Rozmowa z Danutą Bruzik, Dyrektorem Departamentu Usług Agencyjnych oraz Pawłem Lisowskim, Dyrektorem Wspierania Rozwoju Regionalnego w Banku Gospodarstwa Krajowego.
Od 1 stycznia 2010 r. płatności dla beneficjentów programów unijnych realizuje Bank Gospodarstwa Krajowego (dalej: BGK). Czy nowy system płatności unijnych będzie działał sprawnie, a samorządy nie muszą obawiać się opóźnień w przepływie środków?
Danuta Bruzik: Nowy system płatności już działa. Płatności unijne na rzecz beneficjentów dokonywane są przez BGK już od początku 2010 r. Przekazywane są cyklicznie, zgodnie z terminarzem zatwierdzonym przez Ministerstwo Finansów, a dostępnym na stronie internetowej Banku (www.bgk.com.pl).
Podstawą do dokonania płatności przez BGK jest przesłanie do nas zlecenia płatności w formie elektronicznej przez te instytucje, które zawarły umowy z beneficjentami oraz, w niektórych przypadkach, bezpośrednio przez uprawnionych beneficjentów (przede wszystkim państwowe jednostki budżetowe).
Bank nie jest instytucją systemu wdrażania środków unijnych – nie ma więc konieczności przeprowadzenia audytu zgodności istniejących w BGK rozwiązań z prawem unijnym i związanych z tym ewentualnych opóźnień. Weryfikacja wniosków pod kątem kwalifikowalności będzie prowadzona bowiem przez te instytucje, które dokonywały jej dotychczas. Bank nie będzie ingerował w kwestie związane z kwalifikowalnością wydatków.
Czy w nowym systemie procedura wypłaty płatności unijnych się wydłuży?
Danuta Bruzik: Włączenie BGK do systemu płatności nie powinno powodować wydłużenia okresu oczekiwania na środki, który w głównej mierze zależy od czasu weryfikacji wniosku o płatność. Nowy system powinien wręcz przyspieszyć przekazywanie środków. Dzięki skróceniu „drogi” do beneficjentów nie powinny występować zatory w przepływach pomiędzy instytucjami.
Stworzony w BGK portal komunikacyjny BGK – ZLECENIA jest narzędziem informatycznym służącym do szybkiego i jednocześnie bezpiecznego tworzenia oraz przekazywania zleceń płatności. Składanie zleceń płatności w formie elektronicznej ma przyspieszyć otrzymywanie środków przez beneficjentów (niezależnie od miejsca ich siedziby).
Środki przelewane są na konta beneficjentów od 4 do 6 razy w ciągu miesiąca, zatem już w kilka lub maksymalnie kilkanaście dni po pozytywnym zweryfikowaniu przez właściwe instytucje wniosku beneficjenta o płatność lub zaliczkę. Beneficjent lub upoważniony przez niego podmiot albo wykonawca otrzyma środki unijne (a w niektórych przypadkach również środki współfinansowania krajowego) na swój rachunek.
ZALETY POŻYCZKI NA PROW
Beneficjenci PROW, którzy zdecydują się na pożyczkę z budżetu państwa w BGK, mogą liczyć na preferencyjne warunki, czyli oprocentowanie w wysokości 1,06%, prowizję tylko 0,1% kwoty pożyczki, brak konieczności przeprowadzenia przetargu oraz udowadniania zdolności kredytowej pożyczkobiorcy.
Jak duże jest zainteresowanie samorządów i lokalnych grup działania (dalej: LGD) pożyczkami dla beneficjentów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (dalej: PROW)? Czy wszyscy zainteresowani mogą liczyć na środki?
Paweł Lisowski: Zgodnie z oczekiwaniami zainteresowanie pożyczkami z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie projektów PROW dla samorządów i LGD jest duże.
Program pożyczek uruchamiano na przełomie 3 i 4 kwartału 2009 r. W praktyce okazało się jednak, że umowy były podpisywane w listopadzie i grudniu. Z tygodnia na tydzień liczba wniosków wpływających do oddziałów BGK rośnie.
Beneficjenci zauważyli i docenili bowiem preferencyjne warunki tego typu finansowania oraz pewność, jaką daje im fakt, że środki na uruchomienie pożyczek zostały zapisane w budżecie państwa. To oznacza, że środki przeznaczone na ten cel są ograniczone, jednak szanse na ich uzyskanie bardzo duże. Zapotrzebowanie na nie jest zaś prognozowane na podstawie wniosków wpływających do Banku, a więc im szybciej gmina lub LGD zwróci się do BGK o pożyczkę na wyprzedzające finansowanie, tym większa gwarancja, że ją otrzyma.
Czy rozliczenie pożyczki PROW sprawia beneficjentom problemy?
Paweł Lisowski: Nie, rozliczenie pożyczki jest proste. Warto pamiętać, że spłata pożyczki jest dokonywana ze środków przekazywanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej: ARiMR) tytułem zwrotu kosztów kwalifikowanych, są to więc dokładnie te same czynności, które wykonuje beneficjent, wypełniając i składając wniosek o płatność w urzędzie marszałkowskim. Pożyczkobiorca nie może zapomnieć o wpisaniu wtedy numeru rachunku pożyczki w BGK, na który ARiMR, po przyjęciu wniosku z urzędu marszałkowskiego, przelewa środki.
Pożyczki PROW są pośrednio spadkobiercami doświadczenia, jakie zdobyliśmy współdziałając z samorządami w latach 2004–2009 w ramach prefinansowania projektów z 6 programów operacyjnych. Sprawna współpraca z urzędami marszałkowskimi, agencją płatniczą i co najważniejsze z samorządami zaowocowała podpisaniem ponad 2,5 tys. umów i uruchomieniem ok. 7,6 mld zł, przy czym prawie cała kwota została już spłacona. Stosunek udziału środków uruchomionych do spłat to blisko 100%. Jestem przekonany, że podobnie będzie w przypadku pożyczek dla beneficjentów PROW.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Wioletta Kępka