Podstawową cechą odróżniającą inkasenta od płatnika jest brak obowiązku tego pierwszego do obliczania podatku podatnika. Wśród obowiązków inkasenta wyróżnić należy także ten dotyczący przechowywania dokumentów związanych z inkasem podatków do czasu upływu terminu przedawnienia jego zobowiązania. O statusie inkasenta mogą rozstrzygać ustawy lub wydane na ich podstawie akty prawa miejscowego.
Instytucja inkasenta wykorzystywana w podatkach i opłatach lokalnych, często w warunkach wiejskich. W przypadku niewypełnienia lub nienależytego wypełnienia swoich obowiązków inkasent odpowiada za podatek pobrany a niewpłacony. Za prawidłowo wykonywane w stosunku do podatków uiszczanych na rzecz budżetu państwa czynności inkasentowi należy się wynagrodzenie. Natomiast z tytułu poboru podatków stanowiących dochody jednostki samorządu terytorialnego o wynagrodzeniu może postanowić organ stanowiący danej jednostki.
Źródło: art. 9, 28, 30, 32 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)