Pracodawcy nie mogą zwolnić niektórych pracowników, o ile ci weszli w spór sądowy z pracodawcą o legalność zwolnienia z pracy. Na czas procesu nie podlegają zwolnieniu. Sądy są obciążone pozwami i zablokowanie zwolnienia z pracy może potrwać kilka lat.
Warunkiem jest złożenie przez pracownika prostego wniosku o zabezpieczenie.
Można go zatytułować: "Wniosek o dalsze zatrudnienie na czas procesu [Wniosek o zabezpieczenie na podstawie art. 755(5) k.p.c.]"
Efektem będzie dalsze zatrudnienie pracownika do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sporu w sądzie.
Dlaczego pracodawca nie może zwolnić pracownika?
To efekt zmian w kodeksie postępowania cywilnego. Wyjątkowo więc zwiększenie ochrony pracowników nie wynika z kodeksu pracy.
Od 22 września 2023 r. nowy art. 755(5) k.p.c. stanowi:
W sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, sąd na wniosek uprawnionego na każdym etapie postępowania udzieli zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Podstawą udzielenia zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia. Sąd może odmówić udzielenia zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne.
Z przepisu wynika, że:
- ochrona przed zwolnieniem dotyczy sporów o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy,
- niezbędny jest wniosek pracownika - sąd nie przydzieli ochrony "z urzędu",
- pracownik musi uprawdopodobnić, że ma rację w sporze z pracodawcą - nie trzeba przeprowadzać pełnego dowodu.
Zabezpieczenie na czas procesu pracownika z pracodawcą
Zwolniony pracownik idzie do sądu kwestionując zwolnienie i jednocześnie składa wniosek o zabezpieczenie. I na czas procesu będzie dalej …. pracował.
Co na to pracodawca? Może żądać uchylenia prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wyłącznie jeżeli wykaże, że po udzieleniu zabezpieczenia zaistniały przesłanki, o których mowa w art. 52 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.
Chodzi tu o sytuacje oczywistej winy pracownika jako podstawy zwolnienia z pracy, gdy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Tylko w tych trzech przypadkach pracownik toczący spór z pracodawcą przed sądem nie będzie mógł spokojnie pracować AŻ DO ZAKOŃCZENIA PROCESU. W tych przypadkach nie otrzyma zabezpieczenia. Jego zwolnienie jest najprawdopodobniej słuszne, więc sąd nie przydzieli mu ochrony prawnej przed zwolnieniem.
Kto może skorzystać z takiego zabezpieczenia?
Tylko pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia może skorzystać z nowego typu ochrony.
Są to np. pracownicy:
- którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego,
- będący na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim (od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu),
- kobiety w ciąży,
- z zarządu zakładowej organizacji związkowej i członkowie związku,
- z funkcją społecznych inspektorów pracy,
- powołani do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego,
- jako członkowie rady pracowników.
Podstawa prawna: art. 2 ustawy z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2023 r. poz. 1667