Weksel in blanco a sprawozdanie Rb-Z
PYTANIE: Bank, który udzielił naszej jednostce kredytu, jako zabezpieczenie zażyczył sobie weksla in blanco. Czy i jeżeli tak, to jak należy wykazać w sprawozdaniu Rb-Z zobowiązania z tytułu weksli tego typu?
ODPOWIEDŹ: Jeżeli weksel służy zabezpieczeniu zaciągniętych przez wystawcę weksla zobowiązań, które ze swojej natury ujęte są w sprawozdaniu Rb-Z (np. kredyty lub pożyczki), to nie należy wykazywać tego typu zobowiązania w sprawozdaniu Rb-Z.
Leasing w sprawozdaniu Rb-Z
PYTANIE: W sprawozdaniu Rb-Z w zestawieniu D „Uzupełniające dane o zobowiązaniach wynikających z zawartych umów o terminie płatności, na okres dłuższy niż 6 miesięcy, przypadającym w latach następnych” należy wykazać zobowiązania jednostki z tytułu leasingu?
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, w części D sprawozdania Rb-Z należy ujmować dane dotyczące zobowiązań, dla których określone zostały terminy płatności dłuższe niż 6 miesięcy i zobowiązania te będą obciążały budżet jednostki w latach następnych. Ta część sprawozdania Rb-Z nie dotyczy zobowiązań zaliczanych do długu publicznego, takich jak kredyty, pożyczki oraz papiery wartościowe. W związku z powyższym w tej części sprawozdania należy wykazać zobowiązania z tytułu leasingu tylko operacyjnego, który nie stanowi tytułu dłużnego.
Zobowiązania wymagalne w Rb-Z i w Rb-28 (podobieństwa i różnice)
PYTANIE: W rozporządzeniach Ministra Finansów z 3.2.2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej oraz w rozporządzeniu z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych pojęcie „zobowiązania wymagalne” występuje zarówno w sprawozdaniu Rb-28 z wykonania planu wydatków budżetu państwa oraz w sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz gwarancji i poręczeń. Czy należy przez to rozumieć, że w obydwu sprawozdaniach należy wykazywać te same wartości?
ODPOWIEDŹ: Sprawozdania Rb-28 i Rb-Z służą do identyfikacji procesów finansowych zachodzących w jednostkach zobowiązanych do ich sporządzania, z różnego punktu widzenia i z różną szczegółowością. Sprawozdania te różnią się celem, dla którego zostały opracowane.
Zobowiązania wykazywane w sprawozdaniach Rb-28 służą do kontroli wykonania planu wydatków i obrazują wysokość zobowiązań związanych z realizacją wydatków budżetowych na dany moment sprawozdawczy. Sprawozdanie Rb-Z zostało natomiast opracowane tak, aby zgromadzone na jego podstawie informacje umożliwiły obliczenie wysokości zadłużenia Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz długu całego sektora finansów publicznych.
Ponadto, sprawozdanie Rb-Z obejmuje zobowiązania wymagalne prezentowane według wartości nominalnej, tj. bez uwzględnienia kwoty naliczonych odsetek (Kwestię ustalania wysokości oraz zaliczanie poszczególnych tytułów dłużnych do długu publicznego szczegółowo reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z 20.6.2006 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa, wartości zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji (Dz.U. Nr 112, poz. 759). Natomiast zobowiązania wymagalne w sprawozdaniach Rb-28 uwzględniają narosłe odsetki.
Należy również mieć na uwadze, że w sprawozdaniach Rb-Z powinny być wykazywane wszelkie zobowiązania wobec osób trzecich, które nie są objęte sprawozdaniem Rb-28.
W związku z powyższym wartość zobowiązań wymagalnych wykazywanych w sprawozdaniach Rb-Z i Rb-28 nie powinna być tożsama.
Klasyfikacja zobowiązań z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych Rb-Z
PYTANIE: Kategoria zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek, wg § 2 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. Nr 43, poz. 247), poza kredytami i pożyczkami obejmuje również zobowiązania z tytułu leasingu finansowego, z tytułu umów o partnerstwie publiczno-prywatnym (w przypadku gdy umowa ta ma wpływ na poziom długu publicznego, zgodnie z odrębnymi przepisami), jak i z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny).
Emisja obligacji komunalnych odbywa się w oparciu o ustawę z 29.6.1995 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 ze zm.), która nie ma zastosowania do obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski. Rodzi to wątpliwości czy obligacje, których emitentem jest jednostka samorządu terytorialnego posiadają płynny rynek wtórny i powinny być ujęte w wierszu E1 papiery wartościowe sprawozdania Rb-Z, czy zgodnie z przytoczonym wyżej przepisem – winny być zaprezentowane w wierszu E2 „kredyty i pożyczki”?
ODPOWIEDŹ: Przytoczone zapisy instrukcji są zgodne z podziałem kategorii dłużnych zawartym w rozporządzeniu Ministra Finansów z 20.6.2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz.U. Nr 112, poz. 758).
Ustawa z 29.6.1995 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 ze zm.) wprowadza trzy sposoby emisji obligacji:
1) publiczne proponowanie nabycia, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,
2) publiczne proponowanie nabycia w sposób wskazany w art. 3 ust. 1 ustawy, o której mowa w pkt 1, obligacji, do których nie stosuje się przepisów tej ustawy,
3) proponowanie nabycia obligacji w inny sposób niż określony w pkt 1 i 2.
Ponadto, zgodnie z ustawą z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi obrót na rynku zorganizowanym obejmuje obrót dokonywany na rynku regulowanym giełdowym lub pozagiełdowym oraz w alternatywnym systemie obrotu (ASO). Obligacje notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., czy też MTS-CeTO S.A. bądź na rynku ASO stworzonym przez firmy inwestycyjne (np. domy maklerskie, banki prowadzące działalność maklerską), czy też spółki prowadzące rynek regulowany, o których mowa wyżej, są papierami, dla których istnieje płynny rynek wtórny.
W związku z powyższym nie można z góry przesądzić czy obligacje komunalne powinny być klasyfikowane na potrzeby statystyki długu publicznego jako „papiery wartościowe”, czy raczej jako „kredyty i pożyczki”. Każda emisja obligacji komunalnych powinna być rozpatrzona indywidualnie, pod kątem posiadanych cech i warunków emisji. Tylko w ten sposób można stwierdzić czy dane obligacje spełniają kryteria, o których mowa wyżej i tym samym, czy powinny być zaklasyfikowane jako papiery wartościowe na potrzeby sprawozdania Rb-Z.
Zobowiązania wymagalne w sprawozdaniu Rb-Z
PYTANIE: Nasza Gmina zawarła z miastem Ł., zwanym w dalszej części umowy Wierzycielem, ugodę o następującej treści:
㤠1
Strony niniejszej ugody zgodnie oświadczają , że zobowiązania Dłużnika względem Wierzyciela z tytułu realizacji porozumienia X i umowy Y w sprawie zasad ustalania i przekazywania środków pieniężnych na rzecz miasta Ł. na dzień zawarcia niniejszej ugody wynoszą 603 954,47 zł.
§ 2
Wierzyciel wyraża zgodę na spłatę przez Dłużnika zaległości w sposób następujący:
1) do 30 czerwca kwoty 41 880,09 zł,
2) do 30 września kwoty 18 757,00 zł,
itd.
§ 3
Strony postanawiają, że w przypadku nieprzestrzegania postanowień § 2 niniejszej ugody wierzytelności miasta Ł. stają się należnościami wymagalnymi i podlegają ściągnięciu w drodze postępowania sądowego”.
Nasza gmina ze względu na trudną sytuację finansową nie była w stanie spłacić w dniu 30 czerwca całej kwoty, tj. 41 880,09 zł – spłacono w dniu 30 czerwca kwotę 37 516,99 zł, a w dniu 1 lipca – kwotę 4363,14 zł. W sprawozdaniu Rb-Z na 30 czerwca wykazano zobowiązanie wymagalne w kwocie 4363,14 zł (tj. kwota zapłacona 1 lipca). Czy należało wykazać jako zobowiązanie wymagalne całą kwotę, tj. 566 437,48 zł gdyż nie wpłacono całej raty z 30 czerwca? Czy zobowiązanie stało się wymagalne 30 czerwca, czy 1 lipca? Kiedy minął termin zapłaty? Nadmieniam, że miasto Ł. nie podjęło żadnych kroków do zerwania ugody i w terminie późniejszym został zawarty aneks zmieniający termin zapłaty z 30 czerwca na 5 lipca.
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, zobowiązania wymagalne to wszystkie bezsporne zobowiązania wynikające z ewidencji księgowej, których termin płatności dla dłużnika minął, a nie są przedawnione ani umorzone.
Z wyjaśnień przedstawionych w zapytaniu wynika, że gmina nie uregulowała w pełnym wymiarze raty spłaty zobowiązania wynikającego z ugody, w terminie wskazanym w treści porozumienia (tj. w dniu 30 czerwca). Jednakże termin płatności przypadał na dzień, który jednocześnie był ostatnim dniem okresu sprawozdawczego, w związku z powyższym „brakująca” kwota 4363,14 zł, zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia, stała się wymagalna dopiero w pierwszym dniu nowego okresu sprawozdawczego, tj. 1 lipca. Oznacza to, że na dzień 30 czerwca, pozostała część raty spłaty zobowiązania nie była wymagalna w rozumieniu rozporządzenia i nie podlegała wykazaniu w wierszu E4 formularza sprawozdawczego Rb-Z. Tym samym nie zaszła (przynajmniej na dzień sprawozdawczy) okoliczność, na podstawie której uruchomiona byłaby procedura zapisana w § 3 przytoczonej w zapytaniu ugody.
Inaczej sytuacja by się przedstawiała, gdyby dzień płatności przypadał na 29 czerwca, a gmina dokonałaby spłaty pozostałej części raty w dniu 1 lipca. Wtedy, w sprawozdaniu za II kwartał gmina musiałaby wykazać zobowiązanie wymagalne w wysokości 4363,14 zł (pozostałą kwotę 37 516,99 zł spłacono w terminie), gdyż na dzień 30 czerwca gmina byłaby w zwłoce wobec wierzyciela, a w przypadku uruchomienia procedury z § 3 porozumienia, również zobowiązaniem wymagalnym byłaby pozostała niespłacona kwota zadłużenia, tj. 562 074,34 zł. W związku z powyższym całkowita wartość zobowiązań wymagalnych z tego tytułu wyniosłaby 566 437,48 zł.
Osobną kwestią jest zaklasyfikowanie przytoczonego w pytaniu zobowiązania. Ugoda podpisana z wierzycielem stwierdza, że gmina jest zobowiązana spłacić kwotę zadłużenia w wysokości 603 954,47 zł w ratach. Abstrahując od źródła powstania zobowiązania, nowy ratalny harmonogram spłaty zobowiązania powoduje, że te zobowiązanie na potrzeby statystyki długu publicznego należy traktować jako pożyczkę. W związku z powyższym, gmina w swoim sprawozdaniu Rb-Z na dzień 30 czerwca, powinna wykazać w wierszu E2.2 oraz w kolumnie 7 (grupa III) całkowitą pozostającą do spłaty wartość niewymagalną tego zobowiązania (tj. 603 954,47 zł).
Małgorzata Michalska
samorzad.infor.pl