Pracodawca może, ale nie musi pokryć kosztów studiów podyplomowych ukończonych przez pracownika, na które pracownik nie miał skierowania.
Pracodawca obowiązany jest ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych (art. 94 pkt 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy). Szczegółowy zakres obowiązku dotyczącego podnoszenia kwalifikacji pracowników został określony w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (dalej: rozporządzenie). Obowiązek pracodawcy ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych realizowany jest zarówno wobec poszczególnych pracowników, jak i wobec całej załogi. Przeważnie sprowadza się do organizowania i finansowania dokształcania i doskonalenia kwalifikacji pracowników, a zwłaszcza:
• kierowania pracowników na naukę,
• udzielania pracownikom urlopów szkoleniowych i zwolnień z części dnia pracy,
• zawierania z pracownikami umów, określających wzajemne prawa i obowiązki stron,
• pokrywania kosztów związanych z nauką.
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych rozumiemy kształcenie w szkołach i szkołach wyższych oraz kształcenie, dokształcanie, a także doskonalenie w formach pozaszkolnych. Do pozaszkolnych form zalicza się w szczególności:
• studia podyplomowe,
• kursy, seminaria, staże zawodowe i specjalizacyjne,
• praktyki zawodowe,
• samokształcenie kierowane.
Studia podyplomowe dla samorządowców>>
ZAPAMIĘTAJ!
Podnoszenie kwalifikacji pracowników może odbywać się, w zależności od potrzeb, systemem dziennym, wieczorowym, zaocznym, eksternistycznym lub systemem mieszanym.
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych w formach szkolnych i pozaszkolnych może być realizowane przez pracownika na podstawie skierowania pracodawcy lub bez takiego skierowania (§ 2 ust. 3 rozporządzenia). Oznacza to, że decyzję w tej sprawie podejmuje pracodawca.
Pracownikowi, który podejmuje naukę w szkole wyższej bez skierowania pracodawcy, zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia, może być udzielony bezpłatny urlop szkoleniowy i zwolnienie z części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia, w wymiarze ustalonym na zasadzie porozumienia pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Pracodawca może także udzielić temu pracownikowi dalszej pomocy, a mianowicie na podstawie § 4 ust. 2 rozporządzenia pokryć koszty lub część kosztów związanych z nauką:
• zwrócić koszty przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia na zasadach obowiązujących przy podróżach służbowych na obszarze kraju, jeżeli nauka odbywa się w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania i miejsce pracy pracownika,
• pokryć koszty podręczników i innych materiałów szkoleniowych,
• pokryć opłaty za naukę, pobierane przez szkołę.
Należy zaznaczyć, że wymienione świadczenia mają charakter fakultatywny, a w przypadku negatywnej decyzji pracodawcy, pracownikowi nie przysługuje roszczenie z tytułu nieotrzymanych świadczeń.
ZAPAMIĘTAJ!
Koszty związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracowników nie mogą być pokrywane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Pracownik, który stara się o pokrycie kosztów odbytych studiów, powinien wystąpić z takim pisemnym wnioskiem do pracodawcy. We wniosku powinna znaleźć się informacja o kierunku odbytych studiów, poniesionych z tego tytułu kosztach oraz wskazanie, że ukończone studia wpłynęły na podwyższenie kwalifikacji zawodowych pracownika. Oczywiście pracownik powinien również zaznaczyć, czy stara się o częściowe dofinansowanie takich studiów czy też pokrycie poniesionych kosztów w całości. Decyzja o tym, czy takie koszty zostaną pracownikowi w ogóle zwrócone, zależy od dyrektora i oczywiście sytuacji finansowej szkoły.
Dyrektor szkoły jest podmiotem, który dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie. Dlatego, podejmując decyzję w sprawie dofinansowania lub całkowitego sfinansowania studiów swojego pracownika, nie musi konsultować się z organem prowadzącym szkołę.
Magdalena Kasprzak
Podstawy prawne
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 93, poz. 586)
• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 145, poz. 917)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz.U. Nr 103, poz. 472; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 31, poz. 216)