Wyniki badań przeprowadzonych przez Ipsos na zlecenie Gazety Prawnej wykazały, że sądy uchodzą za nieprzyjazne obywatelowi.
Sprawny sąd
Od 2002 roku w ramach Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia, we współpracy z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, działa Zespół do spraw Poprawy Funkcjonowania Sądownictwa. Członkami Zespołu jest kilkunastu sędziów z całego kraju. Efektem prac zespołu jest przygotowanie dobrych praktyk sprawnego sądu. Sędziowie podkreślają, że wiele zmian można wprowadzać od zaraz, samodzielnie, bez pomocy Ministerstwa Sprawiedliwości.
- Potrzebna jest do tego wyobraźnia oraz, w przypadku prezesów sądów, gospodarskie podejście do zarządzania sądem, natomiast w przypadku sędziów - otwarcie na nowoczesne metody pracy, samokształcenie w zarządzaniu pracą i czasem - mówi Ryszarda Stasiak, prezes Sądu Rejonowego w Płońsku.
Zmianie powinien ulec też sposób zarządzania sądami i organizacji pracy. Zatrudniam pracowników w drodze konkursu, aby wybierać osoby z największymi umiejętnościami. Wprowadziliśmy też, co jest nowością w sądach, system oceny i motywowania sędziów. Kładziemy również duży nacisk na szkolenia, zarówno kadry urzędniczej, jak i sędziów - uzupełnia sędzia Ryszarda Stasiak.
Organizacja i informatyzacja
- Trzy lata temu we wszystkich sądach w okręgu świdnickim uruchomione zostały punkty informacyjne. Spowodowało to, że petenci nie zaglądają do sekretariatów wydziałów w poszukiwaniu informacji - mówi sędzia Jacek Szerer, prezes Sądu Okręgowego w Świdnicy.
W Sądzie Okręgowym w Świdnicy, już na parterze petenci mogą uzyskać wszelką pomoc i wzory dokumentów. Mogą tam też swobodnie porozmawiać z doświadczonym pracownikiem sądu.
- Wprowadziliśmy także system monitoringu pracy wszystkich sędziów w celu wyeliminowania przewlekłości. Interesujemy się w szczególności sprawami, które trwają dłużej niż rok - mówi Jacek Szerer.
Dodaje, że prowadząc monitoring, starają się pomóc w jak najszybszym zakończeniu danej sprawy poprzez np. mobilizację biegłych. Prezes dba też o to, aby obciążenie sędziów było równomierne.
- Ułatwienie i usprawnienie pracy sędziów jest też związane z wyposażeniem sal rozpraw w komputery, zaś każdego sędziego w laptopa, dzięki któremu mogą szybciej pisać uzasadnienia - dodają sędziowie.
Elektroniczny akt oskarżenia
Zupełną nowością w działaniu wymiaru sprawiedliwości jest elektroniczny akt oskarżenia, uważają sędziowie.
- Polega to na tym, że wszystkie dane podstawowe wraz z aktem oskarżenia są przesyłane pocztą elektroniczną z prokuratury do sądu rejonowego. Umożliwia to szybszą pracę sekretariatów - tłumaczy Jacek Szerer ze Świdnicy.
Podobnie jest w Płońsku.
- Już od kilku lat praktykujemy dostarczanie aktów oskarżenia na dyskietce - mówi Ryszarda Stasiak, prezes płońskiego sądu.
PROPOZYCJE HELSIŃSKIEJ FUNDACJI PRAW CZŁOWIEKA I STOWARZYSZENIA SĘDZIÓW IUSTITIA
• usprawnienie obiegu akt sądowych
• możliwość przesłuchania świadków na siedząco
• czytelne informacje o następnej rozprawie dla podsądnych
• sporządzenie tabel spraw medialnych dostępnych dla dziennikarzy na internetowej stronie sądu
KATARZYNA RYCHTER
MAŁGORZATA KRYSZKIEWICZ
gp@infor.pl
OPINIA
MAREK CELEJ
sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie
Niewątpliwe jest, że sprawne zarządzanie zasobami ludzkimi poprawi wizerunek sądów. Nie może być tak, że sędziom, referendarzom i asystentom ciągle przybywa nowych obowiązków. Jeżeli to się nie zmieni, to nigdy nie uda się usprawnić pracy sądów.
Muszą też w sądach pracować menedżerowie z prawdziwego zdarzenia - kreatywni i dobrze współpracujący z prezesami. Przede wszystkim jednak potrzebny jest doskonale przygotowany aparat sędziowsko-referendarski oraz protokolanci. Inicjatywę Helsińskiej Fundacji oceniam pozytywnie, ale trzeba ją upowszechnić w formie jakiegoś zalecenia. Nie wszystko musi być przełożone na ustawowe regulacje.