Do wniesienia skargi na przewlekłość postępowania przed sądem administracyjnym uprawniona jest strona, która wniosła skargę w sprawie zasadniczej, tj. tej, która prowadzona jest w sposób przewlekły. Skargę rozpatruje Naczelny Sąd Administracyjny. Jeśli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym, wnosi się ją za pośrednictwem tego właśnie sądu do NSA. Skarga podlega opłacie w wysokości 100 zł. Termin na rozstrzygnięcie skargi przez NSA wynosi dwa miesiące. Jeśli NSA uwzględni skargę, wówczas - na żądanie skarżącego - sąd może zalecić podjęcie w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności przez sąd opóźniający się z rozpoznaniem sprawy, a także przyznać wypłatę z kasy tego sądu do 10 tys. zł na rzecz skarżącego. W praktyce przeciętnie zasądzane kwoty są jednak znacznie niższe. Należy podkreślić, że skargę na przewlekłość postępowania można wnieść tylko wtedy, gdy sprawa, której prowadzeniu zarzuca się przewlekłość, nie została jeszcze zakończona. Nie jest dopuszczalne wniesienie skargi po zakończeniu postępowania.
Aby wnieść skargę na przewlekłość postępowania, niezbędna jest odpowiedź na pytanie, kiedy przedłużające się postępowanie można uznać za przewlekłe. Ustawa stanowi, że przewlekłość postępowania występuje, gdy w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dodatkowo, ustawa wskazuje na okoliczności, które powinny być wzięte pod uwagę przez sąd przy ustalaniu, czy doszło do przewlekłości. Do okoliczności tych należą m.in.: prawidłowość i terminowość czynności podjętych przez sąd, charakter i stopień zawiłości sprawy, a także zachowanie się strony, która wniosła skargę na przewlekłość postępowania. Oznacza to, że nie każde przedłużające się postępowanie można uznać za przewlekłe, a ocena, czy do przewlekłości doszło, musi być każdorazowo dokonywana indywidualnie. Pewne praktyczne wskazówki co do tego, jak ustalać, czy w danym przypadku nastąpiła przewlekłość postępowania, można znaleźć w orzecznictwie. Podkreśla się w nim, że przewlekłość oznacza, że doszło do nadmiernego, nieuzasadnionego okolicznościami odstępstwa od czasu koniecznego do wykonania określonych czynności sądowych. Ponadto za przewlekłe uznaje się nie tylko przedłużenie postępowania wynikające z opieszałości sądu, ale także z podjęcia oczywiście błędnych decyzji procesowych, które spowodowały zwłokę (postanowienie SN z 29 listopada 2004 r.; sygn. akt III SPP 48/04). W celu ustalenia zaistnienia przewlekłości postępowania pomocne jest posiłkowanie się terminami wskazanymi w przepisach prawa na dokonanie określonej czynności, np. Sąd Najwyższy stwierdził, że niesporządzenie przez sędziego uzasadnienia w terminie określonym w kodeksie postępowania cywilnego może powodować przewlekłość postępowania (postanowienie z 3 czerwca 2005 r., sygn. akt III SPP 107/05).
MIROSŁAWA PRZEWOŹNIK-KURZYCA
radca prawny w Kancelarii Salans