządów? Zaskarżanie aktów prawa miejscowego do sądu administracyjnego

Drogą tą jest zaskarżenie aktu prawa miejscowego do wojewódzkiego sądu administracyjnego, na podstawie art. 101 Ustawy o samorządzie gminnym, art. 87 Ustawy o samorządzie powiatowym albo art. 90 Ustawy o samorządzie województwa, w zależności od tego, jakiego organu akt kwestionujemy.

Uwaga: zaskarżanie aktów prawa miejscowego do sądu administracyjnego nie należy mylić z odwołaniem od decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, ani nadzorem wojewody nad legalnością uchwał.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2021

Jakie przesłanki należy spełnić aby móc kwestionować dany akt?

Przepisy te określają przesłanki jakie należy spełnić aby móc kwestionować dany akt. Przede wszystkim akt musi naruszać interes prawny lub uprawnienie. Chodzi tu o takie naruszenie subiektywnie pojmowanego przez skarżącego jego interesu, które obiektywnie polega na nieprzestrzeganiu przez organ norm prawnych powszechnie obowiązujących. Wynika to z zasady, zgodnie z którą sąd administracyjny bada wyłącznie zgodność zaskarżonych aktów i czynności z obowiązującym prawem. Łączna interpretacja powyższego wskazuje, że jedynie niezgodność z prawem uchwały wywołującej negatywne następstwa w sferze prawnej wnoszącego skargę, polegające na zniesieniu, ograniczeniu, uniemożliwieniu realizacji uprawnienia, naruszeniu interesu prawnego pozwala na skuteczne zaskarżenie aktu prawa miejscowego. Sądy podkreślają, że naruszenie interesu prawnego musi mieć charakter bezpośredni, zindywidualizowany, obiektywny i rzeczywisty. Nie zmienia wymogu indywidualnego naruszenia interesu prawnego skarżącego fakt, że skargę na uchwałę rady gminy albo powiatu można wnieść nie tylko w imieniu własnym, ale także reprezentując grupę mieszkańców, którzy wyrażą na to pisemną zgodę. Jednak w tym przypadku dana uchwała musi naruszać interes prawny lub uprawnienie każdego zainteresowanego mieszkańca.

Zgodnie z wyrokiem NSA z 7.3.2017 r., II OSK 1587/15 od interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, który nie upoważnia do zaskarżania aktów organów administracji, a który występuje wówczas, gdy określony podmiot jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany sposobem uregulowania danej kwestii, jednak poprzez określoną regulację normatywną nie dochodzi do naruszenia przepisu prawa materialnego czy procesowego dotyczącego jego sytuacji prawnej.

Inne akty, które można zaskarżać

Warto także wskazać, że akty prawa miejscowego gminy i powiatu nie są jedynymi uchwałami, które mogą być zaskarżane do sądu na podstawie omawianych przepisów, jako że te wskazują na szerszą kategorię, czyli uchwały lub zarządzenia podjęte w sprawie z zakresu administracji publicznej. Dzięki temu, oprócz aktów prawa miejscowego, przepisy te pozwalają także na zaskarżanie innych aktów generalnych i abstrakcyjnych (zatem na pewno nie decyzji administracyjnych) które nie mają charakteru cywilnoprawnego (choćby podejmowane były z zamiarem podjęcia w przyszłości określonych czynności cywilnoprawnych). Ustawa o samorządzie wojewódzkim przewiduje możliwość zaskarżania jedynie przepisu aktu prawa miejscowego, co bywa przedmiotem sporów w nauce prawa i rozszerzającej wykładni sądów administracyjnych.

Termin i tryb złożenia skargi

Ostatnim elementem procedury zaskarżania aktów prawa miejscowego do sądu administracyjnego jest tryb i termin na dokonanie. W tym zakresie kluczowa jest zmiana w prawie administracyjnym, która weszła w życie 01.06.2017 r. Od tego dnia nie jest już wymagane uprzednie wezwanie organu do usunięcia naruszenia. Ponadto nie obowiązuje już termin na wniesienie skargi, które wcześniej ograniczony był do 30 lub 60 dni zależnie od zachowania organu.

Obecnie, skargę na akt prawa miejscowego można wnieść w każdym czasie. Nie ma zatem znaczenia moment powzięcia wiedzy o wydanym akcie czy fakcie naruszenia naszego interesu prawnego. Nie zmienił się jednak tryb wnoszenia skargi – mimo że skargę rozpatrzy wojewódzki sąd administracyjny właściwy terytorialnie dla danej jednostki samorządu terytorialnego, to skarga powinna być wniesiona do organu, który wydał kwestionowaną uchwałę. Wynika to z faktu, że organ przekazując naszą skargę do sądu, przekaże także akta administracyjne i ewentualnie swoje stanowisko w tym zakresie.

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź