PIOTR AUGUSTYNIAK
doradca podatkowy, Hogan & Hartson
Katalog czynów, które stanowią naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jest szeroki. Z punktu widzenia kierownika jednostki sektora finansów publicznych szczególnie istotne są zaniechania powstałe wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli finansowej, takie jak: dopuszczenie przez kierownika jednostki do uszczuplenia wpływów należnych Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce sektora finansów publicznych, dopuszczenie do dokonania wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w rocznym planie finansowym jednostki, dopuszczenie przez kierownika jednostki do niewykonania zobowiązania jednostki, którego termin płatności upłynął. Zatem ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nakłada na kierownika jednostki szczególną odpowiedzialność za brak kontroli finansowej nad jednostką. To z kolei powinno stanowić dla kierowników jednostek przesłankę do szczególnie starannego wdrażania i stosowania regulaminów organizacyjnych i procedur wewnętrznych zapobiegających powstaniu takich zdarzeń, jak również odpowiednio wcześnie ostrzegających o możliwości ich zaistnienia. Zasadą tego rodzaju odpowiedzialności jest odpowiedzialność osobista osoby, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych, o ile w czasie popełnienia tego czynu można jej przypisać winę. Odpowiedzialność jest ponoszona zarówno za umyślne, jak i nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Odpowiedzialność ta jest niezależna od odpowiedzialności określonej innymi przepisami prawa (np.: odpowiedzialności kierownika za rachunkowość jednostki). To powoduje zatem, że dla jej uniknięcia konieczne jest niezwykle staranne wykonywanie przez kierownika obowiązków kontroli i nadzoru. Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są: upomnienie, nagana, kara pieniężna oraz zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Ukaranie karą nagany lub karą pieniężną wywołuje określone skutki wynikające z ujemnej lub negatywnej oceny kwalifikacyjnej. Ukaranie karą zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wyklucza natomiast, przez czas określony w orzeczeniu o ukaraniu, możliwość pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach sektora finansów publicznych. Jest to zatem kara najdotkliwsza, uniemożliwiająca w praktyce ukaranemu dalszą karierę. Karę tę wymierza się w przypadku rażącego naruszenia dyscypliny finansów publicznych oraz w przypadku ponownego ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Organ orzekający w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych wymierza karę według własnego uznania, uwzględniając skutki i stopień szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych dla finansów publicznych, stopień winy, jak również cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i dyscyplinujące, które ma osiągnąć w stosunku do ukaranego.
(ŁZ)
Podstawa prawna
• Dział II rozdziału 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 nr 14, poz. 114 ze zm.).