W środkach masowego przekazu pojawiają się wiadomości o zdarzeniach z udziałem pracowników publicznych. Pokazuje się w telewizyjnych programach interwencyjnych, jak obywatele, używając mocnych słów, skarżą się na urzędników administracji publicznej, zarzucając im złą wolę w załatwianiu spraw zwykłych ludzi i podkreślając, że urzędnicy wyrządzają im krzywdę, nie dopełniając swoich obowiązków służbowych. Pokazywani są też sprzedajni urzędnicy i np. lekarze, którzy są oskarżani o przyjmowanie łapówek. Potem okazuje się, że byli niewinni i że przysługuje im prawo do odszkodowań za publikowanie nieprawdziwych informacji. Tyle tylko, że pomiędzy publicznym oskarżeniem a informacją o niewinności upływa dużo czasu – zazwyczaj kilka miesięcy. W zasadzie też – o ile chętnie mówi się o zarzutach pod adresem przedstawicieli zawodów „publicznych” – to rzadko mówi się, że ich uniewinnienie od zarzutów spowodowane jest przez działania samych pokrzywdzonych – a nie instytucji, w których działają.
Mówi się także o napaściach na urzędników administracji samorządowej czy rządowej, w tym na pracowników socjalnych lub na nauczycieli. Czasami nawet pojawia się w Internecie filmik nakręcony za pomocą telefonu komórkowego. Ale zazwyczaj nie ma informacji o tym, kto wystąpił w obronie pokrzywdzonych oraz czy i jakie kary ponieśli sprawcy.
Ustanowienie 20 stycznia 2011 r. ustawy o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenia prawa, która wchodzi w życie 17 maja br., także wywołało ożywienie publiczne. Poruszenie to wynika m.in. z informacji, że urzędnik, który wydał błędną decyzję, będzie za to płacił z własnej kieszeni. Stąd celem niniejszego opracowania jest uzupełnienie wiedzy – głównie pracowników samorządowych w zakresie przysługującej im ochrony prawnej i to takiej ochrony, którą powinni zapewnić im ich pracodawcy.
W Poradniku, opisując to zagadnienie, staramy się udzielić czytelnikom instrukcji, jak należy postępować w konkretnych sytuacjach, by działanie było prawidłowe i skuteczne. Ponadto, jeżeli podczas realizacji zadania wykonawca popełnił błędy – postaramy się dostarczyć mu wiedzy o tym, czy i jak można te błędy naprawić, a jeżeli nie można – to czy grożą mu jakieś sankcje.
Poradnik porusza zagadnienia związane z administracją publiczną – działalnością mającą na celu zaspokajanie potrzeb społecznych. Jak zawsze w takich przypadkach urzędnik spotyka się z ludźmi – z konkretnymi osobami, które żądają, by ich sprawa albo sprawy niezwłocznie załatwiono i to w sposób zgodny z ich oczekiwaniami. Jeżeli osoby o określonym statusie, np. urzędniczym, działające w imieniu władzy publicznej, załatwiają sprawę niezgodnie z oczekiwaniami klienta – nieuchronne jest powstawanie konfliktów. Poradnik patrzy na takie potencjalne sytuacje konfliktowe z punktu widzenia interesu pracownika samorządowego.
Po zapoznaniu się z treścią Poradnika czytelnik powinien dowiedzieć się:
● o ochronie, jaką zapewnia się pracownikowi samorządowemu w związku z jego zadaniami służbowymi i podczas ich wykonywania – w szczególności w formie kar przewidzianych dla sprawców skierowanych przeciwko niemu przestępstw i wykroczeń,
● o tym, jakie działania powinny być podjęte, także przez pokrzywdzonego pracownika, by sprawcy udowodniono popełnienie czynu zabronionego, przypisano winę i wymierzono sprawiedliwą karę,
● czy i kiedy pokrzywdzony pracownik może dochodzić odszkodowania od sprawcy za wyrządzoną mu szkodę lub domagać się zadośćuczynienia za naruszone dobra osobiste i cierpienia,
● jak pracownik może i powinien bronić się przed pomówieniami i fałszywymi oskarżeniami,
● jakie są przewidziane przez prawo sankcje dla pracownika samorządowego za przekroczenie uprawnień, niedopełnienie obowiązków, wyrządzenie szkody stronie oraz za popełnienie przestępstwa,
● jaką odpowiedzialność może ponieść pracownik samorządowy za błędy lub zawinione działania.
Poradnik Samorządowca - Ochrona i odpowiedzialność urzędników>>