Pomoc finansową na zalesianie mogą otrzymać rolnicy, jeśli są wpisani do ewidencji producentów, stanowiącej część krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
Można dostać trzy rodzaje płatności
W ramach pomocy finansowej na zalesianie wyróżnia się trzy rodzaje płatności. Pierwsza z nich to tzw. wsparcie na zalesienie. Stanowi ono jednorazową, zryczałtowaną płatność za poniesione koszty zalesienia i ewentualnego ogrodzenia uprawy leśnej, w przeliczeniu na hektar zalesionych gruntów. Jest ono wypłacane w pierwszym roku po wykonaniu zalesienia. Druga to premia pielęgnacyjna, czyli zryczałtowana płatność za poniesione koszty prac pielęgnacyjnych, również w przeliczeniu na hektar zalesionych gruntów, wypłacana corocznie przez pięć lat począwszy od dnia wykonania zalesienia. Jeśli zalesianie dotyczy gruntu rolnego, można otrzymać jeszcze premię zalesieniową, która ma zrekompensować dochody utracone w związku z przeznaczeniem gruntów rolnych na grunty leśne, w przeliczeniu na hektar zalesionych gruntów. Jest ona wypłacana co roku przez piętnaście lat począwszy od dnia wykonania zalesienia. Wysokość tej premii jest uzależniona od wysokości dochodów z rolnictwa uzyskanych przez rolnika w roku poprzedzającym rok, w którym złożył wniosek o przyznanie płatności.
PRZYKŁAD: WYSOKOŚĆ NIEKTÓRYCH STAWEK PŁATNOŚCI
Mirosław D. chciałby zalesić drzewami iglastymi należący do niego grunt orny. Pod zalesianie planuje przeznaczyć około 1 ha. Jest on położony korzystnie, tzn. jest to grunt płaski, a kąt nachylenia nie przekracza 12 stopni. Chciałby wiedzieć, ile pieniędzy może otrzymać w związku z jego zalesieniem.
W przypadku gdy rolnik zdecyduje się na zalesienie drzewami iglastymi (normalnymi sadzonkami) 1 ha gruntu rolnego o korzystnym położeniu, może on otrzymać premię zalesieniową w wysokości 1580 zł na rok. Może również liczyć na wypłacenie mu wsparcia na zalesianie w kwocie 4620 zł. Poza tym może otrzymywać premię pielęgnacyjną według stawki wynoszącej 970 zł.
Nadleśniczy sporządza plan zalesiania
Aby było możliwe otrzymanie pomocy finansowej na zalesianie, trzeba spełnić wiele warunków. Pierwszy z nich dotyczy uzyskania planu zalesiania. Sporządza go nadleśniczy właściwy ze względu na miejsce położenia wszystkich działek (lub więcej niż 50 proc. ich powierzchni) przewidzianych do zalesienia. W związku z tym należy złożyć mu wniosek w tej sprawie. Do tego wniosku dołącza się wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczący działek ewidencyjnych, na których położone są działki przeznaczone do zalesiania, lub zaświadczenie potwierdzające, że ich przeznaczenie do zalesienia nie jest sprzeczne z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Należy również załączyć kopię części mapy ewidencji gruntów i budynków obejmującą grunty przeznaczone do zalesienia z naniesionymi ich granicami. Poza tym trzeba pamiętać o sporządzeniu oświadczenia o powierzchni gruntów przeznaczonych do zalesienia zawierające numery działek ewidencyjnych. W przypadku gdy planowane zalesienie dotyczy tylko części działki - dołącza się mapę zalesienia, sporządzoną przez osobę do tego uprawnioną.
Gdy wszystkie potrzebne dokumenty będą zgromadzone i wniosek zostanie sporządzony, można go złożyć w nadleśnictwie. Warto pamiętać, że nadleśniczy ma 60 dni na sporządzenie planu zalesiania. Jego wykonanie jest bezpłatne. W sytuacji gdy wniosek składa grupa rolników, sporządza się jeden wspólny plan zalesiania, ale w co najmniej czterech egzemplarzach. Plan zalesienia należy przechowywać, mimo że jego kopia będzie też w nadleśnictwie.
PRZYKŁAD: WARUNKI, JAKIE MUSI SPEŁNIAĆ GRUNT
Grzegorz W. ma 1 ha sadu, który zamierza zlikwidować. Zastanawia się, czy można przeznaczyć pod zalesianie tak niewielki obszar gruntu i czy wcześniejsze użytkowanie go w charakterze sadu nie wyklucza otrzymania pomocy finansowej. Żaden z jego sąsiadów nie chce przyłączyć się do przedsięwzięcia.
Rzeczywiście przepisy określają wymagania dotyczące gruntu przeznaczanego pod zalesianie wyznaczając pewne minimum i maksimum powierzchni. Jednak 1 ha mieści się w tych granicach. Pomoc na zalesianie może być przyznana rolnikowi do gruntów użytkowanych także jako sady, które zostały przeznaczone do zalesienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W przypadku gdy nie ma takiego planu, ważne jest, by nie było to sprzeczne z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Co istotne, to mają być grunty będące własnością tego rolnika albo jego małżonka lub stanowiące jego współwłasność. Ich powierzchnia powinna wynosić co najmniej 0,5 ha, a szerokość co najmniej 20 m. Jest też dopuszczalna mniejsza szerokość, ale tylko wtedy, gdy zalesiane grunty graniczą z lasem. Z kolei górny limit zalesianego obszaru, który może być objęty dofinansowaniem, to 20 ha.
Jak przygotować wniosek o płatności
Po uzyskaniu planu zalesiania można złożyć wniosek o pomoc finansową na zalesianie. W tym celu trzeba udać się do właściwego miejscowo kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ten wniosek składa się na formularzu, udostępnionym przez ARiMR, w terminie od 1 czerwca do 31 lipca danego roku. Należy do niego dołączyć wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczący działek ewidencyjnych, na których są położone działki przeznaczone do zalesienia, lub zaświadczenie o braku sprzeczności z ustaleniami studium kierunków zagospodarowania przestrzennego. Potrzebna będzie także kopia części mapy ewidencji gruntów i budynków z oznaczeniami poszczególnych działek przewidzianych do zalesienia. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o uzyskiwanych dochodach z pracy w gospodarstwie rolnym. Jeśli rolnik w roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o przyznanie płatności, uzyskiwał dochody z prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, powinien złożyć zaświadczenie w tej sprawie wydane przez urząd skarbowy. W przypadku gdy otrzymywano jeszcze inne dochody, trzeba złożyć dokumenty potwierdzające ten fakt.
W sytuacji gdy grunt przeznaczony pod uprawę leśną stanowi własność małżonka albo jest przedmiotem współwłasności, potrzebna jest też pisemna zgoda osób, którym przysługuje prawo do niego. Jeśli grunt jest położony na terenie rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego konieczna będzie opinia wydana przez wojewódzkiego konserwatora przyrody. W przypadku gdy grunt znajduje się na terenie parku narodowego, należy uzyskać opinię jego dyrektora.
Kierownik biura powiatowego ARiMR weryfikuje wniosek o przyznanie płatności w terminie 60 dni od dnia jego złożenia. Jeśli wszystko jest w porządku, wydaje postanowienie o spełnieniu warunków koniecznych do przyznania pomocy finansowej na zalesianie.
Założenie uprawy leśnej musi być zgodne z planem
Po otrzymaniu postanowienia rolnik może rozpocząć prace zalesieniowe. Trzeba je wykonać w terminie określonym przez nadleśniczego w planie zalesienia, jednak nie później niż w okresie sadzenia przypadającym na wiosnę następnego roku. Z kolei w terminie siedmiu dni od dnia założenia uprawy leśnej należy poinformować o tym fakcie na piśmie nadleśniczego. Gdy nie będzie miał żadnych zastrzeżeń, wyda on zaświadczenie o zgodności zalesienia z planem. Następnie w ciągu 21 dni, ale nie później niż do 20 czerwca roku, w którym zalesienie wykonano wiosną, albo roku następującego po roku, w którym zalesienie wykonano jesienią, trzeba złożyć kierownikowi biura powiatowego ARiMR oświadczenie o wykonaniu zalesienia, do którego dołącza się zaświadczenie nadleśniczego potwierdzające ten fakt.
Jeśli rolnik złoży w terminie to oświadczenie, kierownik biura powiatowego ARiMR przyznaje płatność na zalesianie, w formie decyzji, w terminie 30 dni od dnia jego złożenia. Wypłata następuje także w terminie 30 dni liczonych od dnia, gdy decyzja stała się ostateczna. Premia pielęgnacyjna oraz premia zalesieniowa, począwszy od drugiego roku realizacji planu zalesienia, są wypłacane w terminie 12 miesięcy od dnia wypłaty poprzedniej płatności, po uprzednim złożeniu wniosku w tej sprawie. W przypadku gdy zalesianie dotyczy gruntów rolnych, premia pielęgnacyjna w piątym roku realizacji planu zalesienia oraz premia zalesieniowa, począwszy od piątego roku realizacji planu zalesienia, jest wypłacana po spełnieniu jeszcze jednego warunku. Chodzi o przekwalifikowanie gruntu rolnego na grunt leśny. Jest ono dokonywane w formie decyzji przez starostę właściwego ze względu na położenie działek rolnych objętych zalesieniem. Jej kopię dołącza się do wniosku o wypłatę.
PRZYKŁAD: ZAŁOŻONĄ UPRAWĘ TRZEBA PIELĘGNOWAĆ
Jerzy G. planuje założenie uprawy leśnej na należącym do niego gruncie. Później chciałby wyjechać do córki za granicę. W Polsce spędzałby tylko kilka miesięcy w roku. Pyta więc, czy wyjazd za granicę może spowodować utratę prawa do płatności za zalesienie gruntu.
Sam wyjazd za granicę nie może stanowić podstawy odebrania prawa do świadczeń przyznanych w związku z założeniem uprawy leśnej. Jednak trzeba liczyć się z tym, że jednym z warunków otrzymywania premii pielęgnacyjnej jest dbanie o nią. Jeśli w wyniku kontroli zostanie ustalone, że jest ona zaniedbywana, to tego rodzaju płatność zostanie pomniejszona. W przypadku gdy rolnik nie wykasza roślinności zagłuszającej sadzonki, premia pielęgnacyjna jest zmniejszana o 25 proc. W sytuacji gdy nie zostaną wykonane cięcia pielęgnacyjne drzew, można stracić 25 proc. tej płatności. Jeśli nie będą stosowane środki ochrony roślin albo rolnik nie ma dowodów zakupu repelentów, premia pielęgnacyjna może być pomniejszona o 50 proc.
Ważne!
Jeśli uprawa leśna będzie zakładana na gruncie innym niż rolny, można otrzymać tylko dwie płatności, tzn. wsparcie na zalesianie i premię pielęgnacyjną. W takich sytuacjach nie będzie wypłacana premia zalesieniowa
MONIKA BURZYŃSKA
monika.burzynska@infor.pl
Podstawa prawna
• Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 18 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesiania gruntów innych niż rolne, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. nr 114, poz. 786 z późn. zm.).