MF tłumaczy w uzasadnieniu do projektu, że niezbędne jest podjęcie kroków w celu zahamowania szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce - niesie on bowiem ryzyko destabilizacji finansów publicznych oraz przekroczenia przez dług drugiego progu ostrożnościowego (55 proc. PKB) w 2011 roku.
Resort informuje, że regulacje ustawy okołobudżetowej "są działaniami komplementarnymi i dopełniającymi" do przyjętego przez Radę Ministrów 3 września br. projektu budżetu na rok 2011.
Zgodnie z propozycjami MF, zasiłek pogrzebowy ma zostać obniżony do 4 tys. zł, z obecnych 6395,7 zł. W przyszłym roku budżet zaoszczędzi na tym ponad 860 mln zł. Projekt przewiduje też wprowadzenie ulg dla studentów na przejazdy koleją i autobusami w wysokości 49 proc. i 51 proc. Rozwiązania te będą kosztować budżet 75 mln zł rocznie.
Dokument mówi, że wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe zostaną utrzymane na poziomie 2008 r. W przyszłym roku tzw. kwota bazowa dla osób zajmujących te stanowiska nie będzie waloryzowana i pozostanie równa kwocie bazowej za 2008 r. Na poziomie z 2008 r. pozostać mają uposażenia posłów i senatorów.
Na wrzesień 2011 r. resort finansów zaplanował podwyżkę wynagrodzeń dla nauczycieli. Projekt zawiera przepis przejściowy, który ma regulować zasady podwyższania wynagrodzeń dla nauczycieli w 2011 r.
Od 1 stycznia przyszłego roku wzrośnie o 1 pkt proc. VAT. Podwyżka będzie obowiązywała do końca grudnia 2013 r. Z uwagi na wygasającą tzw. derogację unijną, dotyczącą stosowania 3-proc. stawki na żywność nieprzetworzoną i 0-proc. na książki i czasopisma specjalistyczne, wprowadzona zostanie 5-proc. stawka na te towary. W efekcie od 1 stycznia 2011 r. obowiązywać będą trzy nowe stawki VAT: 5 proc., 8 proc. i 23 proc.
Według MF, podwyżka VAT da budżetowi dodatkowe 5 mld zł. Resort finansów zaznacza, że wyliczenie to nie dotyczy skutków wprowadzenia nowej 5-proc. stawki VAT na żywność i książki.
MF przewiduje także likwidację obniżonych stawek akcyzy dla paliw silnikowych zawierających powyżej 2 proc. biokomponentów oraz tzw. biokomponentów stanowiących samoistne paliwa. Zmiana, która ma obowiązywać od 1 maja 2011 r., ma dać budżetowi w przyszłym roku ok. 1 mld zł, a rocznie będzie przynosić prawie 1,5 mld zł.
Przewidziane w projekcie nowe zasady przekazywania środków do budżetu przez Agencję Nieruchomości Rolnych od 2011 r. mają przynieść kasie państwa w przyszłym roku 1,5 mld zł rocznie. Zgodnie z projektem agencja będzie przekazywać środki do budżetu kwartalnie, a nie jak do tej pory raz w roku.
Dokument przewiduje także, że składki zdrowotne dla bezrobotnych, którzy nie mają prawa do zasiłku, będą obliczane na podstawie kwoty tego zasiłku w wysokości 582,70 zł. Według ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osób bezrobotnych niepobierających zasiłku jest kwota odpowiadająca wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Problem w tym, że wysokość zasiłku jest uzależniona od okresu jego pobierania i wynosi 742,10 zł przez pierwsze trzy miesiące oraz 582,70 zł - przez kolejne.
Resort określił też w projekcie wysokość dotacji z budżetu państwa na składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników. Będzie ona wynosić ok. 1 mld 862 mln zł. Obecnie wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne rolników i domowników uzależniona jest od ceny kwintala żyta i minimalnego wynagrodzenia. Zdaniem MF, cena żyta ulega jednak istotnym wahaniom i tym samym utrudnia oszacowanie dotacji.
Zgodnie z projektem ustawy budżetowej na 2011 r. w przyszłym roku deficyt ma nie przekroczyć 40,2 mld zł. Wpływy z prywatyzacji zaplanowano na 15 mld zł. Projekt zakłada też wzrost emerytur i rent o 2,7 proc.