Zarówno odpady, jak i ścieki są naturalnym wynikiem życia ludzi w aglomeracjach. Patrząc z perspektywy wieków, ścieki naturalnie trafiały do wód gruntowych i tam ulegały utylizacji poprzez biodegradację i naturalną filtrację w pokładach piasku. Odpady składowane były na powierzchni ziemi, podlegając naturalnemu procesowi rozpadu. W ostatnim stuleciu, w zależności od wielkości aglomeracji, powstawały systemy utylizacji tych produktów. W połowie XX wieku rozpoczęto rozwiązywanie spraw utylizacji ścieków poprzez instalowanie oczyszczalni ścieków – najpierw tylko mechanicznych, potem mechaniczno-biologicznych, a ostatnio mechaniczno-biologiczno-chemicznych.
Ścieki, czyli energia
Rozwój technologii oczyszczania ścieków powodowany był zwiększeniem ilości produkowanych ścieków wynikającej ze zwiększania komfortu, szczególnie higienicznego, oraz zaostrzonych norm ekologicznych. Kraje Unii Europejskiej doprowadziły do sytuacji, że ścieki nie stanowią w tej chwili zagrożenia ekologicznego dla wód gruntowych. Są one natomiast dodatkowym źródłem energii powstałej z utylizacji biogazu produkowanego w wydzielonych komorach fermentacyjnych (WKF) oraz, ze względu na swą temperaturę, jako dolne źródło ciepła w pompach ciepła. Jest to przykład kompleksowego wykorzystania potencjału energetycznego zawartego w części biologicznej ścieków komunalnych.
Zamów książkę: Gospodarowanie odpadami komunalnymi >>
Odpady stałe, ze względu na swoją postać, często deponowane były na składowiskach odpadów. Równie często były gromadzone w wyrobiskach po żwirowniach, jako że warstwą pozostającą po wydobyciu żwiru jest glina, która w naturalny sposób stanowi barierę dla wód przeciekowych w ich migracji do wód gruntowych.
Niestety, wraz ze zwiększeniem liczby ludności i zdecydowaną poprawą komfortu życia i, co za tym idzie – zwiększeniem ilości opakowań, tradycyjna metoda składowania odpadów na wysypiskach śmieci przestała być wystarczalna. Stwierdzono, że ciągu kilku dziesięcioleci w krajach uprzemysłowionych zabrakłoby miejsca na składowanie metodą tradycyjną, a wydobywający się z frakcji biologicznej metan miałby druzgocący wpływ na efekt cieplarniany. Metan jest bowiem 20-krotnie bardziej szkodliwy poprzez sprzyjanie efektowi cieplarnianemu niż CO2. Odzyskiwany we właściwy sposób metan, tj. w postaci biogazu, jest pełnowartościowym paliwem i zamiennikiem dla kopalnianego gazu ziemnego.
Unia Europejska systematycznie wprowadza mechanizmy polityczne, tak by ilość odpadów kierowana ostatecznie składowisko była jak najmniejsza.
W większości krajów UE zabronione jest składowanie odpadów komunalnych. Sprzymierzeńcami polityków w tym względzie były wzrastające ceny surowców, paliw, energii oraz dyskusje na temat klimatu. Zaczęto traktować odpady komunalne, tak jak w przypadku ścieków, nie tylko jako zło konieczne i problem ekologiczny, lecz także jako źródło dochodów, które pokrywa koszty i nakłady inwestycyjne wydawane na gospodarkę nimi i ich utylizację.
Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji - Zamów prenumeratę >>