Najpóźniej do 1 lipca 2013 r. gminy muszą przejąć obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi odebranymi od właścicieli nieruchomości – również takich, na których nikt nie zamieszkuje. W rezultacie każda gmina musi wyłonić w drodze przetargu przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne, określić wysokość opłaty za gospodarowanie nimi oraz szczegółowy sposób świadczenia usług na rzecz właścicieli nieruchomości. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie uwzględniała przede wszystkim koszty odbioru, transportu, odzysku (w tym recyklingu) i unieszkodliwiania odpadów, a gmina zawrze umowę cywilnoprawną z podmiotem wykonującym przedmiotową usługę. W związku z tym pojawia się pytanie, czy opłata nakładana przez gminę na właścicieli nieruchomości powinna zostać podwyższona o wysokość podatku od towarów i usług (VAT)?
Podatnicy VAT
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat, przy czym obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców (art. 15 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT).
W odniesieniu do organów władzy publicznej ustawodawca przewidział szczególne uregulowanie zawarte w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu nie uznaje się organów władzy za podatników w zakresie realizacji zadań nałożonych na nie odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z tymi założeniami wyłączenie organów władzy publicznej z zakresu VAT uzależnione jest od ich statusu (kryterium podmiotowe) i charakteru podejmowanych przez nie działań (kryterium przedmiotowe). W konsekwencji przepis ten dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy organy władzy publicznej oraz obsługujące je urzędy wykonują czynności realizowane w ramach zadań nałożonych na nie przepisami prawa, do realizacji których zostały powołane. W pozostałych przypadkach, zwłaszcza w sytuacji wykonywania czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej, takie wyłączenie nie powinno mieć zastosowania, ponieważ stałoby w sprzeczności z zasadami konkurencji i stawiałoby w uprzywilejowanej pozycji podmioty z sektora publicznego.
Zasada uczciwej konkurencji
Polskie regulacje są, co do zasady, zgodne z prawem Unii Europejskiej (UE). Jednak na uwagę zasługuje brak uwzględnienia wprost w polskich przepisach o VAT kryteriów dotyczących braku naruszeń zasad konkurencji. Można jedynie domniemywać, że odpowiednikiem takiego ograniczenia jest zapis dotyczący opodatkowania organów władzy publicznej w przypadku wykonywania czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, co ma gwarantować brak naruszenia zasad konkurencji.
Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji - Zamów prenumeratę >>