Dochody własne jednostek samorządu terytorialnego (JST) nie zabezpieczają odpowiednich środków na pełne finansowanie zadań, dlatego niezbędne jest wykorzystywanie finansowania zwrotnego, a to powoduje wzrost deficytu i zadłużenia samorządów.
Możliwości dalszego zadłużania się – zarówno JST, jak i rządu – ogranicza wdrożona wobec Polski w lipcu 2009 r. przez Radę Ecofin procedura nadmiernego deficytu, zobowiązująca nasz kraj m.in. do:
● zlikwidowania najpóźniej do 2012 roku nadmiernego deficytu, tj. deficytu budżetowego Polski przekraczającego poziom 3% produktu krajowego brutto (PKB),
● ograniczenia nadmiernego deficytu w wiarygodny i trwały sposób, poprzez podjęcie działań średniookresowych,
● przedstawienia szczegółowych działań niezbędnych do zredukowania deficytu poniżej wartości referencyjnej do 2012 roku, a także reform ograniczających pierwotne wydatki bieżące w najbliższych latach.
Konieczność wdrożenia procedur nadmiernego deficytu wobec Polski oznacza też, że mechanizmy kontrolne w zakresie nadmiernego zadłużania w jednostkach sektora publicznego, zwłaszcza w sektorze rządowym, okazały się nieskuteczne.
Obowiązujące mechanizmy zabezpieczające
W zakresie mechanizmów zabezpieczających przed nadmiernym zadłużeniem JST ustawodawca postanowił, że do 2014 roku obowiązują przepisy ustanowione w dwóch aktach prawnych:
1) ustawie z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa z 30 czerwca 2005 r.),
2) ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: u.f.p.).
Łącznie reguły te będą obowiązywać do 31 grudnia 2013 r.
Zgodnie z art. 169 ustawy z 30 czerwca 2005 r., łączna kwota przypadająca w danym roku budżetowym:
● spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi w danym roku odsetkami od zaciągniętych kredytów i pożyczek,
● wykupu papierów wartościowych emitowanych przez samorząd wraz z należnymi odsetkami i udzielonym dyskontem,
● potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez samorząd poręczeń i gwarancji
– nie może przekroczyć 15% planowanych przez JST dochodów na dany rok budżetowy.
W przypadku gdy relacja między łącznym zadłużeniem sektora finansów publicznych a PKB przekroczy 55%, kwota ta nie może przekroczyć 12% planowanych dochodów jednostki, chyba że obciążenia te w całości wynikają z zobowiązań zaciągniętych przed datą ogłoszenia tej relacji.
Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji: Procedury ograniczające nadmierne zadłużenie JST