Podstawowym elementem programu ubezpieczeń aut należących do gminy jest oczywiście OC komunikacyjne, jako umowa, którą trzeba zawrzeć z mocy prawa. W ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych określone są nie tylko jego warunki, ale też sumy gwarancyjne, na jakie powinna opiewać taka polisa. Ostatnia nowelizacja tej ustawy, która weszła w życie 11 czerwca tego roku, wprowadziła jednak nieco zamieszania. Są nowe, wyższe limity: 5 mln euro w przypadku szkód na osobie i 1 mln euro w przypadku szkód na mieniu. Oba limity obowiązują w przypadku jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych. Nie oznacza to jednak, że polisy wystawione po 11 czerwca 2007 r. dają właśnie taką ochronę. Co prawda ich wprowadzenia wymaga od nas Unia Europejska, ale nasz rząd postarał się o okresy przejściowe. Dlatego do 10 grudnia 2009 r. sumy gwarancyjne pozostaną na dzisiejszym poziomie, czyli 1,5 mln euro przy szkodach na osobie i 300 tys. euro przy szkodach na mieniu. Dopiero po tym terminie i do 10 czerwca 2012 r. będą obowiązywały wyższe limity odpowiednio: 2,5 mln euro i 500 tys. euro. Do limitu wymaganego przez UE dojdziemy 11 czerwca 2012 r.
Duże ryzyko
Nie przypadkowo jednak UE uznała, że limity powinny być wyższe. Problem polega bowiem na tym, że jeśli dojdzie do wypadku, gdzie poszkodowanych będzie wielu, może zupełnie realnie dojść do sytuacji wyczerpania się sumy gwarancyjnej OC. To efekt zapisu, że suma gwarancyjna jest określona w stosunku do jednego zdarzenia, bez względu na liczbę poszkodowanych. Ubezpieczyciel zapłaci wtedy tylko swoją, wynikającą z zawartej dla pojazdu sprawcy umowy, część szkód, a pozostali poszkodowani będą musieli liczyć, że sprawca jest na tyle bogaty, by ich szkody pokryć. Poszkodowani przez pojazdy należące do samorządu będą w stosunkowo dobrej sytuacji, bo tu trudno mówić o niewypłacalności. Dla władz samorządu to jednak problem, bo istnieje ryzyko solidnego obciążenia budżetu. Jest ono szczególnie istotne, jeśli w gestii władz samorządu lub jednostek im podległych jest ubezpieczenie autokarów czy autobusów. Tu ryzyko, że poszkodowanych w wypadku będzie wielu, jest duże.
Limity niezbyt kosztowne
Już teraz warto zawierać umowy na wyższe niż obowiązkowe limity. Co ciekawe, nie musi to być wcale dużo droższe. Dla ubezpieczycieli podstawą do określania składek jest głównie częstość szkód i ich średnia wartość. Przypadki przekroczenia określonych ustawowo sum gwarancyjnych są realne, ale występują na tyle rzadko, że nie wpływają na cenę polisy. Warto więc, konstruując specyfikację istotnych warunków zamówienia, przyznać dodatkowe punkty za przyjęcie przez towarzystwo wyższych sum gwarancyjnych. Można zakładać, że większość oferentów, chcąc zarobić dodatkowe punkty, łatwo zgodzi się na takie rozwiązanie.
Ważny zakres
W ubezpieczeniu OC suma gwarancyjna to jedyny element, który można zmienić. Zupełnie inaczej jest w dobrowolnych umowach AC komunikacyjnego, gdzie zakres polisy może być dowolnie kształtowany. Trzeba go więc dostosować do potrzeb konkretnej np. gminy, które różnią się w zależności od kategorii pojazdów. Warto na przykład zwrócić uwagę na zakres takiej polisy, czy standardowo obejmuje ona np. powódź. Do indywidualnej decyzji należy też ewentualne stosowanie udziałów własnych czy franszyz, które są równoznaczne ze zgodą na pokrywanie części szkody z kieszeni samorządu. W każdym wypadku warto wprowadzić zapis mówiący o obowiązku dokonania wyceny szkody przez rzeczoznawcę towarzystwa po rozbiciu auta, w ciągu 48 godzin. Jeśli nie zdąży w tym czasie, można będzie naprawiać auto bez oględzin. Administrację ułatwi też wprowadzenie zapisu, że nowe auta będą obejmowane automatycznie ochroną z dniem zakupu, bez konieczności uprzedniego zgłaszania tego faktu do towarzystwa. Można określić, że informacja o nowym pojeździe powinna dotrzeć do ubezpieczyciela w ciągu siedmiu dni od daty zakupu. Ponadto, jeśli np. gmina ma nowe auto, warto spróbować wydłużyć okres, w którym wartość na fakturze będzie podstawą do wyliczania odszkodowania. Standardowo to trzy, sześć miesięcy, ale warto spróbować wydłużyć ten okres nawet do 12 miesięcy. W innym razie, jeśli samochód zostanie skradziony w siódmym miesiącu trwania umowy, odszkodowanie będzie wyliczone według wartości rynkowej auta, która jak wiadomo, jest już przynajmniej 10-20 proc. niższa.
KLAUZULE, KTÓRE WKRÓTCE STANĄ SIĘ OBOWIĄZUJĄCYM PRAWEM
W ubezpieczeniach komunikacyjnych stosowano wiele klauzul, które po wejściu w życie zmian w kodeksie cywilnym dotyczących umowy ubezpieczenia 10 sierpnia (Dz.U. nr 82, poz. 557) przestaną mieć rację bytu, bo będą obowiązującymi zasadami. Chodzi o:
l Klauzulę bezwzględnego czasu ochrony - zakłada ona, że mimo braku płatności kolejnej raty składki, ochrona nie była zawieszana (tak jest w umowach standardowych), ale towarzystwo musiało monitować płatnika. Dopiero jeśli w ciągu 7-14 dni od monitu nie zapłacił składki, towarzystwo mogło przestać udzielać ochrony ubezpieczeniowej. Zgodnie z nowym art. 814 k.c., będzie to standardowy obowiązek towarzystw przy każdej umowie, a termin oczekiwania na dokonanie płatności będzie wynosił 7 dni od otrzymania monitu.
l Klauzulę reprezentantów - wyłącza odpowiedzialność towarzystwa za szkody wyrządzone umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa przez osoby reprezentujące ubezpieczającego (np. władze gminy), obejmując w ten sposób osoby, za które ubezpieczający ponosi odpowiedzialność (np. pracowników), standardowo wyłączonych z zakresu odpowiedzialności. Po nowelizacji art. 827 ubezpieczyciel nie będzie wolny od odpowiedzialności, jeśli szkody zostały wyrządzone z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przez osoby, za które ubezpieczony sprawca szkody ponosił odpowiedzialność, czyli np. pracowników.
l Klauzulę okolicznościową - ubezpieczyciel zobowiązany jest samodzielnie prowadzić postępowanie likwidacyjne, bez oczekiwania na prawomocne zakończenie postępowania prokuratorskiego lub sądowego. Po nowelizacji art. 817 par. 1 kodeksu cywilnego ubezpieczyciel nie będzie mógł zapisywać takich wymogów w standardowych OWU (które eliminowała klauzulą), tylko będzie zobligowany do likwidacji szkody w ciągu 30 dni. Dłuższy termin będzie nadal możliwy, gdy sprawa jest szczególnie złożona.
l Klauzulę rozliczenia składki - pojazdy zdjęte ze stanu środków trwałych (sprzedane, złomowane, zakończony leasing) tracą ochronę z dniem wyrejestrowania, a rozliczenie składki nastąpi za okres faktycznego okresu trwania ochrony ubezpieczeniowej. Po nowelizacji art. 813 kodeksu cywilnego zwrot całej składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia co do dnia będzie standardem.
MARCIN JAWORSKI
marcin.jaworski@infor.pl
"Jaką odpowiedzialność i za co ponoszą funkcjonariusze publiczni"-
czytaj w najbliższym poniedziałkowym TEMACIE DNIA!!!
PODSTAWA PRAWNA
l Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124, poz. 1152, ostatnia zmiana Dz.U. z 2007 r. nr 102, poz. 691).
l Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 82, poz. 557).