AGNIESZKA BRYL
dział doradztwa biznesowego Ernst & Young
Na jakość audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych można patrzeć z punktu widzenia zapewnienia zgodności działalności funkcji audytu wewnętrznego z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz wytycznymi albo z punktu widzenia zdolności dostarczenia przez audyt wewnętrzny wyników prac zwiększających wartość i usprawniających działalność operacyjną jednostki.
Obowiązujące w Polsce akty prawne dotyczące audytu wewnętrznego określają zasady jego prowadzenia i są oparte na standardach wydanych przez Instytut Audytorów Wewnętrznych (The Institute of Internal Auditors). Standardy te określają podstawowe zasady organizacji i metodologii prowadzenia prac audytorskich, na każdym etapie prac audytowych, oraz wskazują na konieczność stosowania mechanizmów, których celem jest zapewnienie jakości działalności komórki audytu wewnętrznego. Mechanizmy te to bieżące i okresowe oceny funkcji audytu wewnętrznego, zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne.
Oceny wewnętrzne obejmują bieżącą ocenę działalności audytu wewnętrznego oraz przeglądy prowadzone poprzez samoocenę lub przez inną osobę wewnątrz organizacji.
Oceny bieżące to procesy wykorzystywane do zarządzania komórką audytu wewnętrznego, takie jak: nadzór nad audytami, dokumentacja przestrzegania metodologii i procedur, zbieranie i reagowanie na oceny działalności audytu wewnętrznego ze strony tzw. klientów audytu, systemy budżetowania czasu i innych zasobów oraz monitorowania zgodności z tymi budżetami, przeglądy dokumentacji audytowej, wykonywane w ramach komórki audytu wewnętrznego przez audytorów niezaangażowanych w jej tworzenie.
Oceny wewnętrzne prowadzone drogą samooceny mogą być zastosowane przez wszystkie komórki audytu wewnętrznego. Jednak w przypadku komórek jednoosobowych wyniki mogą uniemożliwić kierownikowi jednostki wyrobienie opinii o jakości pracy komórki audytu wewnętrznego. W polskiej praktyce, gdy w jednostkach sektora finansów publicznych nie funkcjonują komitety audytu, które przyjmowałyby wyniki ocen wewnętrznych, szczególnego znaczenia nabiera łączenie ocen wewnętrznych z ocenami zewnętrznymi.
Oceny zewnętrzne z jednakowym skutkiem mogą być przeprowadzane w każdej komórce audytu wewnętrznego, bez względu na ilość zatrudnionych audytorów. Ich zakres może być zróżnicowany, od pełnego przeglądu i oceny działalności funkcji audytu wewnętrznego, do analizy wniosków wynikających z tzw. samooceny audytu wewnętrznego. Oceny te powinny być przeprowadzane przynajmniej raz na pięć lat przez osoby spoza organizacji.
Zarówno przestrzeganie obowiązującej metodologii prac, jak i prowadzone oceny powinny być tak udokumentowane, aby zachowywały najistotniejsze elementy danego procesu audytowego oraz potwierdzały wydawane oceny i wnioski.
Podsumowując, można wskazać następujące mechanizmy zapewnienia jakości audytu wewnętrznego, także w sektorze publicznym:
• określenie i stosowanie odpowiedniej metodologii pracy;
• zatrudnianie audytorów posiadających odpowiednią wiedzę, doświadczenie zawodowe, w tym specjalistyczne podejście i zaangażowanie;
• określenie i stosowanie odpowiednich procedur bieżącej oceny działalności przez osoby nadzorujące prace szeregowych audytorów;
• określenie i stosowanie odpowiednich procedur i zasobów dla prowadzenia ocen wewnętrznych;
• określenie i stosowanie odpowiednich procedur i zasobów dla ocen zewnętrznych;
• odpowiednie podejście kierownictwa do celu, zakresu i wyników prac audytu wewnętrznego.
(AP)