Departament Wsparcia Projektów Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju opublikował poradnik „Partnerstwo publiczno-prywatne w nowym okresie programowania (2014-2020). Komentarz do przepisów Rozporządzenia Ogólnego na lata 2014-2020 w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego" (http://www.ppp.gov.pl/Aktualnosci/Documents/ Komentarz_ppp_w_CPR_final.pdf). Publikację przygotowali Robert Abramowski i Krzysztof Mierkiewicz, pod kierownictwem Michała Piwowarczyka oraz Roberta Kałuży. Powstała ona w ramach Platformy PPP.
W latach 2007-2013 niewiele było projektów hybrydowych, czyli łączących środki unijne z partnerstwem publiczno-prywatnym (PPP). Rozpoczęto 16 tego typu projektów. Najbardziej znany, a jednocześnie największy, jest poznański projekt „System Gospodarki Odpadami".
Pozostałe dotyczą przede wszystkim turystyki i sieci szerokopasmowych. Autorzy publikacji wskazują, że „doświadczenia z przygotowania powyższych projektów pokazały, że w celu skutecznej realizacji tego typu inwestycji konieczne jest uwzględnienie specyfiki PPP poprzez wprowadzenie konkretnych udogodnień dla projektów hybrydowych w ramach uregulowań na poziomie europejskim". Udało się to zrobić, dzięki staraniom polskich negocjatorów, w dokumentach nowej perspektywy unijnej.
Zobacz również: Brak umiejętności współpracy szkodzi PPP
20 listopada 2013 r. Parlament Europejski przyjął rozporządzenie ogólne w zakresie wdrażania polityki spójności na lata 2014-2020 (dalej: rozporządzenie ogólne), w którym odrębny rozdział został poświęcony wybranym warunkom realizacji projektów hybrydowych, czyli łączących środki unijne z partnerstwem publiczno-prywatnym (PPP). Najważniejsze dla przyszłych beneficjentów programów unijnych jest wyraźne zezwolenie na łączenie po 2013 roku PPP ze środkami unijnymi. Dla rynku wyraźnym sygnałem, że rozporządzenie ogólne daje zielone światło projektom hybrydowym, jest zwłaszcza to, że można je będzie stosować w przypadku każdego programu operacyjnego, a więc nie tylko w programach zarządzanych przez resort rozwoju czy marszałków, lecz także w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ponadto z zawartej w rozporządzeniu ogólnym definicji PPP wynika, że tego typu projekty mogą być wspierane środkami unijnymi na każdym etapie, czyli zarówno w fazie przygotowawczej, która często jest bardzo kosztowna, jak i realizacyjnej. Jak piszą autorzy publikacji, „w pełni dopuszczalne są zatem sytuacje, w których umowa o dofinansowanie zostanie zawarta przed zakończeniem procesu wyboru partnera prywatnego".
Dla możliwości realizacji projektów hybrydowych istotna jest definicja beneficjenta. Rozporządzenie ogólne przewiduje dla tego typu przedsięwzięć odstępstwo od definicji podstawowej, przewidując, że „beneficjentem środków UE w projekcie PPP może być podmiot publiczny lub prywatny, odpowiedzialny za rozpoczęcie lub rozpoczynający i realizujący projekt". Przy czym podmiot publiczny może jedynie inicjować prace nad projektem, ale musi zawrzeć umowę o dofinansowanie ze środków unijnych jeszcze przed przystąpieniem do procedury wyboru partnera prywatnego, ale dopiero wtedy, kiedy przygotowanie projektu jest już dość zaawansowane. Jak piszą autorzy publikacji, „projekt powinien mieć zamknięty etap testów rynkowych oraz jasno zdefiniowany, w ramach studium wykonalności, zakres rzeczowy. Wówczas instytucja oceniająca projekt może zakładać, że na etapie wyboru partnera prywatnego koszty inwestycyjne, a tym samym wartość dotacji, nie ulegną znaczącej modyfikacji".
W przypadku beneficjenta, którym jest partner prywatny, sprawa jest bardziej skomplikowana. Rozporządzenie ogólne przewiduje, że beneficjentem środków unijnych w projektach hybrydowych może być partner prywatny, „który został wybrany lub zostanie wybrany do realizacji projektu". Pierwszy przypadek jest prosty. Umowę o dofinansowanie ze środków unijnych podpisze partner prywatny wybrany z postępowaniu o zamówienie publiczne, z którym podmiot publiczny podpisał umowę o PPP.
W drugim przypadku nie jest już tak prosto, ponieważ podmiot publiczny prowadzi zazwyczaj negocjacje (często długotrwałe) z kilkoma zainteresowanymi podmiotami i dopóki nie wybierze zwycięskiej oferty, nie ma żadnych podstaw do wskazania beneficjenta. Gwarancją realizacji projektu nie jest też sam wybór partnera, a dopiero podpisanie z nim umowy o PPP. Dlatego autorzy publikacji przestrzegają, aby nie interpretować przepisów w ten sposób, że rolę beneficjenta projektu UE może odgrywać jakikolwiek podmiot, który ubiega się o pełnienie funkcji partnera prywatnego w projekcie. Wskazują też, że ostateczną decyzję w sprawie dopuszczenia do podpisania umowy o dofinansowanie ze środków unijnych partnera prywatnego, który jeszcze nie zawarł kontraktu z podmiotem publicznym, podejmą instytucje zarządzające.
Rozporządzenie ogólne przewiduje też sytuację, w której przed rozstrzygnięciem procedury przetargowej to podmiot publiczny składa wniosek o środki unijne z zastrzeżeniem, że beneficjentem będzie wybrany partner prywatny. Taka umowa będzie miała charakter warunkowy - środki unijne zostaną przyznane tylko wtedy, gdy wybrany przedsiębiorca będzie spełniał wymagania dla programu.
Ostatecznie każdy partner prywatny, będący beneficjentem środków unijnych, będzie podpisywał trzy umowy, czyli:
- umowę o dofinansowanie projektu ze środków UE (zawarta z instytucją odpowiedzialną za przyznanie dofinansowania),
- umowa o PPP (zawarta z podmiotem publicznym),
- umowa finansowania projektu (zawarta z dostawcą kapitału, najczęściej bankiem lub konsorcjum banków). Rozporządzenie ogólne bierze pod uwagę także sytuację, gdy w trakcie realizacji projektu hybrydowego trzeba zmienić partnera prywatnego, a tym samym beneficjenta środków unijnych. Taka możliwość będzie istniała pod warunkiem uwzględnienia jej w umowie o PPP albo umowie finansowania i uzyskania zgody instytucji zarządzającej.
Czytaj więcej w: Nowe przepisy unijne w zakresie PPP - PDF
Polecamy serwis: Współpraca