W poprzednim (link) artykule pisałem kto będzie miał obowiązek ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości oraz wewnętrznych procedur przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych w związku ze zgłoszeniami.
Chciałbym omówić pokrótce kto zgodnie z przedmiotową Dyrektywą będzie miał prawo uzyskać status sygnalisty.
Status sygnalisty będzie uzyskiwała osoba, pracująca w sektorze prywatnym lub publicznym, która:
- zgłosi: działanie niezgodne z prawem, nadużywanie prawa (tj. działanie lub zaniechanie, które nie wydaje się niezgodne z prawem w sensie formalnym, lecz jest sprzeczne z przedmiotem lub celem prawa) lub potencjalne naruszenie, którego jeszcze nie popełniono, jeśli istnieje prawdopodobieństwo jego popełnienia, w jednej z następujących dziedzin:
- zamówień publicznych,
- usług finansowych i zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu,
- bezpieczeństwa produktów,
- bezpieczeństwa transportu,
- ochrony środowiska,
- bezpieczeństwa jądrowego,
- bezpieczeństwa żywności i pasz, zdrowia i dobrostanu zwierząt,
- zdrowia publicznego,
- ochrony konsumentów,
- ochrony prywatności i danych osobowych oraz bezpieczeństwa sieci i systemów informacyjnych,
- unijnych reguł konkurencji,
- naruszeń szkodzących interesom finansowym UE oraz unikania opodatkowania osób prawnych.
2. posiada status:
- pracownika danego podmiotu prawnego
- osoby prowadzącej działalność na własny rachunek i utrzymującego kontakt z danym podmiotem prawnym
- udziałowca, akcjonariusza lub członka organu zarządzającego przedsiębiorstwa, w tym członków nie wykonawczych danego podmiotu prawnego
- wolontariusza lub stażysty nie otrzymującego wynagrodzenie pracujący w danym podmiocie prawnym
- osoby pracującej pod nadzorem i kierownictwem wykonawców, podwykonawców i dostawców danego podmiotu prawnego
- kandydata na pracownika lub kontrahenta danego podmiotu prawnego – jeżeli informacje dotyczące naruszenia uzyskała w trakcie procesu rekrutacji lub innych negocjacji poprzedzających zawarcie umowy.
- ma uzasadnione przekonanie, w danych okolicznościach i w świetle posiadanych (w momencie zgłaszania) informacji, że zgłaszane przez nią kwestie są prawdziwe.
Należy zauważyć, że status sygnalisty nie powinien być przyznawany w przypadku:
- zgłaszania celowo i świadomie błędnych lub wprowadzających w błąd informacji
- zgłaszania informacji, które są już publicznie dostępne,
- zgłaszania nieuzasadnionych plotek i pogłosek.
Przyznanie statusu sygnalisty nie może zależeć od tego czy zaradzono czy też nie zaradzono naruszeniu (np. naruszenie nie zostało właściwie ocenione lub zbadane lub nie podjęto żadnych działań naprawczych).
Na gruncie ww. dyrektywy nie dopuszczalne będzie zrzeczenie się statusu sygnalisty w drodze umowy.
Na końcu chciałbym zwrócić uwagę, że przedmiotowa Dyrektywa nie powinna dokonywać uszczerbku w tajemnicy adwokackiej, tajemnicy radcowskiej lub innej tajemnicy zawodowej przewidzianej w prawie polskim.