Trwały zarząd nie jest prawem rzeczowym, ani też prawem obligacyjnym. Tym samym, skoro trwały zarząd nie może być kwalifikowany jako stosunek umowny, to nie może on ulec rozwiązaniu, a jedynie wygaśnięciu, jako wygaśnięcie uprawnień przysługujących do nieruchomości.
Oddanie w trwały zarząd następuje w stosunku do nieruchomości, a więc może to być nieruchomość gruntowa, zabudowana, jak również niezabudowana. Oddanie w trwały zarząd nieruchomości budynkowej (por. art. 46 § 1 k.c.) jest o tyle bezprzedmiotowe, że skoro zarówno grunt, jak i budynek muszą stanowić własność Skarbu Państwa lub własność jednostki samorządu terytorialnego, to budynek nie jest odrębną nieruchomością. Stan prawny jednak uległ zmianie w wyniku ustawy z 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 141, poz. 1492).
Nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego oddaje się w trwały zarząd. W trwały zarząd może być oddana nieruchomość budynkowa, czyli nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste, zabudowana budynkiem będącym własnością użytkownika wieczystego.
Trwały zarząd powstaje:
a) na podstawie decyzji właściwego organu,
b) z mocy prawa,
c) w wyniku przekazania między jednostkami organizacyjnymi.
Zobacz: Wywłaszczenie nieruchomości na cele budowy
Po utworzeniu jednostki organizacyjnej trwały zarząd może być ustanowiony na wniosek tej jednostki przez starostę, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej - w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa oraz organ wykonawczy gminy, powiatu lub województwa - w odniesieniu do nieruchomości stanowiących odpowiednio własność gminy, powiatu i województwa.
Skutkiem prawnym przekazania wchodzącej w skład zasobu nieruchomości w trwały zarząd nie jest wyłączenie (wyjście) danej nieruchomości z zasobu. Jest nim wyłącznie przekazanie nieruchomości w faktyczne władanie trwałego zarządcy, rozumiane jako gospodarowanie tą nieruchomością.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z roku 2006 SA/Bk 377/2006
Podstawa prawna:
Ustawa kodeks cywilny ( Dz.U z 1964 Nr 16 poz 93 ze zm.)