REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaką odpowiedzialność i za co ponoszą funkcjonariusze publiczni

Katarzyna Wilko
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Za błędy urzędników odpowiedzialność majątkową ponoszą: Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Za błędy, które nierzadko są przestępstwami, urzędnicy odpowiadają dyscyplinarnie i karnie. Szczególne zasady postępowania dyscyplinarnego obowiązują mianowanych pracowników samorządowych i urzędów państwowych. Niektórzy z funkcjonariuszy publicznych muszą się liczyć z odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

REKLAMA

Osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez przepisy prawa. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu, o którym mowa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu (art. 231 kodeksu karnego).

Redakcja poleca: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 (książka)

REKLAMA

Trybunał Konstytucyjny 4 grudnia 2001 r. (sygn. akt 18/2000) w swoim wyroku stwierdził, odnosząc się do zakresu odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy publicznych, że odpowiedzialności tej nie można w żaden sposób ograniczać.

Zgodnie z konstytucją za szkodę przysługuje pełne odszkodowanie, tj. w granicach nie tylko utraconych korzyści, ale także nieosiągniętych zysków. Tak też interpretowany jest przepis art. 417 kodeksu cywilnego, przewidujący odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy publicznych, a więc także urzędników, przy wykonywaniu władzy publicznej. Nie ma znaczenia, czy zachowanie urzędnika jest zawinione. Wystarczy wykazanie bezprawności rozumianej jako zachowanie niezgodne z prawem.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Szeroka odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa i samorządów powoduje znaczne szkody dla budżetu państwa i jednostek samorządowych. Każdy pracownik i urzędnik administracji publicznej, w tym samorządowej, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Będzie to odpowiedzialność porządkowa lub dyscyplinarna. Póki co nie ma przepisów, które przewidywałyby osobistą odpowiedzialność za podejmowane decyzje.

REKLAMA

Pociągnięcie do odpowiedzialności porządkowej, dyscyplinarnej albo innej, jeśli taka jest zastrzeżona w przepisach, przewiduje art. 38 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Pracownik administracji publicznej może narazić się na taką odpowiedzialność, jeśli:

l nie załatwi sprawy w ustawowym terminie, tj. niezwłocznie lub gdy sprawa wymaga postępowania wyjaśniającego w ciągu miesiąca, a jeśli sprawa jest szczególnie skomplikowana nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, natomiast w postępowaniu odwoławczym w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania,

l nie zawiadomi strony o niezałatwieniu strony i jego przyczynach oraz nie wskaże nowego terminu rozpatrzenia sprawy,

l nie rozwiąże sprawy w nowo wyznaczonym terminie.

Ponieważ art. 38 k.p.a. używa terminu pracownik administracji publicznej, to dotyczy on wszystkich pracowników administracji państwowej i samorządowej. Ale to, w jaki sposób konkretny pracownik zostanie ukarany, zależy już od miejsca jego pracy, podstawy zatrudnienia i statusu. Co ważne, nie tylko za przewinienia z art. 38 k.p.a. pracownicy administracji publicznej mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej. Kary grożą im także za przewinienia wynikające ze stosunku pracy, stosunku mianowania lub powołania. Są to również kary porządkowe i dyscyplinarne.

Odpowiedzialność na podstawie kodeksu pracy

Pracownik administracji, który dopuści się naruszenia swoich obowiązków, może zostać ukarany upomnieniem lub naganą (art. 108 k.p.). Kary te mogą zostać nałożone przez pracodawcę, jeśli pracownik nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku pracy, przepisów bhp i przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia, stawianie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy pracownik może zostać ukarany karą pieniężną (art. 108 par. 2 k.p.). Jej maksymalny pułap za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, to jednodniowe wynagrodzenie pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać 1/10 części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń.

Decyzję o zastosowaniu jednej z wymienionych kar podejmuje pracodawca. Powinien jednak:

l uwzględnić rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy (art. 111 k.p.),

l ukarać pracownika przed upływem dwóch tygodni od dnia, w którym dowiedział się o naruszeniu obowiązku pracowniczego i przed upływem trzech miesięcy od popełnienia tego naruszenia (art. 109 par. 1 k.p.),

l przed nałożeniem kary wysłuchać wyjaśnień pracownika.

Pracodawca musi zawiadomić pracownika o ukaraniu na piśmie. W treści zawiadomienia pracodawca powinien wskazać rodzaj i datę naruszenia obowiązków pracowniczych oraz pouczyć o prawie zgłoszenia sprzeciwu od ukarania i terminie jego wniesienia. Jego odpis powinien umieścić w aktach osobowych pracownika (art. 110 k.p.). Po roku nienagannej pracy (lub wcześniej, jeśli pracodawca uzna za zasadne) nałożoną na pracownika karę porządkową uważa się za niebyłą. To w konsekwencji powoduje konieczność usunięcia z akt osobowych tego pracownika zawiadomienia o ukaraniu (art. 113 k.p.).

KTO JEST FUNKCJONARIUSZEM

Funkcjonariusz publiczny to:

l Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

l poseł, senator, radny,

l poseł do Parlamentu Europejskiego,

l sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,

l osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,

l osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,

l osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,

l funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz służby więziennej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową.

Art. 115 kodeksu karnego

Postępowanie dyscyplinarne w samorządach

Urzędnicy samorządowi mianowani ponoszą odpowiedzialność porządkową lub dyscyplinarną za naruszenie obowiązków pracownika.

Kary dyscyplinarne to:

l nagana,

l nagana z ostrzeżeniem,

l nagana z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres do dwóch lat do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko,

l przeniesienie na niższe stanowisko,

l wydalenie z pracy w urzędzie.

Karę porządkową upomnienia za przewinienie mniejszej wagi wymierza bezpośredni przełożony pracownika samorządowego i zawiadamia go o tym na piśmie. Pracownik samorządowy może w ciągu trzech dni od dnia doręczenia zawiadomienia o ukaraniu odwołać się do osoby upoważnionej do czynności w sprawach prawa pracy w imieniu pracodawcy samorządowego. To ta osoba decyduje o uwzględnieniu lub odrzuceniu odwołania.

Zasady postępowania w samorządzie

Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych mianowanych pracowników samorządowych powołuje się komisje dyscyplinarne I i II instancji. W miarę potrzeby tworzy się komisje dyscyplinarne.

Komisja dyscyplinarna I instancji składa się z członków wybranych przez radę gminy (zgromadzenie związku gmin) spośród pracowników samorządowych, z wyjątkiem pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru i umowy o pracę. Komisja dyscyplinarna II instancji składa się z członków wybranych przez radę gminy (zgromadzenie związku) spośród radnych. Członków komisji dyscyplinarnych wybiera się na okres kadencji rady. Członkowie komisji dyscyplinarnych są w zakresie orzekania niezawiśli i podlegają tylko ustawom.

Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie miesiąca od dnia uzyskania wiadomości o popełnieniu czynu uzasadniającego odpowiedzialność dyscyplinarną ani po upływie roku od dnia popełnienia takiego czynu. Jeżeli z powodu nieobecności w pracy urzędnik nie ma możliwości złożenia wyjaśnień, bieg miesięcznego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się urzędnika do pracy. Jeżeli jednak czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne nie następuje wcześniej niż przedawnienie karne.

7 ETAPÓW POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO W SAMORZĄDZIE

1 Postępowanie wyjaśniające
W razie powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku przez pracownika samorządowego mianowanego, które może stanowić podstawę wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, np. wójt lub burmistrz polecają powołanemu przez siebie rzecznikowi dyscyplinarnemu przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego okoliczności naruszenia obowiązku.

2 Świadkowie i dowody
W toku postępowania wyjaśniającego rzecznik dyscyplinarny może przesłuchiwać świadków i biegłych oraz przeprowadzać wszelkie dowody konieczne dla wyjaśnienia sprawy, jeżeli czynności te nie są sprzeczne z prawem. W toku postępowania wyjaśniającego obwinionemu przysługuje prawo do złożenia wyjaśnień, prawo do wglądu w akta swojej sprawy, do zapoznania się z zebranymi dowodami oraz do złożenia dodatkowych wyjaśnień. Obwiniony pracownik ma prawo do zgłoszenia wniosku o przesłuchanie w postępowaniu wyjaśniającym wskazanym przez niego osób w charakterze świadków.

3 Wyniki postępowania
Rzecznik dyscyplinarny przedstawia osobie, która go powołała, wyniki postępowania wyjaśniającego z wnioskiem o zaniechanie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, o nałożenie kary porządkowej lub o skierowanie sprawy do komisji dyscyplinarnej. Decyzję o skierowaniu sprawy do komisji podejmują np. wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

4 Bez postępowania i umorzenie
Nie wszczyna się postępowania dyscyplinarnego, a wszczęte umarza, jeżeli: nie popełniono zarzucanego czynu, popełniony czyn nie zawiera znamion naruszenia obowiązków pracownika samorządowego, obwiniony nie podlega orzecznictwu komisji, obwiniony zmarł lub upłynął termin do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.

5 Wniosek do komisji dyscyplinarnej
Wniosek o rozpatrzenie sprawy przez komisję dyscyplinarną powinien zawierać m.in. imię i nazwisko, stanowisko służbowe oraz miejsce zamieszkania obwinionego pracownika samorządowego; dokładne określenie zarzucanego naruszenia obowiązków pracownika samorządowego, ze wskazaniem czasu i miejsca jego popełnienia; proponowany rodzaj kary dyscyplinarnej oraz uzasadnienie wniosku.

6 Wyznaczenie rozprawy lub odrzucenie wniosku
Przewodniczący komisji wyznacza termin rozprawy w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia wniosku o rozpatrzenie sprawy. Jeżeli wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego nie odpowiada określonym warunkom, przewodniczący komisji dyscyplinarnej zwraca wniosek rzecznikowi dyscyplinarnemu w celu uzupełnienia braków.

7 Rozprawa
Komisja dyscyplinarna orzeka na podstawie materiału dowodowego ujawnionego na rozprawie.

Odwołanie od orzeczenia komisji

Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej I instancji każdej ze stron przysługuje prawo wniesienia odwołania. Odwołanie wnosi się do właściwej komisji dyscyplinarnej II instancji (odwoławczej) za pośrednictwem komisji dyscyplinarnej I instancji, która wydała zaskarżone orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Komisja dyscyplinarna I instancji, która wydała zaskarżone orzeczenie i do której wpłynęło odwołanie, doręcza zainteresowanym odpis odwołania i niezwłocznie przekazuje akta sprawy do właściwej komisji dyscyplinarnej II instancji.

Od orzeczeń komisji dyscyplinarnych II instancji stronom służy odwołanie do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego sądu apelacyjnego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Od orzeczenia sądu apelacyjnego skarga kasacyjna nie przysługuje.

Rzecznik dyscyplinarny i jego rola

Postępowanie wyjaśniające, którego celem jest ustalenie okoliczności naruszenia obowiązków przez mianowanego pracownika samorządowego, oraz ustalenie zasadności wszczęcia postępowania należy do kompetencji rzecznika dyscyplinarnego. Rzecznika tego powołuje wójt, burmistrz, prezydent miasta, przewodniczący zarządu związku komunalnego, kierownik biura sejmiku samorządowego oraz kierownik innej, określonej w przepisach jednostki administracyjnej gminy, na czas trwania kadencji komisji dyscyplinarnej. Rzecznikiem dyscyplinarnym może być pracownik samorządowy mianowany. Rzecznik jest związany poleceniami osoby, która go powołała.

Do zadań rzecznika dyscyplinarnego należy w szczególności:

l prowadzenie postępowania wyjaśniającego,

l składanie wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, jeżeli wyniki postępowania wyjaśniającego decyzję taką uzasadniają,

l udział w rozprawach,

l wnoszenie odwołań od orzeczeń komisji I instancji.

W toku postępowania wyjaśniającego organy administracji państwowej - centralne, naczelne, organy administracji rządowej, organy samorządu terytorialnego oraz instytucje, osoby prawne i fizyczne są obowiązane udzielać rzecznikowi dyscyplinarnemu informacji i udostępniać dokumenty i dane mające znaczenie dla ustalenia okoliczności sprawy, o których ujawnienie zwraca się rzecznik.

Informacje o karze dyscyplinarnej

Karę dyscyplinarną, z wyjątkiem kary wydalenia z pracy w urzędzie, uważa się za niebyłą i wzmiankę o niej wykreśla się z akt komisji dyscyplinarnej i urzędu po upływie dwóch lat od uprawomocnienia się orzeczenia. Komisja dyscyplinarna, biorąc pod uwagę osiągnięcia w pracy i zachowanie się pracownika, może na wniosek pracownika lub jego przełożonego uznać karę za niebyłą i zarządzić jej wykreślenie w terminie wcześniejszym. Po upływie pięciu lat od uprawomocnienia się orzeczenia komisji dyscyplinarnej ukarany może wystąpić o uznanie za niebyłą kary wydalenia z pracy w urzędzie.

Odpowiedzialność urzędnika państwowego

Podobnie jak samorządowi pracownicy mianowani również urzędnicy państwowi mianowani ponoszą odpowiedzialność porządkową lub dyscyplinarną za naruszenie obowiązków pracownika. Karę porządkową za przewinienie mniejszej wagi stanowi upomnienie.

Również w przypadku tych urzędników karami dyscyplinarnymi są:

l nagana,

l nagana z ostrzeżeniem,

l nagana z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres do dwóch lat do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko,

l przeniesienie na niższe stanowisko,

l wydalenie z pracy w urzędzie.

Upomnienia udziela kierownik urzędu. Urzędnik państwowy może, w ciągu trzech dni od zawiadomienia go o ukaraniu, odwołać się do kierownika jednostki nadrzędnej. Odwołanie nie przysługuje, jeżeli karę wymierzył minister.

Komisje dyscyplinarne dla urzędników

W sprawach dyscyplinarnych urzędników państwowych mianowanych orzekają komisje dyscyplinarne I i II instancji powoływane przez kierowników urzędów, przy których działają.

Członków komisji dyscyplinarnych, w tym przewodniczącego i zastępców przewodniczącego, powołuje na okres czterech lat kierownik urzędu, przy którym komisja działa, po zasięgnięciu opinii zakładowej organizacji związkowej. Członkiem komisji dyscyplinarnej może być urzędnik mianowany, zatrudniony w urzędzie co najmniej pięć lat, dający rękojmię należytego pełnienia tej funkcji.

Komisja dyscyplinarna orzeka w składach trzyosobowych. Komisje dyscyplinarne I instancji powołuje się we wszystkich urzędach państwowych, z tym że wojewoda może powołać komisję dyscyplinarną I instancji dla urzędników zatrudnionych w kilku urzędach. Uprawnienie takie przysługuje również innym organom administracji rządowej specjalnej stopnia wojewódzkiego w stosunku do podległych im urzędów.

Komisje dyscyplinarne II instancji (odwoławcze) powołuje się np. przy:

l właściwym ministrze - dla urzędników urzędów podległych naczelnym i centralnym organom administracji państwowej,

l ministrze właściwym do spraw administracji publicznej - dla urzędników urzędów wojewódzkich i regionalnych izb obrachunkowych,

l wojewodzie - dla urzędników administracji rządowej.

Członkowie komisji dyscyplinarnych są w zakresie orzekania niezawiśli i podlegają tylko ustawom.

Rzecznik dyscypliny w urzędach

Rzecznika dyscyplinarnego urzędu państwowego, na okres kadencji komisji dyscyplinarnej, powołuje kierownik urzędu spośród podległych mu urzędników mianowanych.

Rzecznik dyscyplinarny wszczyna postępowanie wyjaśniające na polecenie kierownika urzędu. O wszczęciu tego postępowania rzecznik dyscyplinarny zawiadamia urzędnika, którego ono dotyczy. Decyzja o przekazaniu komisji dyscyplinarnej I instancji wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego należy do kierownika urzędu.

Do zadań rzecznika należy w szczególności:

l prowadzenie postępowania wyjaśniającego,

l składanie wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, jeżeli wyniki postępowania wyjaśniającego to uzasadniają,

l udział w rozprawach w charakterze strony,

l wnoszenie odwołań od orzeczeń komisji dyscyplinarnej I instancji,

l udział w postępowaniu odwoławczym.

Komisja dyscyplinarna I instancji wszczyna postępowanie dyscyplinarne z dniem zgłoszenia wniosku rzecznika dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania.

Rozprawa i orzeczenie komisji

Komisja dyscyplinarna I instancji wydaje orzeczenie po przeprowadzeniu rozprawy, w toku której wysłuchuje rzecznika dyscyplinarnego i obwinionego (mianowanego urzędnika państwowego) oraz jego obrońcy, jeżeli został ustanowiony, a także po rozpatrzeniu innych dowodów mających znaczenie w sprawie. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo obwinionego lub jego obrońcy na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.

Rozprawa jest jawna dla urzędników państwowych mianowanych. W uzasadnionych wypadkach skład orzekający może wyłączyć jawność rozprawy, jednakże ogłoszenie orzeczenia jest jawne. Orzeczenie powinno być ogłoszone bezpośrednio po naradzie.

W wyjątkowych wypadkach można odroczyć ogłoszenie orzeczenia na czas nie dłuższy niż trzy dni. O terminie ogłoszenia orzeczenia przewodniczący składu orzekającego zawiadamia strony bezpośrednio po zakończeniu narady.

Orzeczenie wraz z uzasadnieniem doręcza się stronom z urzędu, nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia jego ogłoszenia.

Prawo do odwołania od orzeczenia

Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej I instancji dla urzędników państwowych mianowanych strony mają prawo wniesienia odwołania. W odwołaniu można zaskarżyć całość orzeczenia lub jego część.

Odwołanie wnosi się do komisji dyscyplinarnej II instancji za pośrednictwem komisji dyscyplinarnej I instancji, która wydała zaskarżone orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania orzeczenie nie ulega wykonaniu. Ponadto wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie orzeczenia.

Od orzeczeń komisji dyscyplinarnej II instancji stronom służy odwołanie do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego sądu apelacyjnego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Od orzeczenia sądu apelacyjnego kasacja nie przysługuje.

Odpis prawomocnego orzeczenia komisji dyscyplinarnej dołącza się do akt osobowych urzędnika państwowego mianowanego. Prawomocne orzeczenie o ukaraniu podlega niezwłocznemu wykonaniu.

Zasady przedawnienia czynów

Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie miesiąca od dnia uzyskania wiadomości o popełnieniu czynu uzasadniającego odpowiedzialność dyscyplinarną ani po upływie roku od dnia popełnienia takiego czynu. Jeżeli z powodu nieobecności w pracy urzędnik nie ma możliwości złożenia wyjaśnień, bieg miesięcznego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się urzędnika do pracy. Jeżeli jednak czyn zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie dyscyplinarne nie następuje wcześniej niż przedawnienie karne.

Usuwanie informacji o karze

Tak samo jak to jest w przypadku mianowanych urzędników samorządowych, również karę dyscyplinarną, z wyjątkiem kary wydalenia z pracy w urzędzie państwowym, uważa się za niebyłą i wzmiankę o niej wykreśla się z akt komisji dyscyplinarnej i urzędu po upływie dwóch lat od uprawomocnienia się orzeczenia. Komisja dyscyplinarna, biorąc pod uwagę osiągnięcia w pracy i zachowanie się pracownika, może na wniosek pracownika lub jego przełożonego uznać karę za niebyłą i zarządzić jej wykreślenie w terminie wcześniejszym.

Po upływie pięciu lat od uprawomocnienia się orzeczenia komisji dyscyplinarnej ukarany może wystąpić o uznanie za niebyłą kary wydalenia z pracy w urzędzie.

Odpowiedzialność służby cywilnej

Członek służby cywilnej (zarówno pracownik, jak i urzędnik) za naruszenie swoich obowiązków o małej wadze może zostać ukarany upomnieniem. Ukaranie może być poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym.

Od tej kary członek korpusu ma prawo wnieść sprzeciw w ciągu siedmiu dni od jej wymierzenia (art. 108 ust. 1 i 2 ustawy o służbie cywilnej). Wniesienie sprzeciwu spowoduje przekazanie sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu, działającemu w urzędzie.

W przypadku przewinień cięższych gatunkowo członek korpusu służby cywilnej musi się liczyć z karami dyscyplinarnymi. Ich wymierzaniem zajmuje się komisja dyscyplinarna I instancji na wniosek rzecznika dyscyplinarnego urzędu, w którym jest zatrudniony obwiniony członek korpusu służby cywilnej, a jeśli zostanie złożone odwołanie - komisja II instancji.

Postępowanie dyscyplinarne powinno być poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte, jeżeli od chwili uzyskania przez dyrektora generalnego urzędu informacji o naruszeniu obowiązków upłynęły trzy miesiące lub od popełnienia naruszenia minęły dwa lata. Te terminy nie obowiązują jedynie wtedy, gdy naruszenie obowiązków nosi znamiona przestępstwa.

OCHRONA FUNKCJONARIUSZY

Funkcjonariusze publiczni podczas lub w związku z pełnieniem swoich obowiązków podlegają szczególnej ochronie przewidzianej przez kodeks karny. I tak np.:

l ten, kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby pomagającej mu podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat trzech. Jeżeli czyn, o którym mowa, wywołało niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub osoby pomagającej mu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

l ten, kto działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osobę pomagającą mu podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu.

l ten, kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe organu administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.Tej samej karze podlega, kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej.

l ten, kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech. Tej samej karze podlega, kto osobie uprawnionej do kontroli w zakresie inspekcji pracy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej.

l ten, kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę pomagającą mu podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 222-226 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.)

Zasady odpowiedzialności karnej urzędników

Do typowych przestępstw urzędniczych zalicza się niezmiennie m.in. przestępstwo nadużycia władzy, łapownictwo, naruszenie tajemnicy państwowej i służbowej. Nadużycie władzy, określone w art. 231 kodeksu karnego, polega na przekroczeniu uprawnień (sytuacja taka ma miejsce, gdy urzędnik podejmuje czynności niewchodzące w zakres jego kompetencji) lub niedopełnieniu obowiązków (niewywiązanie się z obowiązków albo niewłaściwe ich wykonanie). Sąd Najwyższy przyjmuje, że do popełnienia tego przestępstwa konieczne jest działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego (WK 3/03), przy czym szkoda ta wcale nie musi powstać.

Łapownictwo, czyli przyjmowanie korzyści majątkowych lub osobistych, zagrożone jest karą pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu. Jeżeli jednak urzędnik przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą (a nawet jej obietnicę) za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa (np. naruszenie zasad postępowania przy udzielaniu zamówienia publicznego), narazi się na odpowiedzialność karną od jednego roku do dziesięciu lat pozbawienia wolności (art. 228 k.k.). Ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy państwowej przez urzędnika zagrożone jest karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu. W przypadku informacji stanowiących tajemnicę służbową lub informacji, które urzędnicy uzyskują w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a których ujawnienie lub wykorzystanie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes, karą jest pozbawienie wolności do lat trzech (art. 265, 266 k.k.). Nie należy także zapominać, że sąd, skazując urzędnika za jedno z wymienionych wyżej przestępstw, może orzec zakaz zajmowania stanowiska albo wykonywania dotychczasowego zawodu. Sądy często korzystają z tej możliwości. Najczęściej orzekane są zakazy zajmowania kierowniczych stanowisk w organach administracji publicznej.

Kontrola Centralnego Biura Antykorupcyjnego

Walczyć z korupcją urzędniczą ma Centralne Biuro Antykorupcyjne. Do zadań funkcjonariuszy CBA należy m.in. rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw korupcyjnych popełnianych przez urzędników, ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, a także ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych. Funkcjonariusze CBA przy wykonywaniu zadań mają bardzo szeroki zakres uprawnień kontrolnych w stosunku do urzędników.

Odpowiedzialność za finanse publiczne

Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają:

l osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek;

l kierownicy jednostek sektora finansów publicznych;

l pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych;

l osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych.

Obszerny katalog naruszeń dyscypliny finansów publicznych zawarty został w art. 5-18 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia tego naruszenia, a także osoba, która wydała polecenie wykonania czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych. Ukaranie osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie ogranicza praw Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych do dochodzenia odszkodowania za poniesioną szkodę.

Naruszenie dyscypliny finansów publicznych uważa się za popełnione w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany. Odpowiedzialność jest ponoszona zarówno za umyślne, jak i nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Naruszenie, o którym mowa, jest popełnione umyślnie, jeżeli sprawca miał zamiar je popełnić, to jest chciał je popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godził.

Z kolei o naruszeniu dyscypliny popełnionym nieumyślnie można mówić, jeżeli sprawca, nie mając zamiaru jego popełnienia, dopuścił się go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych przewidywał albo mógł przewidzieć.

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest niezależna od odpowiedzialności z innych tytułów. W razie wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie albo wykroczenie skarbowe, o czyn stanowiący równocześnie naruszenie dyscypliny finansów publicznych, postępowanie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych zawiesza się do czasu zakończenia postępowania z innego tytułu.

W razie prawomocnego skazania za np. za przestępstwo skarbowe, będące równocześnie naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, wszczęte postępowanie o jej naruszenie podlega umorzeniu.

Nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, którego stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znikomy.

Pisemne zastrzeżenie

Osoba, która naruszyła dyscyplinę finansów publicznych wskutek wykonania polecenia przełożonego albo kierownika jednostki, albo dysponenta środków publicznych, organu nadzorującego lub organu założycielskiego, nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli przed wykonaniem polecenia zgłosiła pisemnie zastrzeżenie i, mimo tego zastrzeżenia, otrzymała pisemne potwierdzenie wykonania polecenia albo polecenie nie zostało odwołane albo zmienione. W tym przypadku odpowiedzialność ponosi osoba, która podpisała się pod pisemnym poleceniem wykonania polecenia, a przy braku takiego dokumentu - osoba, która wydała polecenie.

Podobne jest w przypadku osoby, która naruszyła dyscyplinę finansów publicznych wskutek wykonania uchwały np. organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych. Aby nie być pociągniętym do odpowiedzialności, w takim przypadku również jest konieczne zgłoszenie pisemnego zastrzeżenia.

Kary za naruszenie dyscypliny

Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są:

l upomnienie,

l nagana,

l kara pieniężna,

l zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

Karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego - należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia, o którym mowa, karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Karę zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wymierza się na okres od roku do pięciu lat.

Ukaranie karą nagany lub karą pieniężną wywołuje skutki wynikające z ujemnej lub negatywnej oceny kwalifikacyjnej. Ukaranie karą zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wyklucza, przez czas określony w orzeczeniu o ukaraniu, możliwość:

l pełnienia w jednostkach sektora finansów publicznych funkcji; kierownika, zastępcy kierownika lub dyrektora generalnego, członka zarządu, skarbnika, głównego księgowego lub zastępcy głównego księgowego, kierownika lub zastępcy kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonywanie budżetu lub planu finansowego,

l reprezentowania interesów majątkowych Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych,

l członkostwa w organach stanowiących, nadzorczych i wykonawczych państwowych i samorządowych osób prawnych.

Ukaranie karą zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi nie ogranicza prawa wybieralności (biernego prawa wyborczego) na wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

KARA ZA ŁAPÓWKI

Odpowiedzialność karna grozi zarówno urzędnikom, którzy przyjmują korzyści majątkowe, jak i osobie, które je oferują. I tak m.in.:

l ten, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

l ten, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu.

l ten kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu.

l ten, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat dwóch do 12.

l ten, kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

l ten, kto osobie pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat dwóch do 12.

l nie podlega karze ten, kto wręczył łapówkę, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Art. 228-229 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.)

Komisje orzekające w sprawie dyscypliny

Organami orzekającymi w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych I instancji są komisje orzekające. Organem orzekającym w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych II instancji jest Główna Komisja Orzekająca w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych. Kadencja komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej trwa cztery lata.

Z kolei organami właściwymi do prowadzenia postępowania wyjaśniającego w sprawach o naruszenie dyscypliny oraz wypełniania funkcji oskarżyciela w I instancji są rzecznicy dyscypliny finansów publicznych i ich zastępcy. Organem właściwym do wypełniania funkcji oskarżyciela w II instancji jest główny rzecznik dyscypliny finansów publicznych.

Postępowanie w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jest dwuinstancyjne.

Obejmuje ono postępowanie wyjaśniające prowadzone przez rzecznika dyscypliny, postępowanie przed komisją orzekającą oraz postępowanie odwoławcze przed Główną Komisją Orzekającą. Komisja orzeka na rozprawie lub posiedzeniu w składzie trzech osób. Rozstrzygnięcia składu orzekającego są podejmowane w drodze głosowania i zapadają większością głosów.

                                                                              

KATARZYNA WILKO

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

l Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.).

l Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1593 ze zm.).

l Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 1999 r. nr 49, poz. 483 ze zm.).

l Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.).

l Ustawa z 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U. nr 104, poz. 708).

l Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).

l Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie powoływania komisji dyscyplinarnych orzekających za naruszenie obowiązków przez mianowanych pracowników samorządowych i postępowania przed tymi komisjami (Dz.U. nr 57, poz. 336).

l Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego wobec urzędników państwowych oraz w sprawie komisji dyscyplinarnych i rzeczników dyscyplinarnych (Dz.U. nr 145, poz. 1628).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • arona
    2022-05-28 17:55:11
    Potrzebowałam pomocy notarialnej i trafiłam na kancelarię Cejrowska w Tczewie. Pomogła.
    0
QR Code
Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dentysta na NFZ 2024 – jakie świadczenia. Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

Mimo, że wiele osób leczy zęby prywatnie, to trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń.

Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

REKLAMA

Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

Kiedy wyniki wyborów samorządowych? Szefowa KBW o możliwym terminie

Szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak ocenia, że zbiorcze wyniki głosowania w wyborach samorządowych mogłyby być ogłoszone w środę 10 kwietnia. 

REKLAMA

W Wielki Piątek 29 marca 2024 r. część urzędów będzie nieczynna

W piątek nie w każdym urzędzie załatwimy sprawę. Warto zatem wcześniej sprawdzić jak w tym dniu będą pracowały poszczególne instytucje.

Karta Rodziny Wojskowej 2024

Karta Rodziny Wojskowej 2024 - dla kogo i jakie ulgi będzie obejmowała? Kiedy można spodziewać się projektu ustawy zapowiadanej przez Ministra Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza?

REKLAMA