Samorząd nie zawsze może wpływać na repertuar teatrów, musi natomiast zadbać o ich stan i wyposażenie oraz stworzyć im finansowe warunki działania. Natomiast rozwój artystyczny możne stymulować dzięki konkursom, stypendiom i dotacjom.
Gmina powinna zapewnić mieszkańcom dostęp do wartościowych książek poprzez sieć bibliotek publicznych. Samorząd musi wykładać pieniądze na ich zakup książek, a także powinien zachęcać do czytania poprzez organizacje konkursów czytelniczych. Może także prowadzić na swoim terenie zbiórki książek.
Do obowiązków gminy należy też dbanie o lokalne boiska, urządzenia sportowe i tereny rekreacyjne oraz wspieranie lokalnych klubów sportowych, tak aby mieszkańcy mieli różnorodną ofertę zajęć.
W każdej gminie powinno działać centrum kultury, choć niekoniecznie w formie zinstytucjonalizowanego gminnego ośrodka kultury. Takie placówki muszą przyciągać ludzi, którzy mają pomysły na ożywienie kultury - np. umieją poprowadzić zespół teatralny czy plastyczny. Jeśli mieszkańcy zapalą się do własnego teatru, to pomogą zbudować dekoracje i chętnie zdobędą kostiumy. Samorząd ma wiele sposobów, żeby uzyskać pieniądze na utrzymanie centrów kultury, np. akcje charytatywne i koncerty albo wynajem sal na wesela czy zabawy.
Zajęcia dla najmłodszych
Obowiązkiem gminy jest prowadzenie chociaż jednej placówki wychowania pozaszkolnego. Funkcję tę spełniają najczęściej wiejskie świetlice czy młodzieżowe domy kultury, które powinny organizować czas wolny dzieci oraz proponować im różnego rodzaju kółka zainteresowań albo zespoły muzyczne, taneczne czy teatralne.
Wiele samorządów wspólnie z instytucjami kultury wypracowały systemy działań dotyczących najmłodszych. Zdecydowanie najlepiej realizowane są one w dużych miastach.
Z ciekawą ofertą do najmłodszych mieszkańców wychodzi Ośrodek Kultury Ochota w Warszawie, który prowadzi zajęcia przygotowawcze dla dzieci, które będą uczęszczały do przedszkola. Program pod tytułem „Od niemowlaka do przedszkolaka” przewidziany jest dla dzieci w wieku od 2 do 4 lat. Zajęcia uczą m.in.:
• współpracy i działania w grupie,
• podstawowych pojęć,
• akceptacji innych dzieci,
• poznania zasad panujących w przedszkolu.
Zajęcia prowadzone są dwa razy w tygodniu przez doświadczonych pedagogów. A rodzice nie ponoszą za to żadnych kosztów. Jedynym warunkiem jest szybkie zapisanie się na kurs, ponieważ liczba miejsc jest ograniczona.
Przykład Ośrodka Kultury Ochota szczególnie przyciąga uwagę z powodu precyzyjnie dopracowanej stronie internetowej. Oferta Ośrodka została pogrupowana ze względu na grupę wiekową, a także rodzaj zajęć. Osoba, która szuka dla siebie ciekawego sposobu spędzenia czasu, ma do wyboru m.in. zajęcia taneczne, językowe, ceramiczne.
- Współpraca Urzędu Dzielnicy Ochota z placówkami kultury prowadzona jest w sposób systematyczny, m.in. służą temu comiesięczne spotkania Zastępcy Burmistrza Krzysztofa Kruka z przedstawicielami poszczególnych placówek kultury, a także przedstawicielami organizacji pozarządowych. Spotkania te noszą nazwę „Forum Kultury Ochoty” - mówi Jolanta Młyńska z Wydziału Kultury Dzielnicy Warszawa-Ochota.
Rozrywka i kursy dla dorosłych
Ośrodki i domy kultury mają w swojej ofercie także propozycje dla dorosłych. Tutaj część zajęć jest odpłatna, ale nie są to bardzo wygórowane kwoty. Zajęcia z nauki gry na gitarze, klasycznej, prowadzone przez Ośrodek Kultury w Piasecznie, kosztują 88 zł miesięcznie za 30 min. nauki raz w tygodniu.
Natomiast powszechnie oferowane są ćwiczenia fitness, a także gimnastyka zdrowotna. Te zajęcia są najczęściej bezpłatne.
Coraz powszechniejsze stają się wspólne inicjatywy organizacji pozarządowych i instytucji kultury, które umożliwiają zdobycie nowych kwalifikacji. Często warsztaty takie kończą się zdobyciem świadectwa lub certyfikatu. Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Artystycznej „Promotor” i Młodzieżowy Dom Kultury w Rzeszowie prowadziły ćwiczenia plastyczne dla osób dorosłych, którzy chcą nauczyć się technik np. wyrobu biżuterii lub wykonania obrazów w tkaninie. Organizator zapewniał kursantom materiały do zajęć, a także kawę i ciastko. Za udział w 3 spotkaniach po 5-7 godz. należało zapłacić ok. 90 zł. Ale na koniec kursu otrzymywało się świadectwo ukończenia.
Seniorzy mają w czym wybierać
Wydział Kultury Urzędu Dzielnicy Bemowo od 2008 r. ma w programie imprez kulturalnych „Taneczne Kawiarenki”, cykl zajęć dla osób starszych. Jest to akcja zainicjowana i prowadzona przez zewnętrzną agencję „MACTE! Projekty komunikacyjne”. Ideą „Tanecznych kawiarenek” jest połączenie warsztatów wiedzy o minionym stuleciu z zajęciami tanecznymi i wokalnymi. Każde spotkanie to około godzinny wykład eksperta, wprowadzający w nastrój epoki, po czym zebrani uczestniczą w warsztatach: jedni uczą się tańców pod okiem mistrzów, inni śpiewania. W kawiarenkach bierze udział ok. 100 gości. Agnieszka Palczewska - PR officer z agencji MACTE! ocenia, że prawie 50% uczestników to stali bywalcy, a resztę ściągnęły zapowiedzi w prasie i zaproszenia znajomych. Wszystkie zajęcia dzięki wsparciu Dzielnicy Bemowo są bezpłatne. - Zachęceni powodzeniem projektu na Bemowie, podobną akcję zaproponowaliśmy kilku innym dzielnicom do realizacji. Być może następne kawiarenki powstaną na Bielanach, Ursynowie lub Mokotowie - mówi Agnieszka Palczewska.
Uniwersytety Trzeciego Wieku są najlepszym dowodem na to, że aktywność w życiu wcale nie kończy się wraz z przejściem na emeryturę. Ich bogata oferta programowa ma na celu włączenie emerytów i rencistów do systemu kształcenia ustawicznego, aktywizację intelektualną, psychiczną i fizyczną oraz promocję zdrowego stylu życia. Warsztaty, seminaria i wykłady, organizowane przez Uniwersytety Trzeciego Wieku, stwarzają okazję nie tylko do pogłębienia lub zdobycia nowej wiedzy, ale także do nawiązania nowych przyjaźni i rozwinięcia kontaktów towarzyskich. Uniwersytety Trzeciego Wieku działają w bardzo wielu miastach Polski, a ich wspólną cechą jest to, że frekwencja znacznie przekracza liczbę wolnych miejsc.
W roku akademickim 2008/2009 na Bródnowskim Uniwersytecie Trzeciego Wieku w każdą środę odbywają się wykłady, poświęcone m.in. psychologii, historii sztuki, wiedzy o muzyce, wiedzy o literaturze, medycyny, historii filozofii. Oprócz wykładów słuchacze mogą uczestniczyć w seminariach: poetyckim, profilaktyki zdrowia, filozoficznym, historii sztuki oraz z wiedzy o Japonii.
KONKURS NA PROJEKTY KULTURALNE
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) ogłosiło nabór wniosków w ramach drugiej edycji konkursu projektów dla Funduszu Wymiany Kulturalnej. Wnioski można składać do 6 marca 2009 r.
Resort kultury jest Operatorem Funduszu Wymiany Kulturalnej w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Do pozyskania w ramach drugiej edycji konkursu jest 1 600 000 euro.
Jak poinformowało MKiDN, zakres tematyczny składanych wniosków powinien mieścić się w takich obszarach, jak: muzyka i sztuki sceniczne, dziedzictwo kulturowe, sztuki plastyczne i wizualne, literatura i archiwa.
Wnioski mogą składać m.in.:
• jednostki samorządu terytorialnego i ich związki,
• publiczne instytucje kultury,
• publiczne szkoły i uczelnie artystyczne,
• archiwa państwowe,
• organizacje pozarządowe ze sfery kultury,
• artyści, twórcy, animatorzy ze sfery kultury.
Więcej informacji na stronie internetowej www.fwk.mkidn.gov.pl
Renata Maciejczak