Trybunał Konstytucyjny orzekł na wczorajszym posiedzeniu, że powierzenie Krajowej Radzie Sądownictwa (KRS) kompetencji do ustalania kryteriów zawodowej oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie narusza ustawę zasadniczą.
Sędzia nie awansował
Sąd konstytucyjny badał zgodność z ustawą zasadniczą przepisów ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. nr 100, poz. 1082 ze zm.) na wniosek sędziego sądu rejonowego, którego KRS nie przedstawiła do awansu. Rada podjęła bowiem uchwałę o nieprzedstawieniu Prezydentowi RP kandydatury skarżącego z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego w Gdańsku. Była to już trzecia decyzja odmowna w tej sprawie podjęta przez KRS, mimo pozytywnych opinii o kandydaturze skarżącego wyrażonych przez sędziego wizytatora, ministra sprawiedliwości i jednogłośnej uchwały Kolegium Sądu Okręgowego w Gdańsku. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Okręgu w Gdańsku również podjęło uchwałę popierającą kandydaturę skarżącego na sędziego sądu okręgowego. Zdaniem skarżącego, zakwestionowane przepisy ustawy o KRS naruszają konstytucyjną zasadę równości wszystkich obywateli wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne.
Trybunał uznał, że powierzenie Krajowej Radzie Sądownictwa kompetencji do ustalania kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie jest niezgodne z konstytucją.
Kryteria powinny być w ustawie
Ustawodawca nie uregulował tego zagadnienia w ustawach, a w konsekwencji kryteria ustalane przez KRS stanowią jedyną podstawę do selekcji kandydatów. Taka regulacja narusza konstytucyjny wymóg, aby sprawy o istotnym znaczeniu dla realizacji wolności i praw konstytucyjnych były regulowane tylko ustawowo. Jednocześnie ustawa o KRS nie precyzuje formy realizacji uprawnienia do ustalania kryteriów oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie. Z ustawy można jednak wyciągnąć wniosek, że przepis nakłada na KRS obowiązek podjęcia osobnej uchwały o charakterze generalnym i abstrakcyjnym określającej kryteria oceny kandydatów na stanowiska sędziowskie stosowane w procedurze ich obsadzania. Trybunał stwierdził, że kwestionowany przepis narusza prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach, powierzając KRS kompetencje do normowania spraw o podstawowym znaczeniu.
Dotychczasowe opinii są ważne
TK wskazał jednocześnie, że nie ma podstaw do wznawiania postępowań odnośnie do już powołanych sędziów.
- Osoby powołane na stanowiska sędziowskie posiadają wszystkie kwalifikacje wymagane przez prawo do zajmowania tych stanowisk. Stwierdzenie niekonstytucyjności przepisu nie uzasadnia kwestionowania legalności aktów powołania sędziów wydanych w oparciu o postępowanie, w którym zastosowane były kryteria ustalone przez KRS - mówił uzasadniając wyrok sędzia Janusz Niemcewicz.
Na powołanie na stanowiska sędziowskie czeka nadal dziewięciu sędziów, których KRS zaopiniowała pozytywnie.
- Powoływanie sędziów to jedna z prerogatyw prezydenta, czyli decyzji, w których ma on pełną swobodę - powiedział Andrzej Dorsz z Kancelarii Prezydenta RP.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Droga awansu sędziego
KATARZYNA RYCHTER
katarzyna.rychter@infor.pl