Gminy będą decydowały, kto na ich terenie będzie odbierał odpady komunalne od mieszkańców. Takie rozwiązanie chce wprowadzić Prawo i Sprawiedliwość, które przygotowało projekt ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Propozycje zakładają, że gmina będzie mogła w drodze uchwały przejąć wykonywanie działań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Następnie ogłosi przetarg na wywóz śmieci od mieszkańców. W ten sposób wymusi na firmach wywożenie odpadów do zakładów przetwarzania.
Mniej śmieci na wysypiskach
Obecnie to firmy realizują zadania związane z wywozem smieci. Przedstawiają one swoją ofertę mieszkańcom i zainteresowanym świadczą usługi. W praktyce firma sama decyduje, gdzie trafią odpady - czy na wysypisko czy do zakładu przetwarzania. Większość firm wywozi odpady na składowiska. Tymczasem UE chce, by Polska do 2010 roku o 25 proc. ograniczyła ilość śmieci kierowanych na wysypiska.
- Jeżeli nic się nie zmieni, to Polska będzie płacić 250 tys. euro kary za każdy dzień spóźnienia w realizacji nałożonych wymagań - mówi Mirosława Masłowska, posłanka PiS, autorka projektu.
Projekt zakłada, że jeżeli gmina weźmie na siebie obowiązki związane z wywozem odpadów, to wówczas firmy będą musiały przekonać do swojej oferty samorządowców, a nie mieszkańców. W warunkach zezwolenia oraz umowy gmina może wskazać sposób postępowania z odpadami.
- W prawie każdym państwie UE odpadami dysponują samorządy. U nas należą one do firm. Dlatego ich redukcja na wysypiskach jest niemożliwa - mówi Mirosława Masłowska. Dodaje, że gdy dysponentem odpadów będzie gmina, to łatwiej będzie pozyskać fundusze unijne na zakłady przetwarzania czy spalarnie. Firmy wyłonione w przetargu będą wykonywały zadania zlecone przez samorządy przez minimum trzy lata.
Profesjonalizm a nie monopol
Powstaje jednak pytanie, czy projektowane przepisy nie doprowadzą do gminnego monopolu. Takiego scenariusza nie obawia się jednak Tomasz Uciński, prezes Krajowej Izby Gospodarki Odpadami.
- Samorządy powinny dysponować odpadami. To one zlecają zadania przedsiębiorcom. Proponowane rozwiązanie sprawi, że przedsiębiorcy stworzą profesjonalny rynek przetwarzania odpadów - ocenia Tomasz Uciński. Dodaje, że dziś większość firm zajmuje się tylko transportem odpadów.
Jeżeli gminy będą dysponentem odpadów, to wówczas będą mogły dostać dofinansowanie w wysokości 80 proc. inwestycji w zakresie przetwarzania odpadów.
25 proc. odpadów ma być w 2010 roku przetwarzanych
4 proc. odpadów jest obecnie przetwarzanych
ŁUKASZ KULIGOWSKI
lukasz.kuligowski@infor.pl