Członkami europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej będą mogły zostać nie tylko jednostki samorządu terytorialnego, ale także państwa członkowskie oraz inne podmioty publiczne, np.: uniwersytety, publiczne muzea, placówki naukowe czy państwowe i samorządowe instytucje kultury. Zgodnie z obowiązującą już ustawą o takich ugrupowaniach, samorządy, wraz z partnerami innych państw UE, będą mogły realizować wspólne przedsięwzięcia o charakterze ponadnarodowym, korzystając z unijnych środków finansowych. Istotą tych ugrupowań nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, ale ułatwienie współpracy terytorialnej między ich członkami.
Uchwały i decyzje
Uchwała o przystąpieniu do ugrupowania jednostki samorządu terytorialnego oraz decyzja o przystąpieniu do ugrupowania podmiotu prawa publicznego będzie obowiązywać po uzyskaniu zgody. W przypadku jednostek samorządowych zgodę ma wyrażać w decyzji minister spraw zagranicznych w uzgodnieniu z ministrami spraw wewnętrznych, finansów i do spraw rozwoju regionalnego. Będzie mieć na to trzy miesiące od otrzymania uchwały lub decyzji w sprawie przystąpienia do ugrupowania.
Rejestr ugrupowań
W celu rejestracji ugrupowań minister spraw zagranicznych utworzy Rejestr Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej. Wpisowi podlegać będą ugrupowania mające siedzibę statutową na terytorium Polski. Z chwilą wpisu do rejestru ugrupowanie uzyska osobowość prawną. Do zgłoszenia Rejestru Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej dołącza się: konwencję i statut ugrupowania, uchwały albo decyzje członków ugrupowania o przyjęciu statutu, upoważnienia do dokonywania czynności związanych z wpisaniem ugrupowania do rejestru, zgody na przystąpienie każdego z członków do ugrupowania.
W przypadku braków formalnych minister spraw zagranicznych będzie wzywał osobę upoważnioną do dokonywania czynności związanych z wpisaniem ugrupowania do rejestru do usunięcia braków w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania z pouczeniem, że nieusunięcie braków w terminie będzie skutkowało odmową wpisu do rejestru.
Ugrupowanie stanowi nowy instrument prawny, który w założeniu Komisji Europejskiej umożliwi usprawnienie współpracy terytorialnej pomiędzy partnerami z różnych państw członkowskich. Pozwoli on na przezwyciężenie barier, jakie napotykają obecnie wspólne przedsięwzięcia o charakterze transgranicznym lub międzyregionalnym ze względu na zróżnicowane systemy prawne i instytucjonalne podmiotów, które biorą w nich udział. Ugrupowanie umożliwi również ubieganie się o dofinansowanie ze środków unijnych w celu realizacji zintegrowanych projektów współpracy terytorialnej.
ŁUKASZ SOBIECH
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 1-20 ustawy z 7 listopada 2008 r. o europejskich ugrupowaniach współpracy terytorialnej (Dz.U. z 2008. nr 218, poz. 1390). Weszła w życie 9 stycznia 2009 r.