Z chwilą śmierci jednego z małżonków spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, które przysługiwało obojgu małżonkom, przypada drugiemu małżonkowi. Małżonek ten, jeżeli nie jest członkiem spółdzielni, powinien w terminie jednego roku od dnia śmierci współmałżonka złożyć deklarację członkowską.Niezależnie od powyższego uprawnienia pozostali spadkobiercy zmarłego członka mają prawo do dziedziczenia wkładu mieszkaniowego.
Jeśli małżonek zmarłego członka nie podjął wyżej wskazanych czynności w terminie jednego roku od dnia śmierci o przyjęcie w poczet członków i ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do mieszkania mogą ubiegać się dzieci i inne osoby bliskie zmarłemu. Roszczenie to zatem powstaje zarówno wtedy, gdy członkostwo ustało wskutek śmierci członka, wypowiedzenia członkostwa, wykluczenia członka ze spółdzielni, jak i jego wykreślenia.
Do zachowania roszczeń z ustawy konieczne jest natomiast złożenie w terminie jednego roku deklaracji członkowskiej wraz z pisemnym zapewnieniem o gotowości do zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.
W wypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona zamieszkiwała odpowiednio razem ze zmarłym członkiem. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu, wyboru dokonuje spółdzielnia.
Wyrok SN z dnia 8 lutego 1995 r., I CRN 7/95, Prok. i Pr. 1995, nr 6, poz. 27
Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.)
Źródło: www.forum.prawnikow.pl