REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Konsekwencje odmowy udzielenia kontrasygnaty przez skarbnika

Joanna Nowicka
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy. Ma on prawo odmówić, gdy podpisywane zobowiązanie przekracza kwoty zapisane w budżecie. 

Kontrasygnata to dodatkowe podpisanie dokumentu przez drugą osobę, potwierdzające jego ważność i przenoszące pełną odpowiedzialność prawną na podpisującego. Skarbnik kontrasygnuje dokumenty dotyczące czynności prawnych mogących spowodować powstanie zobowiązań majątkowych.

REKLAMA

Przepisy poszczególnych ustaw przewidują sytuacje, w których skarbnik (główny księgowy budżetu jednostki samorządu) odmawia kontrasygnaty na dokumencie dotyczącym określonej czynności prawnej.

Kiedy podpisuje skarbnik

Skarbnicy kontrasygnują dokumenty stanowiące podstawę wydatkowania środków finansowych oraz innych świadczeń majątkowych. Podpis skarbnika oznacza dokonanie przez niego kontroli wstępnej lub bieżącej określonej operacji gospodarczej. Skarbnik tym samym stwierdza, że dokument jest zgodny z przepisami prawa (art. 43 ust. 3 i ust. 7 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa o finansach publicznych).

W praktyce przyjmuje się, że skarbnik składa kontrasygnatę, jeżeli:

• sprawdził, że operacja została uznana przez właściwych rzeczowo pracowników za prawidłową pod względem merytorycznym,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• nie zgłasza zastrzeżeń do legalności operacji i rzetelności dokumentu, w którym operacja ta została ujęta,

• posiada środki finansowe na pokrycie zobowiązań wynikających z operacji gospodarczej oraz operacja ta mieści się w planie budżetu lub planie finansowym,

• stwierdził formalną i rachunkową prawidłowość dokumentu dotyczącego tej operacji.

Możliwa odmowa

Główny księgowy może odmówić złożenia kontrasygnaty, gdy zobowiązania finansowe przekraczają sumy zapisane w budżecie. Dopiero na pisemne polecenie przełożonego składa podpis, ale zawiadamia o tym regionalną izbę obrachunkową (RIO). Podobna sytuacja występuje wtedy, gdy zwierzchnik zmusza go do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.

Uzasadniona odmowa złożenia kontrasygnaty lub złożenie jej na pisemne polecenie grozi kierownikowi jednostki skierowaniem sprawy do rzecznika dyscypliny finansowej i ewentualną karą finansową.

RIO organem kontroli

Kontrolę nad gospodarką finansową jednostek samorządu sprawują izby obrachunkowe. Izby rozpatrują sprawy dotyczące powiadomienia przez skarbnika o przypadkach dokonania kontrasygnaty na pisemne polecenie zwierzchnika. Od uchwał składów orzekających RIO służy odwołanie do kolegium izby w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały (art. 20 ust. 1 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych).

Nie zawsze obowiązkowa

REKLAMA

Jednym z poglądów wyrażanych w doktrynie i orzecznictwie jest to, że kontrasygnata nie stanowi oświadczenia woli, a jej brak nie prowadzi do nieważności czynności prawnej. Zasadniczo taka czynność prawna nie wywoła jednak skutków prawnych, jeżeli jest obciążona wadliwością, określoną w prawie cywilnym jako bezskuteczność zawieszona (art. 63 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny). Oznacza to tymczasowe wstrzymanie skutków dokonanej czynności prawnej do momentu ziszczenia się określonego zdarzenia.

Wadliwość ta jest usuwalna poprzez następcze udzielenie kontrasygnaty przez skarbnika (Biuletyn Informacyjny Nr 1/2001 regionalnej izby obrachunkowej w Bydgoszczy str. 30, wyroki SN: z 31 stycznia 1995 r., sygn. akt I CRN 197/94 oraz z 15 grudnia 1999 r., sygn. akt I CKN 304/98).

W wyroku z 27 marca 2000 r. (sygn. akt III CKN 608/98, patrz tabela) Sąd Najwyższy z kolei przyjął, że samo wykonanie umowy przez kontrahenta gminy usuwa wątpliwość czynności prawnej. Sąd uznał, że kontrahent w umowie z gminą jest słabszą stroną stosunku prawnego, w związku z czym istnieje konieczność zapewnienia ochrony prawnej tej stronie. Należy podkreślić, że podejście Sądu do instytucji kontrasygnaty w tym orzeczeniu praktycznie pozbawiło ją jakiegokolwiek znaczenia w stosunkach cywilnoprawnych, traktując niemal wyłącznie jako narzędzie dyscypliny finansów publicznych.

Sytuacja ta nie dotyczy jednak czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek, udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji oraz emisji papierów wartościowych. W tych przypadkach kontrasygnata jest bezwzględną przesłanką ważności czynności prawnej (art. 194 ustawy o finansach publicznych).

Odpowiedzialność skarbnika

Skarbnik (główny księgowy jednostki samorządu terytorialnego) odpowiada za dyscyplinę finansów publicznych. Odpowiedzialność ta dotyczy jednak tylko i wyłącznie czynów wymienionych w art. 5-18 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Jak wynika z praktyki RIO, skarbnicy nie zawsze słusznie odmawiają kontrasygnaty. Za wykonanie budżetu odpowiada bowiem organ wykonawczy (np. wójt, starosta), natomiast do kompetencji skarbnika należy pilnowanie, aby nie było wydatków bez pokrycia finansowego zapisanego w budżecie (patrz przykłady).

PRZYKŁAD

REKLAMA

1. Wójt gminy postanowił nabyć używany gimbus, na który nie zaplanowano pieniędzy w budżecie. Skarbnik złożył kontrasygnatę dopiero na pisemne polecenie swojego przełożonego i jednocześnie zawiadomił o tym izbę obrachunkową. Za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wójt został ukarany grzywną.

2. Skarbnik odmówił kontrasygnaty na poręczeniu przez gminę umowy pożyczki zaciągniętej przez prywatną firmę. Sąd, do którego udał się bank żądający spłaty, orzekł, że umowa jest nieważna z powodu braku kontrasygnaty skarbnika. Tym samym brak kontrasygnaty uratował gminę przed spłatą tej pożyczki.

PRZYKŁADY

Zasadna odmowa skarbnika

Praktycznym przykładem słusznej odmowy kontrasygnaty jest sytuacja, w której starosta dążyłby do udzielenia pożyczki długoterminowej dla przynoszącego straty zakładu opieki zdrowotnej na pokrycie zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, skarbnik zaś uznałby, że nie ma szans na jej zwrot.

Odpowiada przełożony, a nie skarbnik

Przykładem, w którym odpowiedzialność leżałaby po stronie przełożonego, jest sytuacja, gdy powiat przekazuje nieodpłatnie samorządowi województwa instytucję kultury, podpisując niekorzystną umowę. Skarbnik mimo złożenia kontrasygnaty (i powiadomienia o tym fakcie RIO) nie odpowiada dyscyplinarnie. Za taką decyzję odpowiada już wyłącznie starosta.

 

 

Joanna Nowicka

Podstawy prawne:

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 116, poz. 731)

• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 173, poz. 1218)

• Ustawa z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 55, poz. 577; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. nr 249, poz. 2104)

• Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 173, poz. 1218)

• Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 173, poz. 1218)

• Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. nr 79, poz. 551)

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 140,

poz. 984)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Jak stosować rozporządzenie o pracach domowych? Co jest jasne? Co budzi wątpliwości? [min B. Nowacka, 1 kwietnia 2024 r.]

    Wątpliwości dotyczą trzech definicji wykorzystanych w rozporządzeniu - nauczyciela i uczniowie nie mają wskazówek jak je rozumieć i stosować.

    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    REKLAMA

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    REKLAMA