REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Załatwianie spraw osobistych w czasie pracy

Doktor nauk prawnych, specjalista z zakresu prawa pracy, prawa oświatowego i prawa ubezpieczeń społecznych

REKLAMA

Zdarzają się sytuacje, w których pracownik w czasie pracy zmuszony jest wykonać czynności, które wynikają z sytuacji prywatnych. Przepisy prawa pracy określają, w jakich przypadkach pracodawca zobowiązany jest zwolnić pracownika od pracy i kiedy przysługuje mu z tego tytułu wynagrodzenie, a kiedy pracownik wynagrodzenia nie otrzyma.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 Kodeksu pracy).

REKLAMA

REKLAMA

Oznacza to, że podstawowym elementem treści stosunku pracy jest wykonywanie określonej pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Z tego tytułu pracownik otrzymuje wynagrodzenie. Koreluje z tym zasada, że wynagrodzenie przysługuje pracownikowi jedynie za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 Kodeksu pracy).

Często jednak w praktyce zdarzają się sytuacje, w których pracownik w czasie pracy zmuszony jest wykonać inne czynności, które wynikają z sytuacji prywatnych. Przepisy prawa pracy określają, w jakich przypadkach pracodawca zobowiązany jest zwolnić pracownika od pracy i kiedy przysługuje mu z tego tytułu wynagrodzenie, a kiedy zwolnienie jest bez prawa do wynagrodzenia.

Większość takich przypadków określonych w jest w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.  

Przepisy wymienionego wyżej rozporządzenia określają sytuacje, w których pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika ze świadczenia pracy. Nie jest to więc decyzja uznaniowa pracodawcy. W razie zajścia okoliczności przewidzianych w tym rozporządzeniu, pracodawca musi więc postępować zgodnie z prawem i udzielić pracownikowi zwolnienia od pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rozporządzenie przewiduje konkretne sytuacje dotyczące sfery osobistej, gdzie pracodawca obowiązany jest zwolnić pracownika od pracy. Taką sytuacją jest:

•    Ślub pracownika (2 dni zwolnienia) albo ślub dziecka pracownika (1 dzień zwolnienia),

•    Urodzenie się dziecka pracownika (2 dni),

•    Zgon i pogrzeb małżonka pracownika, jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy (2 dni), siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka lub innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką (1 dzień).

REKLAMA

W innych przypadkach związanych z koniecznością załatwienia spraw osobistych w czasie pracy, o ile przepisy prawa pracy tego nie regulują, zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy jest najczęściej sprawą uznaniową pracodawcy. Problem ten powinien być unormowany w postanowieniach regulaminu pracy obowiązującego w danej placówce.

Regulamin pracy powinien ustalać m.in. przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności (art. 1041 § 1 pkt 9 Kodeksu pracy). Regulamin pracy obowiązani są jednak wprowadzić tylko pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników. Jeżeli zatrudnionych jest mniej osób i pracodawca nie decyduje się wprowadzić regulaminu pracy, to zasady potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności powinny być pracownikom wskazane w informacji o warunkach zatrudnienia przekazywanej w ciągu 7 dni od nawiązania stosunku pracy (art. 29 § 3 Kodeksu pracy).

Czytaj także: Czas pracy w 2011 roku>>

Bardzo często regulaminy pracy przewidują możliwość zwolnienia pracownika od pracy w celu załatwienia spraw osobistych w czasie pracy, pod warunkiem późniejszego odpracowania tej nieobecności. Wyjścia rejestrowane są w tzw. „księgach wyjść”, poprzez wpisanie godziny wyjścia i godziny powrotu z konieczną adnotacją przełożonego o wyrażeniu zgody. Należy jednak zaznaczyć, że takie uregulowanie jest wynikiem wyłącznie zapisu w regulaminie pracy i nie wynika z żadnych powszechnie obowiązujących przepisów. Wprowadzenie takich zasad jest więc możliwe, ale nie wymagane prawem.


Innym możliwym rozwiązaniem jest wprowadzenie 60 minutowej przerwy w pracy na podstawie art. 141 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem, pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy nie wliczaną do czasu pracy, w wymiarze nie przekraczającym 60 minut, przeznaczoną na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych. Przerwę tą wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

Oznacza to więc, że każdy pracodawca (bez względu na liczbę pracowników) może wprowadzić godzinną przerwę, w czasie której pracownicy mogą załatwić swoje osobiste sprawy, ale za ten czas nie otrzymują wynagrodzenia. Zasady korzystania z tej przerwy określać powinien albo układ zbiorowy pracy, albo regulamin pracy, albo umowa o pracę. Przerwa taka może być obligatoryjna, tzw. każdy pracownik codziennie obowiązany jest w stałej lub ruchomej porze wykorzystać tą przerwę. Może też mieć charakter dowolny, gdzie pracownik sam decyduje, czy chce skorzystać z przerwy, czy nie.

Należy zaznaczyć, że bez względu na to, czy u pracodawcy prowadzona jest „księga wyjść”, czy obowiązuje godzinna przerwa, czas ten nie jest wliczany do czasu pracy. Oznacza to, że jeśli pracownik dozna w tym czasie wypadku, to nie będzie to wypadek przy pracy. Pracownikowi nie będą więc przysługiwały z tego tytułu żadne świadczenia przyznawane pracownikom w razie wypadku przy pracy.

Rodzajem sprawy osobistej, która często załatwiana jest w czasie pracy jest wzięcie udziału w rozprawie sądowej, niejednokrotnie we własnej sprawie. Pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownika od pracy jedynie wówczas, gdy otrzyma on wezwanie do stawienia się przed organem administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądem, prokuraturą, policją albo organem prowadzącym postępowanie w sprawach o wykroczenia (§ 6 rozporządzenia MPiPS w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy).

Obowiązek pracodawcy rodzi więc jedynie wezwanie pracownika do osobistego stawienia się. Jeżeli natomiast pracownik otrzymuje zawiadomienie o terminie rozprawy, przy czym jego obecność nie jest obowiązkowa, wówczas pracodawca nie ma obowiązku zwolnić go od pracy, aby umożliwić mu udział w tej rozprawie, nawet jeśli to sprawa wytoczona z powództwa pracownika. Jeżeli więc pracownik chce wziąć udział w takim posiedzeniu sądu, to jest to właśnie rodzaj sprawy osobistej, załatwienie której odbywa się w ramach niepłatnej godziny, albo zapisu w księdze wyjść. Należy więc zwracać szczególna uwagę na charakter pisma informującego o terminie stawienia się (wezwanie czy zawiadomienie).

Czytaj także: Różne normy czasu pracy pracowników samorządowych>>

Przepisy prawa pracy przewidują ponadto prawo zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni w roku kalendarzowym dla pracownika wychowującego przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 14 (art. 188 Kodeksu pracy). Jest to szczególny rodzaj uprawnienia, gdyż za czas takiego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Prawo do 2 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia jest uzależnione jedynie od wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do lat 14. Wymiar zwolnienia nie zależy ani od wymiaru etatu ani od okresu zatrudnienia. Nawet jeżeli uprawniony pracownik zwróci się z wnioskiem o udzielenie 2 dni opieki w grudniu, należy mu udzielić tego zwolnienia od pracy w pełnym wymiarze.

Jedynym ograniczeniem w korzystaniu z tego uprawnienia jest ograniczenie w stosunku do drugiego rodzica lub opiekuna dziecka. Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni (bez znaczenia, czy u tego samego, czy u innego pracodawcy) prawo do wykorzystania opieki przysługuje jednemu z rodziców, opiekunów.

W związku z powyższym rodzic (opiekun), który będzie korzystał z tego przywileju składa swojemu pracodawcy oświadczenie o posiadaniu dziecka w wieku do lat 14 wraz z deklaracją korzystania z tego uprawnienia. Do tego dołącza oświadczenie drugiego rodzica (opiekuna), że ten u swojego pracodawcy nie będzie korzystał z opieki nad dzieckiem. Oświadczenie takie wkłada się do akt osobowych – części B (§ 6 ust. 2 pkt 2c rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenie akt osobowych).

Należy ponadto pamiętać, że informacja na temat wykorzystania przez pracownika dni opieki nad dzieckiem stanowi element świadectwa pracy, co pozwala ustalić nowemu pracodawcy zatrudniającemu pracownika w danym roku kalendarzowym, czy i ile dni opieki nad dzieckiem pracownik będzie mógł jeszcze wykorzystać w danym roku kalendarzowym (§ 1 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania).

Dariusz Dwojewski

samorzad.infor.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Sektor Publiczny

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dentysta na NFZ 2024 – jakie świadczenia. Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Mimo, że wiele osób leczy zęby prywatnie, to trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń.

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    REKLAMA

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    Kiedy wyniki wyborów samorządowych? Szefowa KBW o możliwym terminie

    Szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak ocenia, że zbiorcze wyniki głosowania w wyborach samorządowych mogłyby być ogłoszone w środę 10 kwietnia. 

    REKLAMA

    W Wielki Piątek 29 marca 2024 r. część urzędów będzie nieczynna

    W piątek nie w każdym urzędzie załatwimy sprawę. Warto zatem wcześniej sprawdzić jak w tym dniu będą pracowały poszczególne instytucje.

    Karta Rodziny Wojskowej 2024

    Karta Rodziny Wojskowej 2024 - dla kogo i jakie ulgi będzie obejmowała? Kiedy można spodziewać się projektu ustawy zapowiadanej przez Ministra Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza?

    REKLAMA