Prawo do zmiany imienia i nazwiska przysługuje obywatelowi polskiemu, cudzoziemcowi mieszkającemu w RP jeżeli nie ma obywatelstwa żadnego państwa, oraz cudzoziemcowi ze statutem uchodźcy.
Ważne powody
W świetle w/w ustawy, zmiany tych danych można dokonać jedynie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany:
- imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;
- na imię lub nazwisko używane;
- na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
- na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
Należy zaznaczyć, że to wyliczenie ma charakter jedynie przykładowy. Oznacza to, że zgoda bądź jej brak będzie każdorazowo zależeć od kierownika urzędu stanu cywilnego.
Cudzoziemiec, który uzyskał w RP status uchodźcy może ubiegać się o zmianę imienia i nazwiska wyłącznie ze szczególnych powodów związanych z zagrożeniem jego życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego.
Zobacz również: Pracownicy
Wniosek
Wniosek o zmianę imienia i nazwiska należy złożyć do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego. W przypadku osób, które zamieszkują poza granicami RP, wniosek należy składać za pośrednictwem konsula, wskazując jednocześnie kierownika urzędu stanu cywilnego, któremu wniosek ma zostać przekazany.
Wniosek w imieniu małoletniego dziecka składa jego przedstawiciel ustawowy, którym jest przeważnie rodzic.
Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska musi zawierać:
- dane osoby, której zmiana dotyczy:
- imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe,
- wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu,
- numer PESEL,
- imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;
- wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów;
- adres do korespondencji wnioskodawcy;
- uzasadnienie;
- oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już decyzja odmowna.
Zobacz również: Ustrój i jednostki
W sytuacji, w której wnioskodawca i jego małoletnie dzieci nie posiadają aktów stanu cywilnego sporządzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z wnioskiem wnioskodawca składa wniosek o przeniesienie zagranicznych dokumentów stanu cywilnego.
Gdy wniosek o zmianę imienia lub nazwiska jest składany osobiście, wnioskodawca ma obowiązek przedstawić do wglądu, dokument stwierdzający tożsamość.
Kierownik urzędu stanu cywilnego albo jego zastępca w drodze decyzji administracyjnej udziela/odmawia zgody na zmianę nazwiska. WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 29 września 2016 r. (II SA/Go 603/16) uznał, że organ przy ewentualnej odmowie uwzględnienia wniosku zobowiązany jest do racjonalnego i przekonywującego uzasadnienia. W przeciwnym razie postępowanie organu przybrać mogłoby cechy dowolności, prowadząc do naruszenia prawa (...).
Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu.
Po zmianie można mieć co najwyżej dwa imiona. Nazwisko może składać się najwyżej z dwóch członów.
Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci i na dzieci, które zrodzą się z tego małżeństwa. Zmiana nazwiska lub nazwiska rodowego jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci i na dzieci, które pochodzą od tych samych rodziców, pod warunkiem że drugi z rodziców wyraził na to zgodę, chyba że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych lub jest pozbawiony władzy rodzicielskiej albo nie żyje. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także wyrażenie zgody przez dziecko.
Odmowa zgody na zmianę nazwiska
Kierownik urzędu stanu cywilnego może udzielić odmowy zgody na zmianę imienia lub nazwiska. Może to zrobić gdy uzna, że powody ku zmianie tych danych nie są wystarczająco ważne. Od takiej decyzji można się odwołać do wojewody.
W art. 5 ustawy o zmianie imienia i nazwiska postanowiono, że nie zmienia się nazwiska na nazwisko historyczne, wsławione na polu nauki i kultury, działalności politycznej i społecznej albo wojskowej (np. Kościuszko, Batory, Mickiewicz itd.) Od tej zasady jednak istnieje wyjątek. Zmiana na takie nazwisko jest możliwa jedynie w przypadku, gdy ma się członków rodziny o takim nazwisku. Potwierdza to stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wyrażone w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r. (II SA/Wr 298/16).
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 220, poz. 1414 z późn. zm.)
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 29 września 2016 r. (II SA/Go 603/16)
Wyrok WSA we Wrocławiu z 20 lipca 2016 r. (II SA/Wr 298/16).