Minister Edukacji Narodowej wydał 22 grudnia 2009 r. rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2010 (dalej: rozporządzenie w sprawie sposobu podziału subwencji). Rozporządzenie to weszło w życie 1 stycznia 2010 r. W regulacjach zastosowano dotychczasową zasadę, że „pieniądz idzie za uczniem”. Zasada ta oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół i placówek oświatowych prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i samorządy województw.
W celu doprecyzowania sposobu mierzenia skali zadań oświatowych i dostosowania do nich wysokości subwencji, rozporządzenie w sprawie sposobu podziału subwencji uzależnia tę wielkość od liczby uczniów przeliczeniowej otrzymanej przez zastosowanie zróżnicowanych wag dla wybranych kategorii uczniów (wychowanków) i określonych typów i rodzajów szkół oraz wskaźnika korygującego, uwzględniającego stopnie awansu zawodowego nauczycieli. To właśnie zastosowanie poszczególnych wag umożliwia przekazanie relatywnie wyższych kwot części oświatowej subwencji ogólnej dla tych jednostek samorządu terytorialnego, w których udział etatów nauczycieli o najwyższych stopniach awansu zawodowego w relacji do ogólnej liczby etatów nauczycieli jest wyższy niż średnio w skali kraju, co przekłada się w konsekwencji na poziom ponoszonych przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego wydatków na wynagrodzenia nauczycieli.
Część oświatowa subwencji ogólnej jest jedną z części składowych subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego i jest ona dzielona między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego z uwzględnieniem zakresu realizowanych przez nie zadań oświatowych. Zadania oświatowe, w tym zadania szkolne i pozaszkolne, są określone w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
W rozporządzeniu w sprawie sposobu podziału subwencji określono definicję pojęć: zadania szkole, pozaszkolne, bazowy rok szkolny czy też etat – ich objaśnienia podajemy w tabeli.
TABELA. Objaśnienie pojęć użytych w rozporządzeniu w sprawie sposobu podziału subwencji
Podział części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego jest dokonywany przede wszystkim z uwzględnieniem:
● finansowania wydatków bieżących (w tym wynagrodzeń pracowników wraz z pochodnymi) szkół i placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, które realizują zadania szkolne i pozaszkolne wymienione w omawianym rozporządzeniu,
● dotowania publicznych oraz niepublicznych szkół i placówek, prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego oraz przez osoby fizyczne, które realizują zadania szkolne i pozaszkolne wymienione w omawianym rozporządzeniu,
● finansowania zadań z zakresu dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli, z uwzględnieniem doradztwa metodycznego, na które to zadanie w budżetach organów prowadzących szkoły są wyodrębniane środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem doradztwa metodycznego – w wysokości 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, z zaznaczeniem że nie obejmuje to finansowania publicznych placówek doskonalenia nauczycieli i bibliotek pedagogicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego,
● finansowania wydatków związanych z indywidualnym nauczaniem,
● dofinansowania wydatków związanych z wypłacaniem odpraw nauczycielom zatrudnionym na podstawie mianowania, z którymi rozwiązano stosunek pracy z przyczyn całkowitej likwidacji szkoły lub częściowej likwidacji szkoły, albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz udzielaniem nauczycielom urlopów dla poratowania zdrowia,
● dofinansowania kształcenia uczniów niebędących obywatelami polskimi,
● finansowania dodatków i premii dla opiekunów praktyk zawodowych,
● finansowania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli będących emerytami i rencistami,
● finansowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, które prowadzone jest bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka, od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole; należy zwrócić uwagę, że wczesne wspomaganie rozwoju dzieci może być tworzone w przedszkolach i szkołach podstawowych, w tym specjalnych oraz w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodkach umożliwiających dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami realizację odpowiednio obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, a także w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych,
● finansowania wynagrodzeń nauczycieli biorących udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego.
Po odliczeniu 0,6% rezerwy będącej w dyspozycji ministra właściwego do spraw finansów publicznych podział części oświatowej następuje według algorytmu. Algorytm określony został w załączniku do rozporządzenia w sprawie podziału subwencji.
PODSTAWY PRAWNE
● Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 219, poz. 1705)
● Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 22 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2010 (Dz.U. Nr 222, poz. 1756)