Nowe prawo wodnej jest odpowiedzią m.in. na postępowania wszczęte przez Komisję Europejską w zakresie niezgodności polskich przepisów z unijnymi w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych.
W 2020 r. procedurą naruszeniową na etapie uzasadnionej opinii, Komisja Europejska objęła łącznie 1 285 aglomeracji na 1 587 aglomeracji ujętych w piątej aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK).
Dyrektywa ściekowa – zarzuty dla polskich aglomeracji
Zarzuty dotyczą m.in. niezapewnienia, aby 1 183 aglomeracje były wyposażone w system zbierania ścieków komunalnych lub indywidualne lub inne właściwe systemy zbierania, które osiągają ten sam poziom ochrony środowiska, w przypadkach gdy wprowadzenie systemu zbierania nie jest uzasadnione ze względu na brak korzyści dla środowiska lub nadmierne koszty; niezapewnienia, aby w 1 282 aglomeracjach ścieki komunalne odprowadzane do systemów zbierania były przed zrzutem poddawane wtórnemu oczyszczaniu; niezapewnienia, aby w 426 aglomeracjach ścieki komunalne odprowadzane do systemów zbierania były poddawane oczyszczaniu bardziej rygorystycznemu niż to, które opisano w art. 4 dyrektywy.
Kary dla gmin za niespełnienie wymogów dyrektywy ściekowej
Z uwagi na poważne konsekwencje ww. naruszeń i grożące Polsce kary finansowe, w projekcie nowego Prawa wodnego przewidziano wprowadzenie administracyjnej kary pieniężnej dla gmin w aglomeracji, które do 31 grudnia 2027 r. nie spełniają wymogów do funkcjonowania aglomeracji, wynikających z przepisów dyrektywy 91/271/EWG.
Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu, charakter tych kar „musi być mobilizujący do podjęcia działań w przypadku występujących naruszeń i prewencyjny przed dokonywaniem nowych naruszeń”.
Zgodnie z projektem wysokość kary będzie ustalana w odniesieniu do skali występujących naruszeń i wyniesie wielokrotność kwoty 200 zł za jeden RLM (równoważna liczba mieszkańców). Sankcja będzie więc obliczana tak samo jak ustalane są kary przez KE z tytułu naruszenia dyrektywy 91/271/EWG.
W przypadku braku usunięcia naruszenia kara będzie nakładana w każdym roku zamiast jednorazowo.
Wpływy z kar będą w 90 proc. stanowiły przychody budżetu państwa, a w 10 proc. PGW Wody Polskie, które mają zapewnić odpowiednie środki na obsługę procesu nakładania tych kar.
Kary za błędy w sprawozdaniach
Projektowana regulacja zakłada też administracyjne kary pieniężne, za brak przekazania lub przekazanie niekompletnych lub nieprawidłowych sprawozdań z KPOŚK i ankiet zawierających aktualne dane o aglomeracji na potrzeby opracowania KPOŚ.
„Z uwagi na prewencyjny charakter przedmiotowych kar ich stawkę ustalono w wysokości 10 tys. zł, mając w szczególności na uwadze potrzebę wpływu na każdy z rodzajów aglomeracji w tym na te, które dysponują znacznym majątkiem” – wskazano w uzasadnieniu.
opracował Tomasz Król