Innowacyjność w obszarze „Dobrego rządzenia”
Celem Priorytetu V Dobre rządzenie jest poprawa zdolności regulacyjnych, poprawa jakości usług oraz polityk związanych z rejestracją działalności gospodarczej i funkcjonowaniem przedsiębiorstw, modernizacja procesów zarządzania administracji oraz budowa potencjału partnerów społecznych i organizacji pozarządowych.
Doświadczenie pierwszych lat wdrażania Programu oraz Priorytetu V pokazuje, że projektodawcy często skupiają się na standardowych rozwiązaniach: szkoleniu, studiach podyplomowych, czasem doradztwie lub ekspertyzach. Choć w wielu projektach istnieje wartość dodana i są osiągane ciekawe rezultaty, to nie wymagano dotychczas od wnioskodawców jakiś ponadstandardowych rozwiązań. Wyjątkiem od tej praktyki są ogłoszone w grudniu 2009 roku dwa konkursy na projekty innowacyjne finansowane w ramach Programu Kapitał Ludzki.
Zapamiętaj!
Zgodnie z definicją Ministerstwa Rozwoju Regionalnego projekt innowacyjny to taki, którego celem jest poszukiwanie nowych, lepszych, bardziej efektywnych sposobów rozwiązywania problemów zidentyfikowanych w obszarach wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego.
Poprzez realizację innowacyjnego projektu wypracowuje się, upowszechnia i włącza do głównego nurtu polityki nowe rozwiązania (innowacyjny projekt testujący) lub upowszechnia się i włącza do głównego nurtu polityki rozwiązania wypracowane w ramach innych programów czy projektów (innowacyjny projekt upowszechniający).
Projekt innowacyjny jest nastawiony na badanie i rozwój oraz upowszechnianie i włączenie do praktyki konkretnych produktów służących rozwiązaniu problemów grup docelowych, a nie wprost na rozwiązanie tych problemów. Projekt innowacyjny nie tyle służy rozwiązywaniu problemów, co rozwiązywaniu problemów wynikających z braku właściwych instrumentów, które mogłyby zostać wykorzystane przy wspieraniu grup docelowych. Projekt innowacyjny poszukuje nowych sposobów rozwiązania problemów.
Konkursy na projekty innowacyjne adresowane do administracji
Konkurs na dofinansowanie projektów przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów obejmuje tematykę: budowania mechanizmów dla uprawiania polityk publicznych „w oparciu o dowody” (ang. evidence-based policy) oraz tworzenia instytucjonalnych warunków do uruchamiania pilotaży eksperymentalnych wdrożeń. Choć nazwa wydaje się być technokratyczna, to w gruncie rzeczy, jest pierwsze podejście do zmierzenia się polskiej administracji z tematyką realizowania polityk publicznych w oparciu o obiektywne źródła informacji.
Z kolei w konkursie ogłoszonym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji tematyka projektów powinna obejmować monitorowanie jakości usług publicznych, m.in. poprzez wspieranie tworzenia wskaźników typu quality of governance, quality of life o zasięgu krajowym, wspieranie upowszechniania tzw. indeksów dobrej gminy oraz benchmarking.
W obu konkursach – MSWiA oraz KPRM – mamy do czynienia z bardzo szczegółowo określoną tematyką, a zarazem określenie tej tematyki budzi więcej pytań niż odpowiedzi. W dokumentacjach konkursowych znajdziemy nie tyle definicje wszystkich trudnych terminów, co raczej zarys i obszary, które powinny obejmować projekty. Cechą projektów innowacyjnych jest właśnie zmierzenie się z tematyką dotychczas nieodkrytą przez literaturę, pragmatykę lub przez projektodawców.
Zapamiętaj!
Istotnym kryterium omawianych konkursów jest wymóg wykluczający projekty innowacyjne upowszechniające, a skupiający uwagę wnioskodawców na projektach testujących, czyli takich, w ramach których wypracowuje się, upowszechnia i włącza do głównego nurtu polityki nowe rozwiązania.
Cele szczegółowe
W konkursie dotyczącym tematyki samorządowej dodatkowo wskazano, że cele szczegółowe projektów składanych w ramach konkursu mogą dotyczyć jednego lub kilku, przykładowych obszarów:
- modernizacja procesów zarządzania w administracji samorządowej w kontekście monitorowania usług publicznych
- benchmarking (analiza porównawcza) w zakresie usług publicznych
- budowa sieci służących stałej wymianie doświadczeń i dobrych praktyk oraz porównywaniu jakości usług publicznych świadczonych przez administrację samorządową
- opracowanie/modernizacja systemów oceny i certyfikacji jakości usług publicznych świadczonych przez administrację samorządową
- opracowanie mierzalnych wskaźników odzwierciedlających jakość życia (quality of life index) w kontekście monitorowania jakości usług publicznych świadczonych przez administrację samorządową
- opracowanie mierzalnych wskaźników odzwierciedlających jakość wykonywanych zadań publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego (quality of governance).
Najważniejszy dla wnioskodawcy dokument określający wymagania wobec projektu (Dokumentacja Konkursowa) zamieszczony na stronie MSWIA zawiera szczegółowe informacje dotyczące powyższej tematyki.
W internecie:
Dokumentację konkursową dla projektów dotyczących tematyki samorządowej można znaleźć na stronie www.msw.gov.pl w zakładce „Administracja Publiczna” i dalej: „Program Operacyjny Kapitał Ludzki” lub po prawej stronie z menu z logotypem Programu. Ogłoszenie konkursu znajduje się w „Aktualnościach”, w komunikacie z 30 grudnia 2009 r.
Z kolei na potrzeby konkursu ogłoszonego przez Kancelarię Premiera uznano, iż polityka publiczna oparta na dowodach to metodologia umożliwiająca podejmowanie uzasadnionych decyzji na temat polityk, programów lub projektów w oparciu o włączanie w ramy procesu decyzyjnego dostępnych wyników ilościowych i jakościowych badań naukowych dla danego obszaru problemowego, opartych na jakościowo weryfikowalnych danych. Polityka oparta na dowodach odróżnia się od polityki opartej na opiniach. Autorzy dokumentacji posiłkują się również szeroką literaturą politologiczną, która ma nie tylko określić przedmiot konkursu ale odróżnić rozumienie polskich terminów: polityki (politics) od polityk (policies), zaznaczając że projekty powinny dotyczyć innowacji w zakresie definiowania polityk.
W internecie:
Dokumentację konkursową dla projektów dotyczących polityk publicznych opartych na dowodach można znaleźć na stronie www.efs.kprm.gov.pl w „Aktualnościach”, w komunikacie z 29 grudnia 2009 r.
Oba konkursy łączą wysoki wymóg dotyczący wartości projektu (min. 3 mln zł) oraz długości jego trwania (co najmniej 3 lata). Wnioskodawcami projektów składanych do MSWiA oraz do KPRM, w ramach omawianych konkursów mogą być: państwowe jednostki budżetowe, jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, reprezentatywne organizacje partnerów społecznych, uczelnie wyższe i ich organy założycielskie oraz jednostki naukowe.
Zapamiętaj!
Wnioski o dofinansowanie projektów składanych do MSWiA powinny być złożone do dnia 30 kwietnia 2010 roku. Z kolei KPRM wyznaczył termin na składanie wniosków aplikacyjnych do 26 lutego 2010 roku.
Specyfika projektów innowacyjnych
Wymagania wobec projektów innowacyjnych testujących są bardziej sformalizowane i przez to realizacja takiego projektu może wydać się trudniejsza w stosunku do „standardowych” projektów. Przede wszystkim projekt musi wyraźnie wyróżniać dwa etapy: przygotowania oraz wdrożenia produktu (rezultatów). Na etap przygotowania składają się: diagnoza problemu, tworzenie partnerstwa (nieobowiązkowe), opracowanie wstępnej wersji produktu finalnego oraz opracowanie strategii wdrażania projektu. Czwarty z wymienionych elementów to ważny moment w trakcie realizacji projektu.
Zapamiętaj!
W ramach projektu innowacyjnego pierwszy etap kończy się opracowaniem strategii wdrożenia produktu finalnego, która to strategia musi zostać zaakceptowana przez Instytucję Ogłaszającą Konkurs, czyli tę z którą podpisano umowę na dofinansowanie projektu. W przypadku braku akceptacji dla strategii możliwe jest wstrzymanie dofinansowania do czasy przedstawienia strategii możliwej do zaakceptowania. Dokument ten jest również opiniowany prze z Grupę Tematyczną ds. Dobrego rządzenia.
Drugim etapem jest wdrożenie, które składa się z: testowania produktu, analizy rzeczywistych efektów testowanego produktu, opracowania ostatecznej wersji produktu finalnego, walidacji produktu finalnego oraz upowszechnienia produktu oraz włączania go do głównego nurtu polityki.
Z kolei strategia wdrożenia produktu składa się z: uzasadnienia, opisu innowacji w tym produktu finalnego, planu działań w procesie testowania produktu finalnego, sposobu sprawdzenia, czy innowacja działa, strategii upowszechniania, strategii włączania do głównego nurtu polityki oraz wskazania kamieni milowych w ramach II etapu.
Wartość dodana i ambitne rezultaty
Powyższy opis może budzić wątpliwości po stronie potencjalnych beneficjentów. Doświadczenie innych projektów innowacyjnych, realizowanych przykładowo w ramach Inicjatywy Equal w latach 2004-2006 wskazuje, że innowacyjność jest ciekawa oraz przynosi ambitne i interesujące rezultaty i produkty. Oba omawiane konkursy na pewno zainteresują podmioty chcące wyjść poza mało efektywny standard „szkolenie-certyfikat-broszura”, dla których realizacja projektu będzie wartością dodaną również do zwiększenia własnego potencjału.
Wybrana tematyka projektów innowacyjnych, na które Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Kancelaria Premiera prowadzą nabór wskazuje na szczegółowy, a zarazem ambitny zakres oczekiwanych projektów i ich rezultatów. Z tego względu warto znaleźć partnerów lub samemu zbudować zespół, który zrealizuje ważny i ciekawy projekt przez okres trzech lat.
Zapamiętaj!
Aplikowanie oraz realizacja projektów w ramach Programu Kapitał Ludzki to działanie mocno sformalizowane, dlatego na różnych etapach prac nad projektem konieczne będzie zapoznanie się z kilkoma ważnymi dokumentami:
W trakcie przygotowania wniosku o dofinansowanie projektu:
- Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z dnia 1 kwietnia 2009 r.
- Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL), zaakceptowany przez Radę Ministrów w dniu 7 września 2007 r. i Komisję Europejską w dniu 28 września 2007 r.
- Podręcznik przygotowywania wniosków o dofinansowanie projektów w ramach PO KL z dnia 1 kwietnia 2009 r.
- Projekty współpracy ponadnarodowej - podręcznik dla projektodawców
- Projekty innowacyjne. Poradnik dla projektodawców PO KL.
- Zasady dokonywania wyboru projektów w ramach PO KL z dnia 24 sierpnia 2009 r.
- dokumentacje konkursowe
W trakcie realizacji projektu:
- Zasady finansowania PO KL z dnia 25 marca 2009 r.
- Zasady systemu sprawozdawczości PO KL z grudnia 2008 r.
- Zakres realizacji projektów partnerskich określony przez IZ PO KL z 23 kwietnia 2009 r. (opcjonalnie)
- Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z 27 marca 2009 r.
- Wytyczne dotyczące oznaczania projektów w ramach PO KL z 4 lutego 2009 r.
- Zasady udzielania pomocy publicznej w PO KL z 8 lipca 2009 r. (opcjonalnie).
W internecie:
Powyższe dokumenty są dostępne na stronach:
- www.efs.gov.pl (zakładka „Dokumenty”),
- www.efs.kprm.gov.pl (zakładka „Aktualności”) oraz www.mswia.gov.pl (zakładka „Program Operacyjny Kapitał Ludzki”), przy czym zmiany dokumentów ważnych dla beneficjentów najczęściej najpierw są publikowane na stronie www.efs.gov.pl,
- www.kiw-pokl.org.pl, przy czym ze względu na zmianę roli Krajowej Instytucji Wspomagającej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z Funduszu Współpracy na Centrów Projektów Europejskich należy się spodziewać coraz większego zakresu informacji na portalu www.cpe.gov.pl.