W latach 1995-2014 wydatki na zdrowie w Polsce rosły szybciej niż średnio na świecie. W 1995 r. stanowiły ok. 43% przeciętnych wydatków na świecie, w 2014 roku wzrosły do 86%. W 2014 r. na mieszkańca Polski przypadało 910 USD wydatków na zdrowie, przeciętna dla wszystkich krajów na świecie wyniosła 1061 USD. Porównanie do średniej dla krajów OECD, a także krajów UE wypada jednak znacznie gorzej - wynika z raportu otwarcia „Zdrowie jako inwestycja" przygotowanego przez Konfederację Lewiatan na plenarne posiedzenie Rady Dialogu Społecznego.
W dyskusjach toczonych w Polsce, dotyczących systemu ochrony zdrowia, podobnie zapewne jak w wielu innych krajach na świecie podstawowy temat stanowi finansowanie. Analiza danych dotyczących wydatków na zdrowie per capita w Polsce wskazuje, że w ciągu ostatnich 20 lat (1995-2014) rosły one szybciej niż średnio na świecie (wyk. 1).
Źródło: http://data.worldbank.org/topic/health; data dostępu 02.01.2017
Źródło: http://data.worldbank.org/topic/health; data dostępu 02.01.2017
- W grupie 56 krajów - od najwyższego poziomu wydatków na zdrowie per capita do 56. państwa na tej liście, tj. Polski, trzy kraje (Szwajcaria, Norwegia i USA) wydały na zdrowie każdego mieszkańca w 2014 r. powyżej 9 tys. USD. Kolejne dwa, w tym członek UE, Luksemburg, wydały ponad 8 tys. USD. Średnia dla 28 krajów UE to 3,6 tys. USD per capita. Polska jest na 26 miejscu wśród krajów UE, z wydatkami na zdrowie per capita na poziomie 25% średniej UE28 - mówi dr Malgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan.
Zróżnicowanie między 56 krajami o najwyższym poziomie wydatków na zdrowie per capita (plus Bułgaria Rumunia) jest jednak mniejsze, gdy odniesie się wydatki na zdrowie ogółem do PKB każdego z tych krajów.
Źródło: http://data.worldbank.org/topic/health; data dostępu 02.01.2017
Przeciętnie na świecie wydaje się prawie 10% PKB na zdrowie, w tym 6% ze środków publicznych. Kraje OECD wydają na zdrowie 12,3% swojego PKB, a UE28 - ponad 10%. Polska, z wydatkami na zdrowie na poziomie 6,35% PKB, plasuje się na 46 miejscu na świecie. W relacji do PKB osiągnęliśmy w 2014 r. prawie 2/3 średniego poziomu UE28.
Polecamy: Gazeta Samorządu i Administracji
Najwięcej na świecie wydaje na zdrowie USA - ponad 17% PKB. Kolejny kraj to Malediwy, z wydatkami na zdrowie na poziomie prawie 14% PKB (jednocześnie Malediwy znajdują się na 42. pozycji pod względem wysokości wydatków na zdrowie per capita). Monako, które pod względem wartości wydatków na zdrowie per capita było w 2014 r. na 4. miejscu na świecie, znajduje się dopiero na 54 miejscu pod względem udziału wydatków na zdrowie w PKB (4,3%). Luksemburg jest 5. na świecie pod względem poziomu wydatków na zdrowie per capita, ale dopiero 43 pod względem udziału wydatków na zdrowie w PKB. Bułgaria jest poza grupą 56 krajów o najwyższym poziomie wydatków na zdrowie per capita, a jednocześnie na 27 miejscu pod względem udziały wydatków na zdrowie w PKB (prawie 8,5%).
Przedstawione na wyk. 2-4 dane wskazują, że istnieje związek między poziomem dobrobytu każdego z krajów (mierzonym PKB per capita) a jego wydatkami na zdrowie, ale nie jest on silny. Wynika to zapewne ze zróżnicowania systemów ochrony zdrowia w poszczególnych krajach, ale także z efektywności wykorzystania tak pieniędzy publicznych, jak i prywatnych wydawanych na zdrowie.
Uwaga: (1) kolejność krajów zgodna z kolejnością na wyk.2; (2) czerwonymi punktami oznaczono udział wydatków publicznych na zdrowie w PKB; (3) niebieska i czerwona linia wskazują poziom dla Polski (niebieska udział wydatków na zdrowie w PKB w Polsce, a czerwona - udział wydatków publicznych na zdrowie w PKB Polski).
Źródło: http://data.worldbank.org/topic/health; data dostępu 02.01.2017
Podobnie zróżnicowana jest partycypacja środków publicznych w finansowaniu ochrony zdrowia. Średnio na świecie ok. 60% wydatków na zdrowie pochodzi z pieniędzy publicznych. W grupie krajów OECD jest podobnie - 62%. Kraje UE28 charakteryzuje wyższy udział wydatków publicznych na zdrowie w wydatkach ogółem na zdrowie - prawie 78%. Ale już udział wydatków publicznych na zdrowie w PKB jest w krajach OECD i UE28 porównywalny (odpowiednio 7,7% i 7,8%). Średnia dla świata jest natomiast niższa - wynosi 6%.
Polska na tym tle wygląda nieco słabiej.
Źródło: http://data.worldbank.org/topic/health; data dostępu 02.01.2017
W okresie 2000-2014 wydatki na zdrowie per capita rosły w Polsce szybciej niż średnio na świecie, ale wolniej niż w krajach OECD i UE 28. Wolniej rósł także ich udział w PKB.
Udział wydatków publicznych w całkowitych wydatkach na zdrowie w Polsce zmienił się w Polsce w okresie 2000-2014 tylko nieznacznie - z 70,03% do 70,98% (czyli o 0,95 pp). W tym czasie kraje UE zwiększyły udział wydatków publicznych na zdrowie w całkowitych wydatkach na zdrowie z 76,6% do 77,81% (czyli o 1,21 pp). Natomiast udział prywatnych wydatków na zdrowie w całkowitych wydatkach na zdrowie w UE28 obniżył się, ale była to relatywnie niewielka zmiana (z 14,5 do 13,94%).
- W Polsce spadek udziału prywatnych wydatków na zdrowie w wydatkach na zdrowie ogółem był w tym okresie znacznie silniejszy niż średnio w karach UE28 - obniżył się on z prawie 30% do 23,46%. Najsilniejszy spadek miał miejsce w latach 2008-2011. Oznacza to, że prywatne wydatki na zdrowie są w Polsce bardzo silnie uzależnione od sytuacji na rynku pracy (a ta od koniunktury w gospodarce). Spadek zatrudnienia, wzrost bezrobocia, a tym samym spadek dochodów gospodarstw domowych przekłada się na „cięcie" wydatków. Analiza wskazuje, że to ograniczanie wydatków dotyka m.in. zdrowia. Interesujące, że nie dzieje się tak w krajach UE28 (średnio) - dodaje dr Małgorzata Starczewska Krzysztoszek.
Państwo musi brać pod uwagę siłę oddziaływania zmian na rynku pracy w Polsce na prywatne wydatki na zdrowie planując wydatki publiczne - brak wzrostu prywatnych wydatków będzie negatywnie wpływał na stan zdrowia społeczeństwa, a to może przełożyć się na potrzebę wyższych wydatków publicznych w kolejnych okresach, bo wzrosnąć może zachorowalność Polaków wymagająca hospitalizacji.
Źródło: Konfederacja Lewiatan