Kwestie związane z ustalaniem i pobieraniem opłaty targowej zostały uregulowane w przepisach art. 15, 16 i 19 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z nimi, opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach – czyli wszelkich miejscach, w których jest prowadzony handel (z tym że opłacie targowej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub częściach budynków, z wyjątkiem targowisk pod dachem oraz hal używanych do targów, aukcji i wystaw).
Opłata targowa jest pobierana niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko. Dodatkowymi opłatami mogą być ustalone przez właściciela targowiska opłaty:
• za dzierżawę terenu pod pawilony i kioski handlowe,
• za najem pawilonów lub za korzystanie z zadaszonych straganów,
• za rezerwację miejsca na targowisku,
• za wjazd pojazdów mechanicznych na teren targowiska,
• za wypożyczenie sprzętu – stołów, straganów przenośnych itp.,
• za ustawienie tablic reklamowych bądź za zamieszczanie plakatów reklamowych na słupach/tablicach ogłoszeniowych targowiska,
• porządkowe,
• za korzystanie z urządzeń targowiska – np. za korzystanie z toalet publicznych.
Z obowiązku uiszczania opłaty targowej zwolnione są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które są podatnikami podatku od nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowiskach.
Zasady ustalania i poboru opłaty targowej, terminy jej płatności oraz wysokość stawek określa w drodze uchwały rada gminy, na której terenie znajdują się targowiska (z tym że wysokość stawek nie może przekraczać wielkości określonej na dany rok podatkowy w przepisach ogólnie obowiązujących – w 2009 r. stawka opłaty targowej nie może przekroczyć 654,49 zł dziennie). Do rady gminy należy również podjęcie decyzji o:
• wprowadzeniu innych zwolnień przedmiotowych z opłaty targowej niż wymienione w ustawie,
• zarządzeniu poboru opłaty targowej w drodze inkasa oraz określeniu inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso.
Wpływy z opłaty targowej należą do dochodów własnych gminy (art. 4 ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego).
Jak wynika z przywołanych uregulowań ustawowych, zakład budżetowy nie ma przyznanych prawnie kompetencji ani do ustalenia, ani do pobierania opłaty targowej na terenie gminy. Opłata ta nie może być także jego przychodem własnym. Jest jednak zgodnie z obowiązującym prawem możliwa jedna sytuacja, w której zakład budżetowy będzie pobierał opłatę targową od osób prowadzących sprzedaż na targowiskach położonych na terenie gminy i uzyskiwał z tego tytułu przychody – a mianowicie taka, w której zakład budżetowy zostanie wyznaczony przez radę gminy na inkasenta tej opłaty i w związku z wykonywanymi czynnościami będzie się mu należało wynagrodzenie za inkaso.
Jak już była mowa wcześniej, rada gminy, ustalając stawki opłaty targowej, może w drodze uchwały zarządzić jej pobór w drodze inkasa, określić inkasentów oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso. W świetle obowiązujących przepisów nic nie stoi na przeszkodzie, aby rada gminy na inkasenta opłaty targowej wyznaczyła zakład budżetowy gminy (art. 9 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa; dalej: Ordynacja podatkowa – stanowi, że inkasentem może być osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej). W takim przypadku – zgodnie z art. 31 Ordynacji podatkowej – dyrektor zakładu budżetowego będzie zobowiązany wyznaczyć spośród pracowników zakładu osoby, do których obowiązków będzie należało obliczanie i pobieranie opłaty targowej oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, a także zgłosić w odpowiednim terminie organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób (pierwszego zgłoszenia po powierzeniu zakładowi czynności inkasa należy dokonać w terminie wyznaczonym do dokonania pierwszej wpłaty, kolejne zgłoszenia – związane ze zmianą osoby wyznaczonej – powinny być dokonane w terminie 14 dni od dnia, w którym wyznaczono inną osobę).
Korekta faktur wystawionych na urząd gminy>>
Zakład budżetowy jako inkasent opłaty targowej jest zobowiązany do:
1) pobrania opłaty targowej od osób zobowiązanych do jej uiszczenia (art. 9 Ordynacji podatkowej),
2) wpłacenia pobranych kwot we właściwym terminie organowi podatkowemu (art. 9 Ordynacji podatkowej), przy czym terminem tym dla inkasentów opłaty targowej zgodnie z art. 47 § 4a jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego (w tym przypadku uchwałą rady gminy w sprawie ustalania i poboru opłaty targowej), opłata powinna zostać uiszczona, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczy termin późniejszy. W praktyce, ponieważ opłata targowa zazwyczaj uiszczana jest za dany dzień sprzedaży na targowisku tego dnia, w związku z czym inkasenci musieliby właściwie codziennie odprowadzać do budżetu pobrane kwoty – rady gminy przeważnie wprowadzają obowiązek rozliczenia się inkasentów z pobranych opłat w dłuższych terminach (raz na tydzień, co dziesięć dni, raz na dwa tygodnie itp.),
3) przechowywania dokumentów związanych z inkasem podatków do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania inkasenta (art. 32 § 1 Ordynacji podatkowej).
Z tytułu wykonywania powyższych czynności inkasentowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości ustalonej przez radę gminy, które będzie stanowiło przychód zakładu budżetowego (zazwyczaj jest to procent od faktycznie pobranych i odprowadzonych do budżetu gminy kwot, obliczany i wypłacany inkasentowi po upływie ustalonego okresu rozliczeniowego – np. wynagrodzenie dla inkasenta może stanowić 25% kwot odprowadzonych do budżetu w danym miesiącu i być wypłacane do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym).
Podatki i opłaty lokalne>>
Należy podkreślić, że inkasent nie może potrącać należnego mu wynagrodzenia z zebranych kwot opłaty targowej – pobrane kwoty musi w całości odprowadzić do budżetu gminy. Inkasent, który nie wywiąże się z obowiązku terminowego odprowadzenia pełnej wysokości zainkasowanych opłat targowych do budżetu – odpowiada całym majątkiem za pobrane i niewpłacone do budżetu kwoty, a od kwoty nieodprowadzonej, która traktowana jest na równi z zaległością podatkową, należą się odsetki za zwłokę (art. 30 § 2 i 3 oraz art. 51 i 53 Ordynacji podatkowej).
IZABELA MOTOWILCZUK
PODSTAWY PRAWNE
• Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 56, poz. 458)
• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 57, poz. 466)
• Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (j.t. Dz.U z 2008 r. Nr 88, poz. 539; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 56, poz. 458)