REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Większe uprawnienia dla samorządów

Jarosław Żarowski

REKLAMA

REKLAMA

Przekazanie szkoły przez samorządy innym podmiotom bez konieczności jej likwidacji, mniejsze uprawnienia dla kuratorów oraz większy wpływ na obsadę stanowisk dyrektorów szkół prowadzonych przez samorządy - to tylko kilka najważniejszych zmian w nowelizacji ustawy o systemie oświaty.

Jednostki samorządu terytorialnego przed uchwaleniem ustawy z 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja ustawy o systemie oświaty) mogły przekazać szkołę np. stowarzyszeniom rodziców. Dotyczyło to przede wszystkim placówek na terenach wiejskich, których samorządy nie chcą utrzymywać z uwagi na małą liczbę uczniów, a rodzice sprzeciwiają się ich likwidacji. Przed nowelizacją trzeba w takiej sytuacji najpierw przeprowadzić likwidację szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu, a potem utworzyć w jej miejscu nową placówkę.

REKLAMA

Przekazywanie szkół

Teraz w przypadku małych szkół przekazanie będzie możliwe z ominięciem procedury likwidacyjnej. Nowe zasady dotyczą placówek liczących nie więcej niż 70 uczniów. Samorząd będzie mógł dokonać przekazania prowadzenia szkoły, w drodze umowy, osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego (np. stowarzyszeniu, fundacji) lub osobie fizycznej. Przekazanie w ten sposób może nastąpić, jeśli:

• odpowiednią uchwałę podejmie rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa,

• pozytywną opinię (zgodę) wyda organ sprawujący nadzór pedagogiczny, tj. kurator oświaty (w przypadku szkół artystycznych - Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego),

• samorząd powiadomi z 6-miesięcznym wyprzedzeniem pracowników szkoły i działające w niej związki zawodowe o terminie planowanego przekazania, jego przyczynach i skutkach dla pracowników oraz nowych warunkach pracy i płacy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Umowa o przekazaniu musi określać:

• w przypadku szkoły podstawowej lub gimnazjum - wskazanie, czy ustala się dla danej placówki obwód szkolny (czy jest to tzw. szkoła rejonowa), a jeżeli nie ustala się obwodu - warunki przyjmowania uczniów,

• tryb przejmowania z powrotem szkoły przez samorząd,

• warunki korzystania z mienia przejętej szkoły,

• tryb kontroli przestrzegania umowy,

• warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.

Szkoła przejęta w tym trybie musi pozostać placówką publiczną. Nie będzie więc można pobierać czesnego.

Nowy organ prowadzący nie będzie mógł zlikwidować szkoły. Jeżeli zechce odstąpić od prowadzenia placówki, samorząd musi ją z powrotem przejąć. Obowiązkiem samorządu będzie też ponowne przejęcie prowadzenia placówki, m.in. gdy na polecenie organu sprawującego nadzór pedagogiczny nie zostanie:

1) przygotowany program poprawy efektywności kształcenia lub wychowania bądź

2) usunięte uchybienia w działalności szkoły.

Placówka od początku działalności dostanie dotację z budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

REKLAMA

Nauczyciele w placówkach przekazywanych na podstawie umowy staną się pracownikami nowych jednostek. Będą im proponowane nowe warunki pracy i płacy, gdyż nauczyciele szkół, które nie są prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego lub organy administracji rządowej, nie mają zagwarantowanych szeregu uprawnień wynikających z ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (np. nauczyciele dyplomowani i mianowani tylko w szkołach samorządowych i rządowych są zatrudniani na podstawie mianowania, a nie umowy o pracę).

Uproszczona zostanie też procedura tworzenia publicznych szkół lub placówek oświatowych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, poza trybem przekazania szkoły przez samorząd. Do założenia takiej placówki nie będzie już wymagana zgoda organu nadzoru pedagogicznego.

Powoływanie i odwoływanie dyrektorów

Jednostki samorządu terytorialnego uzyskają większy wpływ na obsadę stanowisk dyrektorów w prowadzonych przez nie szkołach i innych placówkach oświatowych.

Zmianie ulegnie skład komisji powoływanych do przeprowadzenia konkursu na dyrektora.

W komisjach w szkołach prowadzonych przez samorządy ma być:

• trzech przedstawicieli samorządu, wyznaczonych przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarząd powiatu lub zarząd województwa,

• dwóch przedstawicieli organu sprawującego nadzór pedagogiczny,

• po jednym przedstawicielu rady pedagogicznej, rady rodziców i zakładowych organizacji związkowych.

REKLAMA

Przedstawiciele samorządu i nadzoru pedagogicznego nie będą mogli nigdy stanowić mniej niż połowę członków komisji. Jeżeli działałoby w danej placówce dużo związków zawodowych delegujących przedstawicieli do komisji, to liczba przedstawicieli samorządu i nadzoru pedagogicznego ulegać ma zwiększeniu tak, aby stanowili co najmniej połowę komisji.

Organ nadzoru pedagogicznego zostanie pozbawiony prawa do wniesienia umotywowanego zastrzeżenia w stosunku do kandydata, który wygrał konkurs. Takie zastrzeżenie stanowiło dotąd podstawę do niepowierzenia zwycięscy konkursu stanowiska dyrektora.

Nadzór pedagogiczny zostanie też pozbawiony prawa do wniesienia zastrzeżenia do kandydata na dyrektora niewyłonionego w drodze konkursu. Bez konkursu stanowisko dyrektora nadal będzie obsadzane, gdy:

• do konkursu nie zgłosił się żaden kandydat lub

• w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata.

Zniesiony zostanie wymóg uzyskiwania zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny na to, aby dyrektorem mogła zostać osoba niebędąca nauczycielem. Nadzór ma wyrażać w takich przypadkach niewiążącą opinię.

Samorządy uzyskają prawo do skrócenia tego okresu w uzasadnionych przypadkach bez zgody nadzoru pedagogicznego. Stanowiska dyrektora nadal nie będzie można powierzać na krócej niż jeden rok szkolny.

Z 6 do 10 miesięcy zostanie wydłużony czas, na jaki samorząd będzie mógł powierzyć w swojej szkole pełnienie obowiązków dyrektora wicedyrektorowi, a jeśli w danej placówce nie ma dyrektora - pracującemu w niej nauczycielowi.

W przypadkach szczególnie uzasadnionych wójt, (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu lub zarząd województwa będzie mógł odwołać dyrektora już bez uzyskiwania pozytywnej opinii kuratora oświaty. Organ nadzoru pedagogicznego będzie wydawał jedynie niewiążącą opinię i powinien to uczynić w ciągu 5 dni roboczych od złożenia wniosku przez samorząd. Niewydanie opinii w tym terminie będzie równoznaczne z wydaniem opinii pozytywnej.

Szkoła samorządowa - decyduje samorząd

Zniesiony zostanie wymóg uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty przy ustalaniu sieci szkół. Decyzje podejmą samodzielnie w odniesieniu do planów sieci:

• publicznych szkół i gimnazjów prowadzonych przez gminę - rady gmin,

• szkół ponadgimnazjalnych i specjalnych - rady powiatu.

Nie będzie potrzebna zgoda organu sprawującego nadzór pedagogiczny do likwidacji szkoły lub innej placówki oświatowej prowadzonej przez samorząd. Wystarczy niewiążąca opinia kuratorium. Nadal jednak samorząd będzie zobowiązany:

• co najmniej 6 miesięcy przed likwidacją powiadomić o planach kuratora oświaty i rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych - uczniów),

• zapewnić uczniom możliwość kontynuacji nauki w szkole tego samego typu, a także o tym samym lub zbliżonym profilu kształcenia ogólnozawodowego (w przypadku liceów profilowanych) albo kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie (w przypadku szkół zawodowych).

Wymóg uzyskania pozytywnej opinii organu nadzoru pedagogicznego zostanie zniesiony też w przypadku likwidacji profili kształcenia ogólnozawodowego lub zawodu, w jakim szkoła kształci.

Przy łączeniu placówek oświatowych w zespoły pozytywna opinia kuratora oświaty będzie wymagana tylko na połączenie szkoły podstawowej z gimnazjum. Dotąd taki obowiązek istniał też m.in. przy łączeniu przedszkola ze szkołą podstawową.

Kurator oświaty nie będzie opiniował arkuszy organizacji szkół i innych placówek oświatowych, przygotowywanych przez dyrektorów szkół i zatwierdzanych przez organ prowadzący.

Osoby prowadzące zajęcia szkolne, które nie mają statusu nauczyciela, będą mogły otrzymać wynagrodzenie maksimum w wysokości przewidzianej dla nauczycieli dyplomowanych. Dotąd ich wynagrodzenia nie mogły przekroczyć wynagrodzenia nauczycieli kontraktowych. Ponadto do zajęć z zakresu kształcenia zawodowego dyrektor szkoły będzie mógł zatrudnić takie osoby, o ile uzna, że mają przygotowanie zawodowe odpowiednie do prowadzenia zajęć, bez zgody organu nadzoru pedagogicznego. Potrzebna będzie zaś w szkołach samorządowych zgoda wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa. Ma to zachęcić osoby posiadające specjalistyczną wiedzę i doświadczenie z pracy poza szkołą do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego.

Zmiany idące w kierunku zwiększenia uprawnień samorządów i mniejszych zadań dla kuratorów oświaty są uzasadnione przez rząd, który je zaproponował, przede wszystkim potrzebą jasnego oddzielenia kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych instytucji, zwiększenia odpowiedzialności samorządów za edukację, skoncentrowania kuratorów oświaty na nadzorze nad jakością kształcenia, ograniczenia zbędnej biurokracji. Nadrzędnym celem tych zmian ma być poprawa jakości kształcenia. Są też jednak głosy, że decentralizacja zadań oświatowych jest nadmierna i trudno będzie w takiej sytuacji mówić o odpowiedzialności państwa za kształt systemu oświaty.

Nadzór nad dotacjami

Jednostki samorządu terytorialnego uzyskają uprawnienia do kontroli wydawania dotacji przekazywanych z ich budżetów szkołom i innym placówkom oświatowym:

• publicznym, prowadzonym przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego i osoby fizyczne

• niepublicznym.

Dotacje można będzie przeznaczać jedynie na dofinansowanie realizacji zadań placówek, które je otrzymują, w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej i to wyłącznie na bieżące wydatki. Samorządy uzyskają prawo do sprawdzania, czy dotacje rzeczywiście są wykorzystywane na takie cele. W związku z tym osoby upoważnione przez samorząd będą miały prawo:

• wstępu do kontrolowanych placówek,

• wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej, finansowej i przebiegu nauczania.

Rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw ustalą tryb i zakres kontroli wykorzystania dotacji.

Zmiany te mają służyć eliminowaniu nadużyć polegających na pobieraniu przez szkoły, przede wszystkim dla dorosłych, dotacji za de facto fikcyjnych uczniów. Zdarzają się szkoły utrzymujące na listach uczniów osoby, które kiedyś się do nich zapisały, ale faktycznie nie uczęszczają na zajęcia, co umożliwia otrzymywanie na nie dotacji.

 

INFORMACJA Z REALIZACJI ZADAŃ OŚWIATOWYCH

Wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu, zarząd województwa będzie zobowiązany przedstawić co rok radzie gminy, radzie powiatu lub sejmikowi województwa informację o stanie realizacji zadań oświatowych w danej jednostce samorządu, w tym informację o wynikach sprawdzianów i egzaminów przeprowadzonych na zakończenie szkoły (m.in. matur). Informację należy przedstawić do 31 października za poprzedni rok szkolny.

 

 

Jarosław Żarowski

Podstawy prawne:

• Ustawa z 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw - przed opublikowaniem w Dzienniku Ustaw

• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 31, poz. 206)

• Ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 1, poz. 1)

KOMENTARZ

Obowiązek szkolny powinien być wprowadzony z jedną, konkretną datą

Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP

- Dzięki zmianom w ustawie o systemie oświaty znacznej normalizacji uległy relacje pomiędzy organami prowadzącymi szkoły a kuratorium. Udział kuratorium dotyczy głównie jakości kształcenia i programów nauczania. Dotychczasowa ingerencja nadzoru pedagogicznego w organizację sieci szkół była nieporozumieniem.

Drugą sprawą, która uległa nieznacznej poprawie, choć nadal mamy w tej materii większe oczekiwania, jest kwestia komisji konkursowych przy wyłanianiu dyrektorów. Liczba przedstawicieli kuratorium zmniejszyła się, co prawda, z 3 do 2, ale wciąż liczba reprezentantów organu prowadzącego jest w mniejszości. Pomimo że organ prowadzący, np. gmina, wydaje na szkołę pieniądze, częściowo państwowe, a częściowo swoje własne, to nadal jesteśmy ograniczeni w komisji konkursowej na dyrektora. Tak jak zgadzamy się, żeby w komisji konkursowej było reprezentowane środowisko związkowe, nauczycieli, rodziców i kuratorium, to jednak uważamy, że decydujący głos przy zatrudnianiu dyrektora musi mieć ten, kto prowadzi i finansuje szkołę.

Trzecia sprawa dotyczy sześciolatków. Skoro istnieje już dzisiaj obowiązek przedszkolny dla sześciolatków, to nie ma istotnego znaczenia, czy jest on realizowany w przedszkolu czy w szkole. Jeśli polega to na tym, że dzieci wcześniej rozpoczynają edukację, to przecież w szkołach podstawowych nie trzeba tworzyć specjalnych oddziałów. Przy dzisiejszym rozwiązaniu obowiązek ten będzie wprowadzany stopniowo i do szkoły pójdą najpierw dzieci tych rodziców, którzy się na to zgadzają, przy tej niebywale dziwnej atmosferze, spowodowanej przez dyskusję politykierów.

W innych krajach obowiązek szkolny jest od 6. czy nawet 5. roku życia, a my się zastanawiamy i bronimy przed tym, aby nasze dzieci wcześniej uczyć - to czysty nonsens. Wydłużenie wprowadzenia tego obowiązku i jego opcjonalność stanowi dla gmin spore utrudnienie, dlatego że nie wiadomo, jak się ten proces rozłoży w czasie. Nałożenie jakiegoś obowiązku ustawowego i uzależnienie go od czynników, których nikt nie jest w stanie przewidzieć, czyli od zgody rodziców lub jej braku, to największy błąd. Obowiązek powinien być wprowadzony z konkretną datą, gdyż tylko wtedy, ci którzy odpowiadają za jego realizację, będą w stanie się do niego przygotować.

Największym zagrożeniem dla reformy mogą okazać się pięciolatki

Marek Olszewski, Wójt gminy Lubicz, Wiceprzewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP

- Nowelizacja ustawy o systemie oświaty była bardzo oczekiwana przez środowisko samorządowe. Niestety, nie wszystkie nasze oczekiwania zostały uwzględnione. Dotyczy to m.in. obniżenia wieku obowiązku szkolnego i rozłożenia całego procesu na kilka lat. Według pierwotnej wersji projektu zmian w ustawie o systemie oświaty obniżenie wieku szkolnego miało być jednakowe dla wszystkich sześciolatków. Obecny kształt ustawy wprowadza zamieszanie i niejasne zasady.

Do najważniejszych zmian ze wzglądu na samorząd zaliczam możliwość przekazywania małych szkół stowarzyszeniom. Chociaż ograniczeniem jest liczba 70 uczniów, co może znacznie utrudnić cały proces. Jest to jednak krok w dobrym kierunku.

Dużym błędem przy obniżeniu wieku szkolnego było pozostawienie prawa do przygotowania przedszkolnego pięciolatka, a przecież nie wszystkie sześciolatki pójdą do szkoły od 1 września. Spowoduje to brak miejsc w przedszkolu. Dlatego samorządy mogą mieć większe kłopoty z organizacją wychowania przedszkolnego dla pięciolatków niż z przygotowaniem klas dla sześciolatków.

Dobrze za to oceniamy ograniczenie władzy kuratoriów i możliwość likwidowania szkół bez koniecznej akceptacji nadzoru pedagogicznego. Cieszy nas, że przy konkursach na dyrektorów szkół decydujący głos będą miały gminy oraz pozostawienie w gestii samorządów konstruowania arkuszy organizacyjnych.

Co do kwestii finansowania to największą niepewnością jest liczba sześciolatków, która trafi do szkoły, a na ich przyjęcie muszą być przygotowane samorządy. Dotyczy to nie tylko odpowiedniego wyposażenia klas, ale także wydłużenia pracy świetlic oraz w gminach wiejskich zorganizowania dowozu dzieci, a to są dodatkowe koszty dla gmin.

Myślę, że samo wprowadzenie reformy zostanie dobrze ocenione przez rodziców i dzieci. Obserwuję duże zainteresowanie, zwłaszcza oddziałami przedszkolnymi, ale zaczekajmy do początku roku szkolnego, wtedy okaże się, ilu sześciolatków poszło do pierwszej klasy.

Notowała Renata Maciejczak

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    REKLAMA

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    REKLAMA

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    Kiedy wyniki wyborów samorządowych? Szefowa KBW o możliwym terminie

    Szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak ocenia, że zbiorcze wyniki głosowania w wyborach samorządowych mogłyby być ogłoszone w środę 10 kwietnia. 

    REKLAMA