Płatnik składek zobowiązany jest do składania prawidłowo wypełnionych dokumentów ubezpieczeniowych oraz do zgłaszania wszelkich zmian danych, jakie nastąpiły w stosunku do danych wykazanych w dokumentach ubezpieczeniowych przekazanych do ZUS.
Najczęstsze nieprawidłowości w dokumentach zgłoszeniowych
Często płatnicy składek nie wiedzą, co jest zmianą danych, a co już ich korektą. Zmianę danych płatnik składek zgłasza wtedy, gdy pewne dane uległy zmianie w stosunku do danych wykazanych we wcześniej złożonych dokumentach ubezpieczeniowych. Zgłoszenie to spowoduje zmianę danych na bieżąco. Korektę płatnik składek przekazuje wtedy, gdy poprawia, usuwa błąd w danych, który popełniony został we wcześniej złożonych dokumentach ubezpieczeniowych. Korekta danych zmieni dane wstecz, tj. od daty wynikającej z poprzednio złożonego dokumentu ubezpieczeniowego.
Przykład
1. Ubezpieczony zmienił adres. Płatnik zmianę adresu ubezpieczonego (np. zmianę adresu zamieszkania) powinien zgłosić poprzez złożenie dokumentu zgłoszeniowego ZUS ZUA lub ZUS ZZA w trybie zmiany danych, tj. poprzez wpisanie cyfry „1” w bloku I „Dane organizacyjne” w polu 03 (formularz ZUS ZUA) lub w polu 02 (formularz ZUS ZZA). Do czasu złożenia dokumentu zgłoszeniowego w trybie zmiany danych na koncie ubezpieczonego będzie zapisany adres poprzedni, a od dnia jego złożenia - aktualny adres.
2. W adresie ubezpieczonego podanym w zgłoszeniu do ubezpieczeń popełniono pomyłkę. W takim przypadku płatnik powinien złożyć dokument zgłoszeniowy ZUS ZUA lub ZUS ZZA w trybie korekty, tj. wpisać cyfrę „2” w bloku I „Dane organizacyjne” w polu 03 (formularz ZUS ZUA) lub w polu 02 (formularz ZUS ZZA). Wypełnienie zgłoszenia w trybie korekty danych spowoduje zapisanie na koncie ubezpieczonego prawidłowego adresu, tj. od daty wynikającej z poprzednio złożonego dokumentu zgłoszeniowego ZUS ZUA lub ZUS ZZA.
BŁĘDNE DANE W ZUS ZPA
W przypadku gdy zaznaczono złe pole w dokumencie zgłoszeniowym ZUS ZPA, tzn. w bloku I zamiast pola 01 „Zgłoszenie płatnika składek” zaznaczono pole 02 „Zgłoszenie zmiany/korekty danych płatnika składek”, należy ponownie złożyć prawidłowo wypełniony dokument ZUS ZPA. Podobnej czynności należy dokonać, gdy zostały wypełnione oba pola bloku I.
Korekty danych identyfikacyjnych płatnika składek podanych w II bloku dokumentu zgłoszeniowego ZUS ZPA dokonuje się, składając dokument ZUS ZIPA, w którym w bloku II podaje się poprzednie dane identyfikacyjne, natomiast w bloku III - aktualne dane identyfikacyjne.
Dokumenty zgłoszeniowe: ZUS ZPA w trybie zgłoszenia pierwszorazowego oraz ZUS ZIPA płatnicy składek zobowiązani są przekazywać do ZUS w formie papierowej, tzn. na formularzu według wzoru lub jako wydruk z aktualnego programu informatycznego udostępnionego przez ZUS. Do dokumentów tych płatnik zobowiązany jest dołączyć kopie dokumentów potwierdzających nadanie identyfikatorów (NIP, REGON).
Przykład
Płatnik rozpoczynający działalność od 1 stycznia 2009 r. zgłasza do ubezpieczenia 25 osób. Jakie i w jaki sposób (papierowo czy elektronicznie) dokumenty powinien przekazać d ZUS?
Płatnik zobowiązany jest do przekazywania do ZUS, dokumentów dotyczących pierwszorazowego zgłoszenia ZUS ZPA w formie papierowej z kopią decyzji o nadaniu identyfikatorów NIP i REGON. Natomiast dokumenty zgłoszeniowe za pracowników ZUS ZUA lub ZUS ZZA powinien przekazać drogą elektroniczną w formie pliku z aktualnego programu informatycznego udostępnionego przez ZUS.
W przypadku gdy w zgłoszeniu płatnika składek podano identyfikator o błędnej strukturze (np. REGON 11-znakowy zamiast 9- lub 14-znakowy), należy złożyć ponownie dokument zgłoszeniowy ZUS ZPA prawidłowo wypełniony.
Poprawienia błędnie podanych danych ewidencyjnych płatnika składek dokonuje się poprzez złożenie dokumentu zgłoszenia w trybie korekty. Dokument zgłoszenia płatnika ZUS ZPA w trybie korekty wypełnia się wpisując „2” w polu 02 bloku I „Dane organizacyjne”, a następnie podając wszystkie prawidłowe dane w kolejnych blokach.
Jeżeli konieczne jest dokonanie korekty adresu prowadzenia działalności, to należy złożyć dokument ZUS ZAA. W dokumencie tym wypełnia się blok II „Dane identyfikacyjne płatnika składek”, a następnie w bloku III w polu 01 wpisuje się „2” (tj. zakończenie prowadzenia działalności pod adresem), zaś w kolejnych polach - adres nieprawidłowy, natomiast w bloku IV w polu 01 wpisuje się „1” (tj. nowy adres), w kolejnych zaś polach - prawidłowy adres prowadzenia działalności.
BŁĘDY W DANYCH W ZUS ZWPA
W przypadku błędów w danych o wyrejestrowaniu płatnika składek, podanych w bloku III dokumentu „Wyrejestrowanie płatnika składek” - należy złożyć ZUS ZWPA w trybie korekty. W dokumencie tym należy wstawić „X” w polu 03 bloku I „Dane organizacyjne”, a następnie wpisać wszystkie prawidłowe dane w pozostałych blokach.
BŁĘDY DANYCH W ZUS ZUA I ZUS ZZA
Jeżeli w bloku I dokumentu zgłoszeniowego ZUS ZUA lub ZUS ZZA zamiast pola „Zgłoszenie do ubezpieczeń (ubezpieczenia)” zaznaczono pole „Zgłoszenie zmiany/korekty danych...”, to należy złożyć wtedy prawidłowo wypełniony dokument ZUS ZUA lub ZUS ZZA w trybie zgłoszenia, tj. w bloku I „Dane organizacyjne” zaznaczyć „X” odpowiednio w jednym z pól oznaczających zgłoszenie.
W przypadku wypełnienia kilku pól w bloku I - należy powtórnie złożyć dokument ZUS ZUA lub ZUS ZZA, z zaznaczeniem odpowiedniego pola w bloku I.
Przykład
Płatnik składek złożył zgłoszenie ubezpieczonego ZUS ZUA, zaznaczając w danych organizacyjnych w polu 01 oraz w polu 02 - „X” jako zgłoszenie. Co powinien zrobić, aby skorygować błędne dane?
Aby skorygować swój błąd, płatnik powinien złożyć ponownie dokument zgłoszenia ZUS ZUA, zaznaczając w bloku danych organizacyjnych w polu 01 „X” jako zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego.
W celu skorygowania błędnie podanych danych identyfikacyjnych płatnika składek na formularzach zgłoszeniowych ZUS ZUA lub ZUS ZZA (z wyłączeniem druków zgłoszenia ZUS ZPA), wykazanych w bloku II dokumentu zgłoszeniowego za ubezpieczonego - należy złożyć ponownie dokument ubezpieczeniowy wypełniony poprawnie.
Przykład
Płatnik składek przesłał do ZUS dokument zgłoszeniowy ZUS ZUA. Wypełniając blok II „Dane identyfikacyjne płatnika składek”, w miejsce NIP wpisał REGON. Jak skorygować ten błąd?
Płatnik, aby skorygować swój błąd, powinien ponownie złożyć druk ZUS ZUA z poprawnie wypełnionymi danymi.
Błędy w danych identyfikacyjnych ubezpieczonego, wykazanych w bloku III dokumentu ZUS ZUA lub ZUS ZZA, koryguje się poprzez złożenie dokumentu ZUS ZIUA. Dokument ten należy wypełnić w następujący sposób w:
• bloku I „Dane organizacyjne” w polu 01 - wpisać „2”,
• bloku II „Dane identyfikacyjne płatnika składek” - wpisać dane identyfikacyjne płatnika składek,
• bloku III „Poprzednie dane identyfikacyjne osoby ubezpieczonej” - wpisać zestaw danych identyfikacyjnych ubezpieczonego podanych na zgłoszeniu do ubezpieczeń ZUS ZUA lub ZUS ZZA, w tym nieprawidłowy identyfikator,
• bloku IV „Aktualne dane identyfikacyjne osoby ubezpieczonej” - wpisać pełny zestaw prawidłowych danych identyfikacyjnych ubezpieczonego,
• bloku V „Oświadczenie płatnika składek” - wpisać datę wypełnienia dokumentu i złożyć podpis,
• bloku VI „Oświadczenie osoby ubezpieczonej” - podpis składa ubezpieczony.
Przykład
Płatnik składek przesłał do ZUS zgłoszenie ubezpieczonego na formularzu ZUS ZUA. Wpisując identyfikator PESEL, zamienił miejscami dwie cyfry. Jak należy skorygować ten błąd?
Po stwierdzeniu błędu w danych identyfikacyjnych płatnik powinien złożyć formularz ZUS ZIUA w celu skorygowania błędu. W bloku III powinien wpisać błędne dane ubezpieczonego, natomiast w bloku IV prawidłowe.
W przypadku podania na dokumencie zgłoszenia do ubezpieczeń identyfikatorów ubezpieczonego o błędnej strukturze, np. PESEL 8-znakowy, lub przy braku minimum identyfikacyjnego - należy ponownie złożyć dokument w trybie zgłoszenia, tj. w dokumencie ZUS ZUA lub ZUS ZZA wpisać „X” w odpowiednim polu bloku I „Dane organizacyjne”.
Przykład
Płatnik składek złożył formularz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego ZUS ZZA, podając jeden identyfikator numeryczny ubezpieczonego numer PESEL. Płatnik nie podał drugiego identyfikatora - NIP. Co powinien zrobić w takim przypadku?
Po otrzymaniu przez ubezpieczonego decyzji o nadaniu numeru NIP płatnik powinien ponownie złożyć formularz ZUS ZZA, podając minimum dwa identyfikatory numeryczne ubezpieczonego.
W przypadku konieczności zgłoszenia zmiany lub korekty wykazany w bloku V dokumentu ZUS ZUA lub ZUS ZZA takich danych, jak:
• kod tytułu ubezpieczenia,
• rodzaje ubezpieczeń,
• data objęcia ubezpieczeniami
- płatnik składek zobowiązany jest złożyć wyrejestrowanie z ubezpieczeń, a następnie złożyć ponowne zgłoszenie do ubezpieczeń.
Czytaj także: Konsekwencje nieprawidłowości w projektach unijnych>>
Przykład
Płatnik składek zgłosił zleceniobiorcę do ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz do ubezpieczenia zdrowotnego od 1 grudnia 2008 r. Zrobił to na formularzu ZUS ZUA. W styczniu 2009 r. zleceniobiorca złożył wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 lutego 2009 r. Jaki dokument do ZUS powinien złożyć?
W związku z taką sytuacją płatnik składek powinien złożyć na formularzu ZUS ZWUA wyrejestrowanie z dotychczasowych ubezpieczeń (emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego), a następnie na formularzu ZUS ZUA zgłosić do wszystkich ubezpieczeń od 1 lutego 2009 r.
BŁĘDNE DANE W ZUS ZWUA
Jeżeli popełniono błąd przy wpisywaniu danych zawartych w bloku IV „Wyrejestrowanie z ubezpieczeń”, należy w przypadku, gdy błąd dotyczy:
• kodu tytułu ubezpieczenia - złożyć ponownie dokument wyrejestrowania z ubezpieczeń ZUS ZWUA,
• schematu wyrejestrowania (tj. zaznaczono wyrejestrowania z poszczególnych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych, chorobowego, wypadkowego, zdrowotnego) lub daty czy kodu przyczyny wyrejestrowania - złożyć dokument ZUS ZWUA w trybie korekty (tj. wpisać „X” w polu 04 bloku I „Dane organizacyjne”, a następnie podać wszystkie prawidłowe dane w pozostałych blokach).
Czytaj także: Zamówienia publiczne - analiza problemów>>
Nieprawidłowości w dokumentach rozliczeniowych
W imiennych raportach miesięcznych należy podawać numer PESEL, a w razie gdy ubezpieczonemu nie nadano tego numeru - numer NIP. Jeżeli ubezpieczonemu nie nadano również numeru NIP, należy podać serię i numer dowodu osobistego lub paszport.
Przykład
1. Przygotowując dokumenty rozliczeniowe za dany miesiąc, płatnik składek jest zobowiązany w imiennych raportach miesięcznych podawać w pierwszej kolejności jako identyfikator ubezpieczonego - numer PESEL. W przypadku gdy ubezpieczony nie posiada tego numeru - numer NIP, a w dalszej kolejności serię i numer dowodu tożsamości lub paszportu.
2. W przypadku gdy płatnik składek pomylił się i złożył raport składkowy za ubezpieczonego, za którego nie powinien złożyć raportu, musi go skorygować do „zera”. Aby wycofać raport składkowy, należy wypełnić nowy raport, wpisując w pola dotyczące podstawy wymiaru i kwoty składek wartość „0,00”.
3. Przygotowując dokumenty rozliczeniowe za dany miesiąc z identyfikatorem 01, płatnik pomylił się i sporządził również raport za ubezpieczonego, który został już wyrejestrowany z ubezpieczeń. Aby dokonać korekty, płatnik powinien przekazać za tego ubezpieczonego imienny raport miesięczny, w którym w pola dotyczące podstawy wymiaru i kwoty składek wpisuje „0,00”. Komplet dokumentów korygujących powinien być sporządzony z identyfikatorem 02.
Anna Górska
Podstawy prawne
• Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 6, poz. 33)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 24 czerwca 2008 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 112, poz. 717)