TK rozpoznawał pytanie prawne Sądu Rejonowego w Grudziądzu, dotyczące zgodności z konstytucją przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów. Zgodnie z nią, właściciel lokalu, który po eksmisji nie otrzymał lokalu socjalnego ma prawo żądać od gminy odszkodowania.
Sytuacja taka miała miejsce w Grudziądzu, gdzie sąd przyznał grupie eksmitowanych lokatorów prawo do lokali socjalnych. Nakazał wstrzymać wobec nich wykonanie wyroku opuszczenia lokali do czasu złożenia im przez gminę oferty najmu lokali socjalnych. Gmina odmówiła i wyjaśniała, że takich lokali nie ma. Nie zgodziła się też na wypłatę odszkodowania lokatorom.
Zdaniem sądu, który zwrócił się z pytaniem do TK, "ustawodawca przerzucił wyłącznie na gminy ciężar ponoszenia konsekwencji braku lokali socjalnych na rynku. Nie stworzył żadnego sprawnie działającego systemu, pozwalającego na zaangażowanie środków z budżetu państwa, dzięki któremu gminy mogłyby pozyskiwać środki publiczne na stworzenie odpowiedniego dostępu obywateli do lokali socjalnych". Według sądu taka regulacja prawna jest niezgodna z konstytucją.
TK był jednak innego zdania i orzekł, że zakwestionowane przez grudziądzki sąd przepisy ustawy o ochronie lokatorów, są konstytucyjne.
Trybunał podkreślił, że jednym z podstawowych zadań gminy jest zaspokajanie potrzeb jej mieszkańców, w tym dostarczenie lokali socjalnych osobom, wobec których sąd wydał wyrok eksmisji.
"Obowiązek najmu lokali socjalnych został wprowadzony już w ustawie o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych z 1994 r. Nie można więc uznać, że obowiązek wypłaty odszkodowań za ich brak jest nowym zadaniem gmin, stanowi jedynie konsekwencję braku realizacji jednego z jej podstawowych zadań własnych" - uzasadnił wyrok TK.
Trybunał nie podzielił też wątpliwości grudziądzkiego sądu, co do braku wspierania gmin przez budżet państwa. Podkreślił, że gminy mogą ubiegać się o dotacje celowe z budżetu państwa na zapewnienie lokali socjalnych.
"Wsparcie dla gmin polega na refundacji części wydatków poniesionych na budowę lub pozyskanie m.in. lokali socjalnych" - powiedział prezes TK sędzia Bohdan Zdziennicki.