W 2023 r. rząd I Sejm reaktywowali instytucję wcześniejszych emerytur. Coraz więcej pracowników może zrezygnować z pracy na rzecz świadczeń przedemerytalnych. Realne jest otrzymanie około 3550 zł brutto. Czy to świadczenie netto wystarcza na życie w kontekście inflacji? Wiele zależy od możliwości jego podwyżki w przyszłości (waloryzacji).
Mamy obecnie trzy możliwości otrzymania świadczeń o wartości między 3500-4000 zł brutto niezależnie od osiągnięcia wieku emerytalnego 60/65 lat, a czwarta wynika z projektu dwóch ustaw złożonych w Sejmie (projekt NSZZ i prezydencki).
Wcześniejsze emerytury wracają do łask?
Trzy sposoby na świadczenia dla pracowników 55+to:
1) świadczenia kompensacyjne (dla nauczycieli) – instytucja działa od lat
2) wcześniejsze emerytury (dla nauczycieli) – start w 2024 r.
3) emerytury pomostowe dla osób pracujących w szczególnie trudnych warunkach – jest to przywrócenia do życia przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Zaczną działać od 2024 r.
I być może będzie jeszcze czwarta ścieżka - emerytury stażowe dla rolników. W Sejmie są dwa projekty:
- pierwszy przewiduje wcześniejszą emeryturę dla kobiet (po 39 latach) pracy oraz mężczyzn (po 44 latach pracy).
- drugi wariant do świadczenie po 35 latach pracy (kobiety) i 40 latach (mężczyźni).
W projektach chodzi o umożliwienie przejścia na emerytury osób, które pracowały w rolnictwie od 18 roku życia. I rozwiązanie problemu odprowadzania przez nie składek ubezpieczeniowych w okresach poprzedniego systemu emerytalnego.
Czas pokaże, czy świadczenia te będą konkurencją dla wynagrodzeń z umów o pracy. Nie wiemy, czy w 2024 r. pracownicy otrzymają podwyżki na jakie liczą obecnie.
Świadczenie kompensacyjne
W marcu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,2 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3578,72 zł. Liczbę osób pobierających świadczenia kompensacyjne i ich przeciętną wysokość znajdziemy w wydawanej przez ZUS "Miesięcznej informacji o wybranych świadczeniach pieniężnych".
Nawet 3578,72 zł dla pracownika 55+. Kto dostanie? Jakie warunki?
Co wynika z tych informacji:
- w styczniu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,7 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3011,58 zł.
- W lutym 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,4 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3018,90 zł.
- W marcu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,2 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3578,72 zł.
- W kwietniu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,1 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3561,09 zł.
- W maju 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,9 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3485,15 zł.
- W czerwcu 2023 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 12,6 tys. osób, przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 3495,44 zł.
Dla porównania:
- w czerwcu 2022 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13 tys. osób. Przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 2846,38 zł.
- w czerwcu 2021 r. świadczenia kompensacyjne pobierało 13,7 tys. osób. Wtedy przeciętna wysokość kompensówki wynosiła 2554,12 zł.
Z tych danych wynika więc, że liczba byłych pracowników oświaty pobierających świadczenie w czerwcu tego roku była niższa, niż przed rokiem i dwa lata temu w analogicznym okresie.
Emerytury pomostowe W 2023 r.
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych. W czerwcu 2023 r. emerytury pomostowe pobierało 40,8 tys. osób. Przeciętna wysokość pomostówki wynosiła 4640,85 zł. A więc była wyższa.
Zgodnie z obowiązującą od 2009 r. ustawą o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, może ono być przyznawane nauczycielom mającym 30-letni staż pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej i pracującym na co najmniej jedną drugą etatu. Wiek uprawniający do świadczenia ma wzrastać w latach 2014-2032, począwszy od 55ego roku życia aż do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. W efekcie tych zasad:
- Nauczyciel w latach 2021-2022 mógł otrzymać kompensówkę, jeśli ukończył 55 lat (kobieta) i 59 lat (mężczyzna).
- W latach 2023-2024 może ją otrzymać jeśli ukończy 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).
- W latach 2025-2026 będzie mógł ją otrzymać, jeśli ukończy 56 lat (kobiety) i 61 lat (mężczyzna),
- A w latach 2027-2028 – odpowiednio 57 lat i 62 lata, w latach 2029-2030 odpowiednio 58 lat i 63 lata, w latach 2031-2032 odpowiednio 59 lat i 64 lata.
Świadczenia kompensacyjne - przesłanki
Świadczenia kompensacyjne jest dla nauczycieli pracujących w szkołach, przedszkolach, placówkach kształcenia ustawicznego, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i w specjalnych ośrodkach wychowawczych.
WAŻNE! W lipcu 2023 r. nowelizacja rozszerzyła grona uprawnionych do tego świadczenia o nauczycieli zatrudnionych w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych.
Szerzej i więcej informacji w artykule Marty Pawłowskiej
3578,72 zł dla pracownika po ukończeniu 55 roku życia. Kto może ubiegać się o świadczenie?