Urlop bezpłatny
Karta Nauczyciela określa w treści art. 68 ust. 1 i § 12 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz. U. z 2001 r., Nr 1, poz. 5) regulacje dotyczące urlopu bezpłatnego. W pozostałym nieuregulowanym zakresie zgodnie z treścią art. 91 c ust. 1 KN zastosowanie znajdą przepisy kodeksu pracy. Natomiast przypisy kodeksu pracy w zakresie dotyczącym urlopu bezpłatnego stosujemy do pracowników, w tym pracowników obsługi zatrudnionych w placówkach oświatowych.
Urlop bezpłatny w obydwu przypadkach powoduje sytuację prawną, w której stosunek pracy pomiędzy stronami trwa, jednak ich prawa i obowiązki ulegają zawieszeniu. Tym samym nauczyciel/pracownik nie ma obowiązku świadczenia pracy, a pracodawca płacić wynagrodzenia. Okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, za wyjątkiem sytuacji wynikających z treści art. 174 § 4 kp i art. 1741 § 1 kp. Przedmiotowy okres nie jest okresem składowym i nieskładowym w rozumieniu ustawy emerytalnej (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 października 2005 r. III AUa 1383/2004).
Polecamy serwis: Pracownicy
Nauczyciel może otrzymać urlop bezpłatny dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych, a bezpłatny także z innych ważnych przyczyn. W przypadku pracownika przepisy kodeksu pracy nie określają przyczyn udzielenia urlopu bezpłatnego. Urlop bezpłatny udzielany jest przez dyrektora na umotywowany wniosek nauczyciela na czas określony. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku pracownika, który zgodnie z treścią art. 174 § 1 kp składa wniosek do pracodawcy.
Udzielenie urlopu bezpłatnego nie jest obligatoryjne zarówno w przypadku pracownika, jak i nauczyciela. W obydwu przypadkach pracodawca może odmówić udzielania urlopu bezpłatnego bez podania przyczyny. Natomiast w przypadku nauczyciela dyrektor szkoły odmawia takiego urlopu jeżeli spowoduje to zakłócenie toku pracy szkoły.
Jednocześnie treści przepisów dotyczących nauczyciela i pracownika wskazują, że przedmiotowy urlop udzielany jest wyłączenie na wniosek, a tym samym pracodawca nie może skierować nauczyciela/pracownika na taki urlop bez jego zgody i wniosku. Udzielenie przez pracodawcę w taki sposób urlopu bezpłatnego jest bezskuteczne, a nauczycielowi/pracownikowi, w takim przypadku w przypadku choroby w okresie tak udzielonego urlopu przysługuje zasiłek chorobowy (Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 15 października 1996 r., III AUa 34/96).
Polecamy serwis: Oświata
Przepisy prawa w obydwu przypadkach nie przewidują okresu trwania urlop bezpłatnego. Natomiast w przypadku gdy urlop bezpłatny ma trwać dłużej niż 3 miesiące strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania nauczyciela/pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Ponadto należy podnieść, że nauczyciel/pracownik ma obowiązek wskazania we wniosku okres urlopu bezpłatnego. Pracodawca nie może udzielić urlopu bezpłatnego, bez uzgodnienia z pracownikiem, w innym okresie niż wskazanym przez nauczyciela/pracownika, jednakże może udzielić urlopu bezpłatnego w wymiarze krótszym niż wskazany we wniosku nauczyciela/pracownika (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 21 października 2003 r. I PK 559/2002).
W przypadku gdy nauczyciel/pracownik podejmie wolę skrócenia urlopu bezpłatnego przed upływem okresu trwania urlopu bezpłatnego powinien skierować wniosek do pracodawcy, który jednak nie ma obowiązku uwzględnić wniosku nauczyciela/pracownika. Po zakończeniu urlopu bezpłatnego nauczyciel/pracownik ma obowiązek zgłosić pracodawcy gotowość świadczenia pracy, a pracodawca ma obowiązek dopuścić nauczyciela/pracownika do pracy.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) (stan prawny na dzień 07 stycznia 2014 r.);
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94, z późn. zm.) (stan prawny na dzień 07 stycznia 2014 r.);
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz. U. z 2001 r., Nr 1, poz. 5) (stan prawny na dzień 07 stycznia 2014 r.).
Zobacz również: Urlop wypoczynkowy nauczycieli w 2014 r.