Podczas konferencji w Sejmie poświęconej samorządności Kaczyński podkreślił, że utworzenie samorządów "to jeden z największych sukcesów, jakie odniosła Polska po 1989 roku". "Bardzo znaczna część władzy jest w ręku samorządu, szczególnie tej istotnej dla obywatela" - powiedział.
"Ale dzisiaj, na skutek nasilenia pewnych praktyk, doszliśmy do stanu, że podstawowa funkcja samorządu jest zagrożona" - ocenił Kaczyński.
Jego zdaniem zagrożenia dla samorządów wiążą się m.in. z ich finansowaniem. "Samorządy dla realizacji swoich zadań potrzebują pieniędzy, a tych pieniędzy jest zbyt mało. Jest ich na tyle mało, że w części samorządów można mówić o zagrożeniu brakiem płynności" - mówił szef PiS.
Jak zaznaczył, już teraz mamy do czynienia z sytuacją, w której samorządy nie są w stanie zapłacić pensji swoim pracownikom czy nauczycielom. Jest to - według niego - zagrożenie dla demokratycznego funkcjonowania samorządów, "bo brak płynności to podstawa do wprowadzenia komisarza".
"Ponadto różnego rodzaju decyzje podejmowane przez władzę obciążają samorządy, a uwzględnienie tych obciążeń w budżecie jest niewystarczające" - dodał Kaczyński.
W ocenie prezesa PiS samorządom może też zabraknąć środków na wkład własny do projektów współfinansowanych ze środków z Unii Europejskiej. "Zabraknie możliwości realizacji tej szansy, która dzięki naszemu członkostwu w UE została stworzona" - dodał polityk.
Zaapelował jednocześnie do Platformy Obywatelskiej, by zauważyła problemy samorządów, bo jest to "sprawa elementarnych zobowiązań władzy i praworządności".
W stanowisku przyjętym na zakończenie konferencji PiS postuluje m.in. odsunięcie w czasie wprowadzenia w samorządzie reguły wydatkowej.
Zgodnie z regułą wydatkową dla sektora samorządowego, zaproponowaną przez Ministerstwo Finansów, deficyt jednostek samorządu terytorialnego w 2012 r. nie będzie mógł być wyższy niż 10 mld zł; w 2013 r. - niż 9 mld zł, a począwszy od 2014 r. będzie to 8 mld zł.
Ograniczeniom, jakie resort finansów chce narzucić na samorządy, sprzeciwia się PSL. Z kolei Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji zapowiada prace nad zmianami w prawie, które pozwolą samorządom lepiej radzić sobie z regułą wydatkową.
Ponadto posłowie PiS proponują ujęcie w subwencji oświatowej wydatków ponoszonych na prowadzenie przedszkoli i oddziałów zerówkowych, a także nadanie samorządom uprawnienia do wniesienia skargi konstytucyjnej w zakresie zadań, jakie wykonują.