BARTOSZ FRĄCZYK
radca prawny, partner w kancelarii Frączyk & Frączyk w Krakowie
Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje możliwość skorzystania przez stronę z nadzwyczajnych środków zaskarżenia, takich jak wznowienie postępowania czy stwierdzenie nieważności decyzji.
Korzyścią dla strony z wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia jest wstrzymanie wykonania decyzji przez organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia jej nieważności. Ma to miejsce w sytuacji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że decyzja jest dotknięta jedną z wad stanowiących podstawę stwierdzenia nieważności.
Sprawy dotyczące stwierdzenia nieważności decyzji oraz wznowienia postępowania muszą zostać załatwione bez zbędnej zwłoki. Niestety z realizacją postulatu sprawności i szybkości postępowania w praktyce różnie bywa.
W zakresie skargi do sądu administracyjnego strona musi się liczyć z koniecznością poniesienia wydatków. Jednak niezadowolony z decyzji obywatel ma gwarancję, że na mocy art. 134 par. 2 prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu.
Postępowanie wszczęte na podstawie skargi w razie jej uwzględnienia w odniesieniu do decyzji skutkuje jej uchyleniem, stwierdzeniem nieważności lub stwierdzeniem wydania decyzji z naruszeniem prawa.
W tej ostatniej sytuacji jest niemożliwe uchylenie decyzji z powodów określonych w art. 146 par. 1 lub par. 2 k.p.a., art. 156 par. 2 k.p.a., gdy sąd stwierdzi, że postępowanie, w którym została wydana zaskarżona decyzja, było dotknięte albo wadami stanowiącymi podstawę wznowienia postępowania, albo stwierdzenia nieważności decyzji, i jednocześnie sąd stwierdził istnienie przesłanek negatywnych. W takim przypadku sąd ogranicza się jedynie do stwierdzenia niezgodności z prawem zaskarżonej decyzji (postanowienia).
Oprócz opisanego przypadku w razie uwzględnienia skargi na decyzję pozbawiona jest ona mocy obowiązującej.
W postępowaniu wszczętym skargą strona uzyska kontrolę działalności organów administracji publicznej przez niezależny i profesjonalny podmiot, jakim jest sąd administracyjny. Wyrok przesądza, czy postępowanie organów w sprawie było prawidłowe, natomiast nie rozstrzyga sprawy administracyjnej, którą załatwiały organy administracyjne. Sąd ocenia sposób załatwienia sprawy administracyjnej, lecz nie rozstrzyga samej sprawy.
Wyrokiem sądu administracyjnego, wyrażoną oceną i wskazaniami co do dalszego postępowania jest związany organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu w sprawie są wiążące dla organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Jednakże rozstrzygając sprawę w ponownym postępowaniu, organ administracyjny dysponuje takimi samymi możliwościami w odniesieniu do rozstrzygnięcia, jakimi dysponował w postępowaniu, w toku którego wydał zaskarżoną decyzję, z ograniczeniami wynikającymi z zasady związania wyrokiem sądu.
Strona na skutek wydanego przez sąd administracyjny wyroku uzyskuje kontrolę zaskarżonej decyzji, a w uzasadnieniu orzeczenia otrzymuje ocenę prawną swojej sprawy.
ŁS
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 134 par. 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. (Dz.U. z 2002 r. nr 153, poz. 1270 ze zm.).
• Art. 146 par. 1 lub par. 2, art. 156 par. 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.).