W styczniu 2009 r. wejdą w życie przepisy ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich).
Wprowadza ona m.in. nowe zasady wyboru lokalnych grup działania (dalej: LGD) do realizacji lokalnych strategii rozwoju oraz tryb przyznawania pomocy technicznej samorządom, a także precyzuje zasady funkcjonowania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (dalej: KSOW).
Program Leader
Lokalne grupy działania są podstawą realizacji w Polsce programu Leader (Oś 4 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013).
W ramach programu Leader realizowane są 3 działania:
1) Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju,
2) Wdrażanie projektów współpracy,
3) Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja.
Dla lokalnego rozwoju największe znaczenie ma Działanie 1. - Wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju. Ma ono na celu umożliwienie mieszkańcom obszaru objętego lokalną strategią rozwoju (LSR) realizacji projektów w ramach tej strategii. Realizacja strategii powinna przyczynić się do poprawy jakości życia na obszarach wiejskich, m.in. poprzez wzrost aktywności mieszkańców oraz nowe miejsca pracy.
Lokalną strategię rozwoju zatwierdza samorząd województwa, który wybiera także lokalne grupy działania realizujące tę strategię.
Nowe zasady działania LGD
Nowelizacja ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich zmienia m.in. zasady funkcjonowania LGD. Najważniejszą zmianą jest wyłączenie samorządu województwa, ze względu na jego regionalny charakter, z możliwości uczestnictwa w lokalnej grupie działania. Samorządowymi członkami LGD będą mogły być jedynie gminy i powiaty.
Ma to zapobiec sytuacji konfliktu interesów, bo to samorząd województwa wybiera lokalne grupy działania do realizacji lokalnej strategii rozwoju.
Żeby wybór LGD był prawidłowy, nadzór nad procedurą będzie sprawował minister rolnictwa i rozwoju wsi. Minister będzie także wydawał wiążące wytyczne dla marszałków, dotyczące zadań związanych z wyborem lokalnej grupy działania.
Pomoc techniczna dla samorządów
Nowelizacja ustawy o wspieraniu obszarów wiejskich reguluje również tryb przyznawania pomocy technicznej samorządom. Wsparcie będzie przyznawane administracji wykonującej zadania służące prawidłowej realizacji programów rozwoju obszarów wiejskich. Udzielanie pomocy odbywać się będzie na takich samych zasadach, jak przyznawanie pomocy z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Zasady te reguluje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 14 marca 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy technicznej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Pomoc techniczną przyznaje się w formie refundacji, która wynosi do 100% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.
Wsparcie można uzyskać na realizację projektów, które mają pomóc w:
• promocji,
• przygotowaniu informacji,
- o Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich (dalej: PROW).
Nadzór nad wdrażaniem pomocy technicznej sprawować ma Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Krajowe Sieci Obszarów Wiejskich
Ustawa o wspieraniu obszarów wiejskich precyzuje także zasady funkcjonowania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (KSOW).
Celem działania KSOW będzie stworzenie podmiotom zaangażowanym w rozwój obszarów wiejskich przyjaznej platformy współpracy i wymiany doświadczeń, która ma służyć ocenie polityki w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, analizie i rozpowszechnianiu oraz wymianie informacji i wiedzy na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym oraz wspólnotowym. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich będzie skupiać m.in. urzędy marszałkowskie, powiaty i gminy, instytucje krajowe oraz zainteresowane podmioty, które przyczyniają się do rozwoju obszarów wiejskich oraz będą wpływać na lepsze wykorzystanie środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Nadal za utworzenie sieci będzie odpowiedzialny Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Natomiast funkcjonowanie KSOW mają zapewnić Sekretariat Centralny oraz sekretariaty regionalne. Zadania Sekretariatu Centralnego wykonywał będzie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a zadania sekretariatów regionalnych - zarządy poszczególnych województw. Możliwe też będzie powierzenie wykonywania tych zadań innym podmiotom wyłonionym w otwartych przetargach.
Nie można łączyć pomocy
Niektóre zapisy nowelizacji ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich weszły w życie już 1 stycznie 2009 r. Są to m.in. zmiany w ustawie z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym, które zakazują korzystania z ulgi inwestycyjnej w podatku rolnym, jeżeli beneficjentowi zostało przyznane na daną inwestycję wsparcie na podstawie przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW.
SŁOWNICZEK
Lokalne Grupy Działania (LGD) to lokalne partnerstwo na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego danego obszaru. Członkiem LGD są m.in. samorządy lokalne, przedsiębiorcy, mieszkańcy i organizacje pozarządowe. LGD musi posiadać osobowość prawną, może działać w formie stowarzyszenia, związku stowarzyszeń lub fundacji. Ponad 50% składu organu zarządczego LGD muszą stanowić partnerzy społeczni i gospodarczy, np. przedsiębiorcy i rolnicy z danego obszaru. Żeby skorzystać z programu Leader, członkiem LGD musi być także samorząd lokalny.
Wioletta Kępka
Podstawy prawne:
• Ustawa z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz niektórych innych ustaw (skierowano do podpisu Prezydenta RP)
• Ustawa z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.U. nr 64, poz. 427)
• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 14 marca 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy technicznej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz.U. nr 54, poz. 329)