ELŻBIETA SUCHOCKA-ROGUSKA
sekretarz stanu Ministerstwa Finansów
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2008 r. nr 88, poz. 539) gminy, w których wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie (wskaźnik G) jest większy od 150 proc. wskaźnika dochodów podatkowych wszystkich gmin (wskaźnika Gg), dokonują wpłat do budżetu państwa z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin. Średni dochód podatkowy wszystkich gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca kraju (wskaźnik Gg), który stanowił podstawę do wyliczenia części wyrównawczej subwencji ogólnej oraz wpłat na 2008 r. (obliczony w oparciu o dane ze sprawozdań gmin z wykonania ich budżetów za 2006 r.) wynosi 954,74 zł.
Tak więc w 2008 roku część wyrównawczą subwencji ogólnej otrzymają gminy, dla których wskaźnik G jest niższy od 92 proc. wskaźnika Gg (tj. niższy od 878,36 zł), natomiast wpłat dokonują gminy, których wskaźnik G jest wyższy od 150 proc. wskaźnika Gg (tj. wyższy od 1432,11 zł).
Jeszcze 5 grudnia 2007 r. na posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wypracowane zostało stanowisko w sprawie postulatu zawieszenia wpłat gmin do budżetu państwa z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin zawartego w stanowisku Rady m.st. Warszawy nr 11 z 22 listopada 2007 r. W stanowisku tym strona samorządowa uznała, że w razie zawieszenia tzw. janosikowego rząd musiałby zrekompensować ubytek dochodów słabszym gminom.
Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nie zawiera regulacji, na mocy których jednostki samorządu terytorialnego mogłyby być zwolnione z obowiązku dokonywania wpłat. Ponadto zawieszenie wpłat oznaczałoby zburzenie obowiązującego systemu subwencjonowania jednostek samorządu terytorialnego, gdyż środki pochodzące z wpłat są przeznaczone w tej samej wysokości na część równoważącą subwencji dla gmin i powiatów oraz część regionalną dla województw i dzielone według ściśle określonych kryteriów ustawowych z uwzględnieniem między innymi wydatków dotyczących dodatków mieszkaniowych, rodzin zastępczych czy poziomu zrealizowanych dochodów.
Przyjęcie takiego systemu wypełnia zobowiązania wynikające z postanowień art. 9 ust. 5 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, według którego ochrona społeczności lokalnych, finansowo słabszych, wymaga zastosowania procedur wyrównawczych lub działań równoważących, mających na celu korygowanie skutków nierównego podziału potencjalnych źródeł dochodów, a także wydatków, jakie te społeczności ponoszą. System dokonywania wpłat przez jednostki samorządu terytorialnego znany jest również w innych krajach Unii Europejskiej (Niemczech, Danii, Szwecji i Francji).
Należy również zauważyć, że ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nie przewiduje rozwiązań systemowych polegających na szczególnym traktowaniu wybranych grup gmin, a w szczególności wybranych gmin (na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 3994).
ZK
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 29 ust. 1 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2008 r. nr 88, poz. 539).