Korzystanie z unijnego wsparcie to nie tylko napisanie wniosku aplikacyjnego, wygranie konkursu, podpisanie umowy o dofinansowanie i zakończona sukcesem realizacja projektu. Unijne prawo, regulujące udzielanie pomocy publicznej (a tym są właśnie dotacje) nakłada na przedsiębiorcę obowiązek utrzymania projektu w całości przez określony okres. W przypadku dużych firm jest to pięć lat. W stosunku do sektora małych i średnich przedsiębiorstw Unia Europejska jest mniej rygorystyczna i skraca ten okres do trzech lat.
Katalog czynności
Co właściwie rozumiemy pod pojęciem zachowania projektu (trwałości projektu). Przedsiębiorca składając wniosek aplikacyjny deklaruje, że zamierza wykonać określony katalog czynności (np. zakupić nowe maszyny) i przez to osiągnąć konkretne celu. Utrzymanie projektu oznacza, że zakupione dobra trwałe oraz efekty projektu będą zachowane w firmie przez wyznaczony przepisami okres.
Najłatwiej to opisać na przykładzie zakupu nowej maszyny. Jeśli firma przeznaczy unijną dotacje na kupno urządzenia, to musi ono być użytkowane przez trzy lata w przypadku małych i średnich firm oraz przez pięć lat w przypadku dużych firm. Przez ten okres nie może zostać sprzedane ani użytkowane w sposób niezgodny z pierwotnymi założeniami projektu.
Wskaźniki inwestycji
To samo dotyczy wskaźników inwestycji. Jeśli firma aplikując o dotacje deklaruje, że stworzy 10 nowych miejsc pracy, to musi je utrzymać przez określony w prawie czas. Oczywiście, nie dotyczy to zatrudnienia przez ten okres konkretnego pracownika, tylko o zachowanie stanowiska pracy. Podobnie jest z innymi wskaźnikami, jak na przykład ze wzrostem udziału eksportu w obrotach firmy czy z pozyskaniem nowych rynków zbytu.
Nakładając tak rygorystyczne obowiązki na firmę UE chce mieć pewność, że pomoc publiczna, którą udziela przedsiębiorcy będzie miała konkretne i trwałe przełożenie na regionalną gospodarkę. Konsekwencjami naruszenia tego obowiązku może być w sytuacja skrajnych konieczność zwrotu otrzymanej dotacji wraz z odsetkami. Należy przy tym pamiętać, że instytucje, które rozdzielają unijne wsparcie maja obowiązek monitorowania realizacji projektu oraz jego trwałości.
Naruszenie przepisów
Oczywiście prawo dopuszcza możliwość wymiany na nowe środków trwałych, które w naturalny sposób zużyły się, zamortyzowały lub też są przestarzałe technologicznie. Jednak aby to móc zrobić należy uzyskać zgodę urzędu, z którym przedsiębiorca podpisał umowę o dofinansowanie. Samowolne wymiana środków trwałych będzie traktowana jako naruszenie przepisów o trwałości projektu, co może doprowadzić do utraty dotacji. Niestety, to rozwiązanie dotyczy tylko zakupionych urządzeń czy też innych rzeczy z katalogu środków trwałych. Dużo trudniej uzyskać taką zgodę w przypadku wskaźników realizacji projektu, a już ekstremalnie trudno uzyskać ją w przypadku miejsc pracy. Dlatego też należy na etapie pisania wniosku o dotacje zwrócić uwagę na to, czy firma nie będzie miała trudności z realizację celów opisanych aplikacji.
MARIUSZ GAWRYCHOWSKI
mariusz.gawrychowski@infor.pl