W kontekście postępowania zmierzającego do ponownego rozpatrzenia sprawy zakończonej decyzją administracyjną, która stała się ostateczna na mocy wyroku sądowego wydanego w ostatniej instancji, opartego na błędnej, w świetle późniejszego wyroku Trybunału, wykładni prawa wspólnotowego, prawo wspólnotowe nie wymaga, by skarżący w postępowaniu głównym powołał się na prawo wspólnotowe w ramach środka prawnego przewidzianego w systemie prawa krajowego, który wniósł przeciw spornej decyzji - orzekł Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w wyroku z 12 lutego 2008 r. w sprawie Willy Kempter / Urząd Celny Hamburg
SYGN. AKT C-2/06
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni zasady współpracy państw członkowskich (art. 10 TWE) w świetle wyroku ETS wydanego w 2004 r. w sprawie C-453/00 (Kühne & Heinz).
Wyrok ten sformułował przesłanki dopuszczalności wzruszenia ostatecznej decyzji administracyjnej w celu uwzględnienia wykładni przepisów wspólnotowych istotnych dla danej sprawy, które w momencie wydawania decyzji nie były jeszcze zinterpretowane przez ETS.
W postępowaniu przed sądem niemieckim W. Kempter domagał się wzruszenia ostatecznej decyzji administracyjnej, która określała jego prawa i obowiązki. Wszczął on to postępowanie w następstwie wyroku, w którym ETS przesądził na jego korzyść o wykładni spornego w jego sprawie przepisu wspólnotowego.
Sąd niemiecki uznał, że przy uwzględnieniu późniejszej wykładni ETS decyzja w sprawie Kemptera powinna być zmieniona. Miał jednak wątpliwości, czy do przesłanek z wyroku Kühne & Heinz należy również wymóg, by skarżący w postępowaniu krajowym powołał się na prawo wspólnotowe w swoim wniosku o wzruszenie ostatecznej decyzji, wskazując jednocześnie, że W. Kempter tego nie zrobił.
UZASADNIENIE
Przed udzieleniem odpowiedzi ETS przypomniał, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wszystkie władze państw członkowskich muszą zapewnić przestrzeganie zasad prawa wspólnotowego. Dodał, iż wykładnia przepisu prawa wspólnotowego, dokonana przez ETS w ramach postępowania prejudycjalnego, wyjaśnia i precyzuje w miarę potrzeb znaczenie oraz zakres przepisu prawa wspólnotowego, tak jak powinien lub powinien był być on rozumiany i stosowany od chwili jego wejścia w życie.
Innymi słowy, wyrok wydany w trybie prejudycjalnym, mając wprawdzie czysto deklaratywny charakter, wywołuje skutki z mocą wsteczną, od daty wejścia w życie interpretowanego przepisu.
W szczególnych okolicznościach, zgodnie z zasadą współpracy wyrażoną w art. 10 TWE, organ administracji krajowej może być zobowiązany do ponownego rozpatrzenia sprawy zakończonej decyzją administracyjną, która wskutek wyczerpania drogi prawnej w systemie prawa krajowego stała się ostateczna.
Organ powinien to zrobić w celu uwzględnienia wykładni przepisu prawa wspólnotowego, mającego znaczenie dla sprawy, dokonanej przez ETS po wydaniu spornej decyzji.
Przesłanki wzruszenia decyzji ostatecznej w takim wypadku zostały sformułowane w wyroku w sprawie Kühne & Heinz. Nie należy do nich jednak wymóg, by strona w krajowym postępowaniu w przedmiocie wzruszenia decyzji musiała powołać się na nowo zinterpretowany przepis wspólnotowy. Wystarczy, aby dana kwestia prawa wspólnotowego, której wykładnia okazała się błędna w świetle późniejszego wyroku ETS, była rozpatrywana przez krajowe organy badające daną decyzję w ostatniej instancji.
ANNA OSTROWSKA-TOMAŃSKA
aplikantka adwokacka, doktorantka w Centrum im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego